Dočekajmo proleće makar i sa maštom.
Od malih nogu vjerujemo da imamo vrlo jasne koncepte kao što je onaj koji to nalaže sunce izlazi na istoku i zalazi na zapadu, ali ništa nije dalje od stvarnosti, ako pogledamo objašnjenja s kojima nas astrofizičari ne prestaju ispravljati o pitanjima poput instagramabilnog Manhattanhengea o kojem smo vam već govorili.
Naučna stvarnost nas udari u lice (i u intelekt) kada otkrijemo da samo dva puta godišnje, tokom ekvinocija – prvog dana proleća i prvog dana jeseni – sunce izlazi tačno na istoku i zalazi tačno na zapadu.
Ukratko, tokom ova dva datuma označena na kalendaru, samo dva, noć i dan traju potpuno isto: "jednaka noć" je značenje aequinoctium, latinske riječi od koje potiče riječ ekvinocij.
Zatim, zbog Zemljine nagnute ose rotacije i njenog translacionog kretanja, Kralj zvezda prestaje da se pojavljuje i krije svaki dan na istom mestu: Ide malo južnije nakon jesenje ravnodnevnice i malo sjevernije nakon proljetne ravnodnevnice. I to ne stalno.
Zemlja i Sunce tokom njihovog kosmičkog plesa.
Međutim, naši su preci bili pažljiviji, od pamtivijeka su slavili ova dva trenutka (ili da kažemo trenutke) godine u kojoj sunce je doseglo zenit i bilo je postavljeno tik iznad naših glava (pod uglom od 90° da se nalazi u ravni nebeskog ekvatora).
Zbog toga su se ravnodnevice počele koristiti za postavljanje početka proljeća i jeseni na svakoj zemaljskoj hemisferi, budući da su se poklapale sa klimatskim promjenama i poljoprivrednim ciklusima žetve.
Mi na sjevernoj hemisferi ove 2020. dočekaćemo proljeće u ranim satima 20. marta, dan obeležen u kalendaru iz astrofizičkih razloga, ali mnogo više iz mentalnih, jer se obično radujemo lepom vremenu, obilju i radosti koju donosi veća izloženost sunčevoj svetlosti (vitamin D je dobrodošao protiv depresije).
U normalnim uslovima, kako bismo sa prigodnom radošću dočekali ovaj precizan datum, pozivamo vas da putuju u daleke zemlje radi učešća na njegovim masovnim festivalima, ali kako se nećemo moći maknuti od kuće do daljnjeg, radije ćemo pustiti vašoj mašti na volju saznajući nešto više o različitim kulturama koje su svoju pažnju usmjerile na zenit sunca, dok otkrivamo ona mjesta na kojima ćemo dan da ga dočekamo u proljeće kako zaslužuje.
CHICEN ITZA, MEKSIKO
Odmah do Kukulkanova piramida, koju su sagradile Maje pre hiljadu godina u Čičen Ici, hiljade poklonika i znatiželjnika okupljaju se svake godine tokom prolećne ravnodnevice (takođe tokom jesenje ravnodnevice) koji žele da vide kako se slavni pernata zmija silazi stepenicama ovog hrama poznatog i kao zamak.
Ova hijerofanija (manifestacija svetog) sastoji se u činjenici da, kada se sunčevi zraci projektuju paralelno sa zgradom, balustrada severno-sjeveroistočnog stepeništa projektuje se senka nekoliko trouglova koji se spajaju sa glavom zmije od kamena (koji predstavlja boga Kukulkana) stvara optički efekat da puzi do baze.
Napomena: nedavno meksičko istraživanje Nacionalnog instituta za antropologiju i historiju uvjerava da, iako fenomen postoji i za njim se tragalo, u stvarnosti on ne bi imao nikakve veze sa ekvinocijima. U studiji pod naslovom Astronomske orijentacije u arhitekturi nizijskih Maja analizirao je orijentaciju gotovo 300 pred-hispanskih monumentalnih konstrukcija Jukatana i nisu našli ubedljive podatke koji bi povezivali njihovu orijentaciju sa izlaskom ili zalaskom sunca tokom ekvinocija.
Silazak perjaste zmije u piramidi Kukulkan tokom prolećne ravnodnevice.
ANGKOR TEMPLES
Čini se da je povezivanje zemlje sa nebom bio cilj kraljeva koji su naredili gradnju između 9. i 13. stoljeća Hramovi Angkora, zemaljski prikaz hinduističkog kosmološkog univerzuma. Dvaput godišnje, tokom izlaska sunca u ekvinociju, sunce izlazi tačno iznad svog glavnog hrama.
Morate stajati na početku mosta koji vodi do Angkor Wata da vidite kako je to nevjerovatno sunce izlazi u zoru na centralnoj kuli kompleksa. Fenomen koji se ponavlja tri dana zaredom ako malo promijenimo svoj stav, a koji mnogi arheolozi povezuju sa proslavom nove godine kmerske kulture koja se poklapa s proljetnom ravnodnevnicom i traje tri dana.
Napomena (još godinu dana): Ministarstvo turizma organizuje fotografski konkurs na temu Angkor Wonder Selfie koji nagrađuje najbolje autoportrete snimljene tokom ekvinocija sa arhitektonskom cjelinom u pozadini.
Izlazak sunca tokom ekvinocija iznad hramova Angkora.
HRAMOVI MNAJDRA
Graham Hancock u svojoj knjizi Underworld: The Mysterious Origins of Civilization precizno opisuje kako, kada sunce dosegne horizont u ekvinocij, njeni zraci ulaze kroz ogroman trilitonski ulaz donjeg hrama Mnajdre (Malta), projektujući tačku svjetlosti u dubinu ovog megalitskog kompleksa sve dok ne dođe do kamene ploče u zidu malenog svetilišta.
Astronomsko, matematičko i inženjersko otkriće koje ortodoksna arheologija, čini se, ignorira, ali koje svojom misterijom privlači istraživače poput ovog britanskog novinara, stručnjaka za udubljivanje u naučne teorije koje uključuju drevne civilizacije, jer ako bi se potvrdilo to bi značilo da hramovi Mnajdra mogli su ispunjavati kalendarske i astronomske funkcije posmatranja.
Jedna napomena: Hancock u knjizi takođe pretpostavlja da je to na Malti je mogla postojati 'posebna civilizacija' prije datirane neolitske invazije sa Sicilije 5200. godine prije Krista.
Triliton u hramskom kompleksu Mnajdra, Malta.
PIRAMIDE GIZE
Bio je to jesenji ekvinocij koji je poslužio arheologu Glenu Dašu da otkrije jedna od najvećih misterija piramida u Gizi, ona njihovog savršenog poravnanja, onaj koji čini da njihova lica gledaju u kardinalne tačke. Istraživanje, objavljeno u časopisu The Journal of Ancient Egyptian Architecture, objašnjava da su Egipćani, zahvaljujući senkama koje je gnomon (mjerni štap zaboden u zemlju) bacao tokom ovog specifičnog datuma u kalendaru, mogli nacrtati pravu liniju na kojoj izgradili su piramide.
Međutim, to je još jedan uznemirujući fenomen projekcije sjene privlači posmatrače u Veliku piramidu u Gizi tokom ekvinocija. Ovo je 'efekat munje', termin koji je prošlog veka skovao egiptolog Andre Pochan i objavljen u njegovoj knjizi Enigma Velike piramide, koju je 1970-ih uredio Plaza y Janes.
Ova optička singularnost, koja traje nekoliko minuta i javlja se oba dana u izlasku i zalasku sunca, sastoji se u tome da, kada sunčevi zraci udare u južnu stranu Keopsove piramide (koja je osmougaona, budući da njena četiri lica imaju blagi nagib prema centru što je čini nekom vrstom četvorokrake zvezde), jedna od njegovih polovina ostaje u sjeni, a druga se čini osvijetljena. Savršena i prolazna simetrala koju su nam satelitski snimci pomogli da provjerimo s većom preciznošću.
Piramide u Gizi izgrađene su gotovo savršeno.