Kompleks VDNKh (Izložba dostignuća narodne privrede)
ostajemo unutra 1931 , zakopan u rupu u centru Moskva. Dobar odraz istorije glavnog grada, kako po močvarnim vremenima u kojima se nalazimo, tako i po rešenosti da ovo mesto postane amblem narodnih podviga.
Od četrnaestog veka, na istom mestu, u Aleksejevski manastir Pravoslavlje je nametnuto usred spora između Rusa, Litvanaca i Poljaka oko posjedovanja grada. Godine 1812. Nikola I je dao dozvolu za rušenje za izgradnju katedrale Hrista Spasitelja, u čast pobede nad Napoleonom. I skoro 120 godina kasnije, Staljin ga koristi kako bi podigao svoj poseban danak nakon što je porazio buržoaziju i religiju i, uzgred, dao nagovještaj kuda će ići pucnji njegovog naslijeđa.
Slika onoga što je trebalo da bude Palata Sovjeta
Iz njegove ruke upoznajemo se Boris Iofan, arhitekta iz Ukrajine i školovan u Italiji, koji uneo bi u Sovjetski Savez grandiozne karakteristike totalitarne arhitekture.
Naime, ispred same katedrale Cristo Salvador nalaze se nadaleko poznati Stanovanje u Riberi, jedno od prvih Iofanovih radova, koje je anticipiralo preokret koji će avangardna arhitektura doživjeti 1920-ih, iako su zadržale konstruktivističke crte. Sam Iofan se tu nastanio, pomno prateći napredak izgradnje Palate Sovjeta.
Njegov projekat je prevagnuo nad predlozima Le Corbusiera, Waltera Gropiusa ili Armanda Brasinija (njegovog učitelja italijanskog), između ostalih; izbor njegovih neoklasičnih obilježja označio bi estetsku liniju Staljinovog mandata... A peripetije njegove neizgradnje bile bi primjer traume ekonomskog razvoja do Hruščovljeve ere.
Između poplave i poplave rupa, s druge strane Kremlja, dobila je oblik Hotel Moskva, jedna od najvećih i najamorfnijih zgrada u prestonici.
Hotel Moskva, sada Four Seasons u Moskvi, jedna je od najvećih i najamorfnijih zgrada u glavnom gradu
Dimenziju nije potrebno objašnjavati; na svojoj asimetričnoj fasadi i nekompatibilnim stilovima, najpoetičnija teorija je ona koja ističe da je Staljin ispred nekih planova sa dva različita predloga stavio potpis u sredinu. Užasnut traženjem da navedete svoje želje, arhitekta je odlučio da jednostavno izvede oba. Anegdota koju je odlučeno da se ne ispravlja kada je 2004. srušena da bi se napravila tačna replika. Ponovo otvoren 2014. kao Four Seasons (da, sa različitim uslugama).
Sad 1938 . Poplavljivanje rupe se nastavlja, ali Palata Sovjeta uspeva da zauzme visinu, baš kada grad počinje da prikazuje još jednu od jasnih karakteristika staljinističke arhitekture: urbanističko planiranje u carskom stilu, koji reafirmiše koncentričnu strukturu grada i povezuje ga velikim radijalnim avenijama.
Kao u Sankt Peterburgu, obale rijeka su formirane kao referentna lokacija, a novi stambeni projekti se oporavljaju jednoporodični stanovi, nakon iskustva comunalcasa. također, gustina naseljenosti svake ulice je ograničena i postavljene su referentne visine zgrada na glavnim avenijama (osim u Sankt Peterburgu, koji i danas poštuje svoju originalnu veličinu).
Ovi urbani razvoj se u Moskvi sprovode od samog početka. Kako je naglasio stručnjak za urbanizam Deyan Suđić, „Sa Kremljom u srcu, grad zadržava strukturu koju je ostavila srednjovjekovna autokratija. Od 1917. bio je predmet nastojanja da se neka bude glavni grad ne samo iz Rusije ili Sovjetskog Saveza, već novog svetskog poretka. Glavni grad formiran ne od tržišta, već od ideje o tome šta bi grad mogao biti."
Državni univerzitet Kosygin
Ovaj razvoj je otišao na brojnim avenijama velika superpozicija stilova: od Iofanovog klasicizma do kasnih pojava konstruktivizma, poput Državnog univerziteta Kosigin, ili neočekivanih detalja art decoa, kao što je na Pokrovskom bulevaru, u blizini Patrijaršijskih bara ili na obali Frunzenske. Ispod svih njih moskovski metro počinje da kuje svoju legendu, to zaslužuje još jedan izvještaj na margini.
Godinama kasnije, planovi Moskve bi se, u većoj ili manjoj meri, preneli na druge prestonice istočnog bloka tokom radova na obnovi nakon Drugog svetskog rata. Dakle, takođe koncentrična Sofia replicira na trgu Serdika stil centralne Moskve. Taj isti staljinistički imperijalizam (ili socijalistički realizam) daje svu svoju monumentalnost centru Kijev , sa avenijom Khreshchatyk i okolinom. Isto važi i za druge gradove koji su najviše pogođeni sukobom: Minsk, Zapadni Berlin ili Volgograd (tada Staljingrad).
Ako je rat promijenio morfologiju ovih gradova, i Moskva je bila prisiljena da preispita sebe. Uprkos insistiranju da se nastavi sa Palatom Sovjeta, čija je struktura 1941. godine već dostigla 11 od svojih 100 spratova, stvarnost je pojela snove. Sav ovaj željezni okvir je demontiran i korišten za ratni materijal. Sa svog prozora u Kući Ribera, arhitekta Iofan je vidio kako se rupa vratila na svoje potopljeno porijeklo.
Trg Serdika u Sofiji replicira stil centra Moskve
Posle rata, sovjetska komanda se predomislila i odlučila da koristi iste smernice kao i sam Iofan okružuju centar Moskve sa sedam kula koje danas ostaju ikone grada. U stilu koji oscilira između gotike i baroka i sa modernističkim detaljima, između 1947. i 1953. godine ovih sedam kolosa izgrađeno je na sedam moskovskih brežuljaka: među njima, Univerzitet MGU, Ministarstvo vanjskih poslova, kuće Kotelnicheskaya ili hotel Ukrajina njih najviše proganjaju kamere.
Baš kao što je urbanističko planiranje prebačeno u druge gradove, imitacije "sedam kula" (kako su poznate na ruskom, za razliku od tržišno orijentisanih "Sedam sestara" na engleskom) stigli su u Varšavu ili Rigu. Njegova monumentalnost bi takođe bila preslikana u Samarskoj operi ili luci Soči. A upravo na obali Crnog mora nalazimo zlatnu medalju sa Sanatorijum Orkhonikidze za rudare: kompleks od 16 hektara vrtova, fontana i do deset modula povezanih sa plažom uspinjačom. Posebnost je u tome iako su zgrade napuštene, i dalje se koristi kao javni park, u kojoj se ponovo stvara slava i dekadenca carstva nedaleko.
Sedam kula danas ostaju kao ikona grada
Orjonikidze i dalje predstavlja najnoviju evoluciju drugih dela koja podupiru nasleđe staljinističke arhitekture u Moskvi, kao što su Pozorište Crvene armije (1929.) ili Luko pobede u Parku Gorkog (1955.). Od njih, kompleks VDNKh (Izložba dostignuća narodne ekonomije) kulminira najludniji izraz ove ere: svojevrsni sovjetski Universal Expo, u kojem se paviljoni iz svake republike članice SSSR-a okupljaju oko velikog trga, koji miješa modernističko i rokoko. Osjećaj pastišnosti se povećava renoviranjem 2014. godine, nakon decenija zapuštenosti. U svakom slučaju jeste neophodna poseta, kao oda sovjetskim parafernalijama i kao odraz pokušaja da se poštuju posebnosti svake teritorije...
Ali do tačke. Šta se desilo sa Borisom Iofanom i rupom? Nekoliko decenija su zurili jedno u drugo, očekujući. Da bi pokušao da povrati svoj projekat, Iofan je zaslužan za opsežnu prepisku sa Staljinom. To ga je natjeralo da crta druge stvari, ali nikada neće dostići relevantnost Palate Sovjeta ili Palate Sovjeta njegov rad za Paris Expo 1937., koji će postati simbol filmskih studija Mosfilm i cijelog grada: skulptura Radnika i Kolhoznice, koji se danas može naći na još jednoj izložbi, VDNKh, i na dosta maraka i razglednica.
Tako je Iofan otkopan od zaborava, ali... rupa, rupa je nastavila da fermentira. Sa Staljinovom smrću u martu 1953. i nakon kratkog regentstva Georgija Malenkova, došlo je Nikita Hruščov , čija je ćelava glava natekla nagovestila je da je došao želeći da se zabavi.
Sanatorijum Orkhonikidze
Tako je to prošlo. Destaljinizacija pesme, počevši od istorijskog pamćenja i nastavljajući sa procesom urbanizacije stanovništva. Staljinistička arhitektura nije bila ni efikasna ni održiva, zaključio je. Rupa je predstavljala poziv nepotrebnih ekscesa. Hruščov je to vratio narodu: je potpuno potopljen za izgradnju jednog od najvećih vanjskih grijanih javnih bazena (da, u centru Moskve).
Sa gradovima bih manje-više isto uradio. Iskoristite pojavu novih građevinskih materijala da preplaviti ih petospratnicama (khrushiovkas). Između 1917. i 1961. gradsko stanovništvo je poraslo sa 17% na 50%. Morali bi plivati u četvrtima blažim od onih glamuroznih proteklih decenija... sve dok se 1970-ih nova revolucija nije pojavila na ustajalom sovjetskom pejzažu.
Naravno, istorija rupe se ovde ne završava.
Kompleks VDNKh kulminira najludnijim izrazom ove ere: svojevrsni sovjetski Universal Expo