Υπήρξε μια εποχή στη Βενετία που τα παιδιά έκαναν μπάνιο στο κανάλι και οι καλλιτέχνες απολάμβαναν αποκλειστικά την αρχιτεκτονική του.
Νέοι Βρετανοί φοιτητές -αριστοκράτες ή πλούσιοι-, καλλιτέχνες ή επιστήμονες του 18ου αιώνα ξεκίνησαν αυτό που ονομάστηκε Grand Tour, το οποίο μπορεί να διαρκέσει μήνες ή χρόνια . Κάποιοι το έκαναν με σκοπό να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, άλλοι αναζητώντας γνώση και περιπέτεια.
Φοιτητές που μόλις βγήκαν από την Οξφόρδη του Κέιμπριτζ... συνοδεύονταν από έναν κληρικό, έναν συνταξιούχο στρατιωτικό, έναν οικογενειακό γνώριμο... που λειτουργούσε ως σύμβουλος, διαχειριστής, εκπαιδευτικός και επιφυλακής. Ταξιδιωτικά σημειωματάρια για να καταγράψετε τις εμπειρίες και τη μάθησή σας, διδακτικά βιβλία, ρούχα για όλες τις περιστάσεις, σεντόνια και πετσέτες, το σιδερένιο σεντούκι για την αποθήκευση χρημάτων και θυρίδες, και ένα μικρό όπλο, για κάθε ενδεχόμενο, γέμιζε τα μπαούλα τους.
Πολλοί καλλιτέχνες συμμετείχαν σε αυτό το τελετουργικό, αποτυπώνοντας τα ταξιδιωτικά του ανέκδοτα στα γραπτά του. Τέτοια ήταν η περίπτωση του γάμου του Percy και της Mary Shelley, συγγραφέα του αμφιλεγόμενου Frankenstein, και του ποιητή John Keats, ο οποίος κοίταξε το ρωμαϊκό κλίμα και την ομορφιά για μια θεραπεία για τη φυματίωση του. Το κτίριο όπου έζησε και πέθανε ο νεαρός ποιητής (σε ηλικία 25 ετών), στον αριθμό 26 στα σκαλιά της Plaza de España, στεγάζει σήμερα ένα μουσείο προς τιμήν των ρομαντικών Άγγλων ποιητών, συμπεριλαμβανομένου του Λόρδου Μπάιρον και του ζεύγους Σέλευ.
Το μυστικό μουσείο Keats-Shelley House βρίσκεται σε μια όχι και τόσο μυστική τοποθεσία.
ΡΩΜΗ, ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ
Επηρεασμένοι από τη φανταστική λογοτεχνία του Laurence Sterne στο Sentimental Journey, το Ταξίδι του Goethe στην Ιταλία και από τον πατέρα της αρχαιολογίας και της ιστορίας της τέχνης, Joham Joachim Winckelmann, οι μελλοντικοί ηγέτες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας βρήκαν στην Ιταλία, ειδικά στη Ρώμη, τη σύνοψη των πολιτιστικών τους φιλοδοξίες απλά περπατώντας σε αυτούς τους δρόμους όπου συνυπάρχουν ερείπια, αναγέννηση, μπαρόκ και καθημερινότητα ειλικρινά.
Αναπόφευκτη επίσκεψη νέων με καλλιτεχνικές βλέψεις ήταν η Ρώμη, με τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία έπρεπε να παρατηρήσουν, να ανακαλύψουν, να ζήσουν... Δηλαδή η πόλη που γέννησε τόση ομορφιά, υποτίθεται η κορυφή της επιστημονικής εκπαίδευσης.
Ο Τζόσουα Ρέινολντς το συνοψίζει όμορφα στο βιβλίο του Δεκαπέντε Λόγοι του 1778: «Ο Ραφαήλ δεν σπούδασε σε μια Ακαδημία, αλλά σε όλη τη Ρώμη. Τα έργα του Μιχαήλ Άγγελου, ειδικά, ήταν το καλύτερο σχολείο του».
Η σχολή του Ραφαήλ ήταν τα έργα του Μιχαήλ Άγγελου στη Ρώμη.
Οι συστατικές επιστολές για τους καλλιτέχνες ήταν απαραίτητο. Ετσι ήταν ευκολότερο για τον νεαρό να μπει στην ιταλική κοινωνία και μάθετε από πρώτο χέρι τα μυστικά της τέχνης. Υπήρχαν ακόμη και εκείνοι που ανέθεσαν σε αυτούς τους καλλιτέχνες τα πορτρέτα τους με φόντο ερείπια, μνημεία... που μαρτυρούσαν την ιταλική παραμονή τους.
Τόπος συνάντησης για εκείνους τους πρώτους τουρίστες ήταν το Café Greco στη Via Di Condotti, το οποίο στα 250 χρόνια του Έχει σερβίρει καφέ σε άτομα της κατηγορίας των Καζανόβα, Άντερσεν -που έμεναν στον επάνω όροφο-, Γκαίτε, Στένταλ... Επίσης στη συνοδεία των Πολωνών αξιωματούχων – από τον πατέρα της πολωνικής ποίησης, Adam Mickiewic, μέχρι τον νομπελίστα Henryk Sienkiewiz – και στους πολλούς φλύαρους που, αν και πριν μούσκεψαν το στυλό στο μελανοδοχείο, σήμερα πληκτρολογούν στο φορητό υπολογιστή. Όλοι τους έχουν κάνει τα λογοτεχνικά πρώτα τους βήματα στο θρυλικό καφενείο.
Πολλές επιστολές έχουν συγκεντρωθεί στο Café Greco στη Via Di Condotti.
ΠΟΜΠΗΙΑ, ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΨΗΚΕ
Η επίσκεψη στη Νάπολη ήταν κοσμοπολίτικη και διασκεδαστική. Η μεγαλύτερη πόλη της Ιταλίας εκείνη την εποχή χωρισμένη σε πολιτείες, η βασιλική Νάπολη, όμορφη και ακμάζουσα, υπό την προστασία ή την αδυναμία του Βεζούβιου. Τόσο που το μεγάλο δώρο για όσους περιόδευσαν την ιταλική χερσόνησο στο πλαίσιο της προπόνησής τους ήταν η Νάπολη. Εκεί, ο δάσκαλός του εξατμίστηκε για να αφήσει τον μαθητή να απολαύσει την ελευθερία του.
Η πρόσφατη ανακάλυψη, στα μέσα του δέκατου όγδοου αιώνα, της Πομπηίας και του Herculaneum, των πόλεων που θάφτηκαν από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ., και οι ανασκαφές που προώθησε ο βασιλεύων Κάρολος Ζ' της Νάπολης, Γ' της Ισπανίας, ήταν αφορμή για προσκύνημα στο τα στοιχεία του Grand Tour που επέστρεψαν σπίτι με κουφάρια γεμάτα τοιχογραφίες, μωσαϊκά και πέτρες με το οποίο να γεμίζει τα παλαιοπωλεία και τα ιδιωτικά ράφια του Λονδίνου.
Το φόρουμ της Πομπηίας με φόντο τον διαφαινόμενο Βεζούβιο.
Ο ΑΙΣΘΗΣΙΑΚΟΣ ΤΗΣ ΤΟΣΚΑΝΗΣ
Σιένα, από τη γη της οποίας εξάγεται η ομώνυμη χρωστική ουσία ώχρας που χρησιμοποιείται στην καλλιτεχνική ζωγραφική από αμνημονεύτων χρόνων, ήταν υποχρεωτικός προορισμός για εκείνη την αποστολή για αναζήτηση τέχνης. Πολλοί από αυτούς έκαναν την επίσκεψή τους να συμπέσει με τη θρυλική ιπποδρομία του El Palio.
Ανάμεσα στη Σιένα και τη Φλωρεντία, σε πλήρη τοσκανική πληθωρικότητα, υψώνονται οι πύργοι του San Gimignano. Ο ετρουσκικός θύλακας –τέλεια ενδιάμεση στάση και πανδοχείο για το προσκύνημα στη Ρώμη– φιλοξένησε επιφανείς ανθρώπους όπως ο Dante Alighieri (όταν ήταν πρεσβευτής της Guelfa League στην Τοσκάνη) και ήταν, μαζί με τη Φλωρεντία και τη Σιένα, αναπόφευκτος προορισμός για το Grand Tour.
Ακόμη και 15 από τους 72 πύργους φαίνονται σε απόσταση, πρωτοπόροι των ουρανοξυστών, που χτίστηκαν από πλούσιες οικογένειες τον 13ο αιώνα, συναγωνίζονταν σε ύψος ως σύμβολο εξουσίας.
Σύμφωνα με την UNESCO, στο Η Φλωρεντία φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συγκέντρωση διεθνώς διάσημης τέχνης στον κόσμο. Περισσότερα από ένα συστατικά του Grand Tour υπέστησαν ή απολάμβαναν το σύνδρομο που έκανε μόδα ο Stendhal στο βιβλίο του Naples and Florence: Journey from Milan to Reggio, ενώ στοχαζόταν τη Βασιλική του Τιμίου Σταυρού, όταν η ομορφιά πονάει, μετά τη συσσώρευση καλλιτεχνικής απόλαυσης που Η Φλωρεντία συνεπάγεται.
Η Φλωρεντία πονάει από την τόση ομορφιά.
ΤΟ ΒΕΝΕΤΟ, η ΦΥΣΗ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗ
Η όμορφη, μοναδική, απαράμιλλη Βενετία, το κερασάκι στο βρετανικό προσκύνημα που προσπάθησε να χαθεί ανάμεσα στα κανάλια του θαυμάζοντας αυτό το τεράστιο αρχιτεκτονικό μαντρί που περιγράφεται καλά από τον John Ruskin στο βιβλίο του Stones of Venice του 1853.
στοχάζομαι το έργα των Titian, Tintoretto, Veronese και να αποκτήσει κάποιο vedute (ζωγραφική) στην αστική θέα του Giovanni Antonio Canal, Canaletto, που τόσο θαυμάστηκε από τα συστατικά του Grand Tour που κατάφεραν να τον μεταφέρουν στη Μεγάλη Βρετανία το 1746 όπου εγκαταστάθηκε για εννέα χρόνια.
Η πόλη της αγάπης απαθανατίστηκε από τον Σαίξπηρ χάρη στην αδύνατη αγάπη της Julieta Capuleti και του Romeo Montague. Μια ατυχής ιστορία που είχε γράψει ο Λουίτζι ντελ Πόρτε τον 16ο αιώνα, πριν φτάσει στην πένα του Άγγλου θεατρικού συγγραφέα. Η νεαρή αγγλική αριστοκρατία ταξίδεψε στην πόλη ελκυσμένη από το περίφημο ειδύλλιο.
Ο John Ruskin, στο βιβλίο του Verona and Other Readings (1857), κάνει λόγο για την πόλη του Βένετο ως το αγαπημένο του μέρος στην Ιταλία, συμβουλεύοντας τους φίλους και τους αναγνώστες του να του αφιερώσουν χρόνο και στοργή. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, η θέση του στις όχθες του ποταμού Adige, οι γοτθικές εκκλησίες, οι εντυπωσιακοί μεσαιωνικοί τάφοι της οικογένειας των Scaligeri, το Ρωμαϊκό Αμφιθέατρο του Arena και η Ρωμαϊκή Αγορά (σήμερα Plaza de las Hierbas) αντιπροσωπεύουν ένα πραγματικός θησαυρός.
Η Βενετία, μέχρι σήμερα, συνεχίζει να ελκύει με τον ρομαντισμό της.
ΜΙΛΑΝΟ, ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ...
Διάσημες προσωπικότητες όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Αλεσάντρο και ο Πέτρο Βέρι, τακτικοί θαμώνες στο λογοτεχνικό καφέ Γκρέκο και ιδρυτές της επιδραστικής εφημερίδας II Caffè, ο Τζουζέπε Βέρντι και πολλοί άλλοι, έζησαν και δημιούργησαν στη φιλόξενη και ανοιχτόμυαλη πόλη του Μιλάνου του 18ου αιώνα, όταν την επισκέφτηκαν οι Αγγλοσάξονες νησιώτες για να είναι ενημερωμένη, ειδικά όσον αφορά το καλό ντύσιμο.
Σε αυτήν την πόλη σφυρηλατήθηκαν οι πρώτες εστίες του ιταλικού εθνικισμού και, αν και αργότερα η Φλωρεντία και στη συνέχεια η Ρώμη ήταν οι πρωτεύουσες του νέου κράτους, το Μιλάνο πάντα θεωρούνταν το οικονομική πρωτεύουσα της Ιταλίας και παγκόσμια πρωτεύουσα της μόδας.
Το Μιλάνο αποπνέει στυλ και μόδα από όλες τις πλευρές.
ΤΟΡΙΝΟ, Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΠΙΕΜΟΝΤΟΥ
Μετά από ένα μακρύ και μερικές φορές οδυνηρό και κρύο ταξίδι μέσα από τις Άλπεις, εμφανίστηκε το Τορίνο, και μαζί του η ζεστασιά και ο ήλιος της Ιταλίας που τόσο λαχταρούσαν να δουν. Φαρδιές λεωφόροι, καφετέριες, ζωή στο δρόμο. Εκεί θα μάθαιναν να χορεύουν, να ντύνονται, να ζουν στην κοινωνία, να συμπεριφέρεται σαν κύριος.
Η όπερα El Nuevo Teatro Regio θα ήταν ένα ακόμη κίνητρο, που τους περίμενε στην άλλη πλευρά των Άλπεων.
Τα καφέ ήταν και εξακολουθούν να είναι η ζωτική αρτηρία του Τορίνο που διέπεται από αυτά τα νόστιμα διφορούμενα που βρίσκονται ανάμεσα στις πολλές στοές της πόλης, όπου σερβίρεται το apericena (σνακ και δείπνο) καθώς και ένα Bicerin, το τυπικό παραδοσιακό ποτό του Τορίνο, με βάση τον καφέ, τη σοκολάτα και την κρέμα.
Η αρχιτεκτονική του Τορίνο κρύβει νόστιμα καφέ όπου μπορείτε να απολαύσετε την ταραχώδη κοινωνική ζωή του.
ΠΙΣΩ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
Σκωτσέζος χειρούργος και συγγραφέας Ο Tobias Smollett εισήγαγε τους Άγγλους στην περιοχή της Λιγουρίας στα Ταξιδιωτικά Τετράδια του για τη Γαλλία και την Ιταλία.
Η υπέροχη φύση της Λιγουρίας της θάλασσας και των βουνών – μαζί με τη θρυλική κουλτούρα και τις παραδόσεις της – ήταν πηγή έμπνευσης για πολλούς, συμπεριλαμβανομένου του D.H Lawrence, συγγραφέα του Lady Chatterly's Lover. Ωστόσο, ο Tobias Smollett επέλεξε να ζήσει και να πεθάνει στο λιμάνι της πόλης Το Λιβόρνο, ανακηρύχθηκε ελεύθερο λιμάνι από τους Μεδίκους. Εκεί μερικοί από τους νεαρούς αριστοκράτες ξεκινούσαν για το σπίτι τους, φέρνοντας μαζί τους κιβώτια γεμάτα μετάξια, μάρμαρα, βιβλία και έργα τέχνης.
Λιβόρνο, που φημιζόταν για την ύπαρξη μια κοσμοπολίτικη πόλη στην οποία διαφορετικές κοινότητες συνυπήρχαν ειρηνικά, έγινε το προτιμώμενο σημείο άφιξης για τους Αμερικανούς ταξιδιώτες.
Στο Λιβόρνο τελείωνε η μεγάλη διαδρομή μέσω Ιταλίας.