Ακόμα από την καλτ ταινία 'Il Sorpasso'.
Μάλλον θα είναι εύκολο για τους περισσότερους από εμάς να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του Ρομπέρτο, εκείνον τον μαθητή που βυθίζει τους αγκώνες του χωρίς πολλές πεποιθήσεις μέσα στο καλοκαίρι. Συγκεκριμένα στις 15 Αυγούστου, όταν η Ιταλία γιορτάζει, από την εποχή του αυτοκράτορα Αυγούστου, εκείνη την εθνική εορτή που ονομάζεται Ferragosto που φέρνει τους πάντες στην ακτή. Πιο εύκολο, τουλάχιστον, από το να μπούμε στη θέση του Ο Μπρούνο, που μας απευθύνεται από το δρόμο για να μας ζητήσει να τηλεφωνήσουμε εκ μέρους του, χωρίς να μπορούμε να φανταστούμε, έστω και εξ αποστάσεως, σε τι θα οδηγήσει αυτή η απροσδόκητη κατάσταση.
Μιμούμενοι τους πρωταγωνιστές του 'Il Sorpasso': μια βόλτα στο Castiglioncello.
Ίσως μας είναι εξοικειωμένος αυτός ο κάπως διστακτικός, επίσημος και σωστός νεαρός, που παρασύρεται από τον αυθόρμητο και ομιλητικό Μπρούνο, πίσω από το τιμόνι του κάμπριο του (μια όμορφη Lancia Aurelia), αποσταθεροποιώντας όλους με τους οποίους διασχίζει τις όμορφες ιταλικές ακτές, για χάρη ενός παράλογου carpe diem. Περιγράφουμε τα πρώτα λεπτά του Il sorpasso (κυριολεκτικά «The advancement», αν και στην Ισπανία είχε τίτλο The Getaway), μια καλτ κωμωδία του 1962 σε σενάριο και σκηνοθεσία του Ντίνο Ρίζι, με πρωταγωνιστές τους Βιτόριο Γκάσμαν και Ζαν Λουί Τριντινιάν.
Η ταινία του Ντίνο Ρίσι μας ταξιδεύει (σέρνει) στα πιο υπέροχα μεσογειακά τοπία.
Είναι το τέλειο παράδειγμα του η commedia all'italiana: γλυκιά και δροσιστική αλλά με πικρή επίγευση, σαν να πίνεις ένα Aperol σε ζωντανή συζήτηση, την ώρα του απεριτίφ, όταν πλησιάζει το λυκόφως, αλλά δεν φαίνεται να θέλουμε να το σκεφτούμε. Ο Bruno (Gassman) περπατά στους ερημικούς δρόμους της Ρώμης αναζητώντας ένα πακέτο τσιγάρα και ένα τηλέφωνο και, κατά τύχη, ο Roberto (Trintignant) τον προσκαλεί στο διαμέρισμά του για να χρησιμοποιήσει το τηλέφωνο.
Μετά από αυτή τη συνάντηση, αρχίζει μια πολύ γραφική περιγραφή του τι σημαίνει να «δώσεις το χέρι σου και να πάρεις το χέρι σου», γύρω από μια διαδοχή τραγικοκωμικές σκηνές στους υποβλητικούς ιταλικούς δρόμους, με κατεύθυνση προς τις ακτές της Τοσκάνης. Η απόρριψη και η γοητεία εναλλάσσονται στην ψυχική κατάσταση του συνεσταλμένου Ρομπέρτο, τον οποίο συνοδεύουμε στο συναίσθημα και στο αυτό το παράξενο ταξίδι μαζί με τον ανέμελο Μπρούνο, προσεύχεται μετά από κάποιους Γερμανούς τουρίστες που καταλήγουν σε ένα νεκροταφείο, Τώρα πηγαίνει στο Castiglioncello, όπου εισβάλλουν στο σπίτι της πρώην γυναίκας του Bruno (Luciana Angiolillo) τα ξημερώματα.
Μερικές σκηνές από την ταινία, όπως αυτή, παραμένουν άθικτες.
Όπως και με άλλες ταινίες του Risi –επίσης σκηνοθέτη των Poveri ma belli, Una vita difficile και Profumo di donna–, Αυτό το διάσημο road movie έχει νύξεις νεορεαλισμού και αντικατοπτρίζει μια απροκάλυπτη σάτιρα για την αστική τάξη, τους playboy και άλλα όντα της μεταπολεμικής Ιταλίας. Η εμπορική και κριτική επιτυχία που σημείωσε ο σκηνοθέτης κατά τη διάρκεια της οικονομικής άνθησης των δεκαετιών του '50 και του '60 τον βοήθησε να γελοιοποιήσει μια πραγματικότητα που τον στεναχώρησε μέσω πλοκών που δεν εξαιρούνται από μια μελαγχολική μεσογειακή ομορφιά που συνεχίζει να εκθαμβώνει. Μια κοινωνία που από το επίκεντρο της οικογένειας και της γεωργίας έγινε πιο ατομικιστική και καταναλωτική, ένα επιχείρημα που συνοψίζεται καλά σε μια σύντομη και όμορφη σκηνή της ταινίας: όταν Η θεία Λίντια (Λίντα Σίνι) – με την οποία ο Ρομπέρτο ήταν ερωτευμένος όταν ήταν παιδί – τους αποχαιρετά από το παράθυρο της έπαυλης του θείου του, μαζεύοντας τα μαύρα μαλλιά που ο Μπρούνο είχε επιμείνει να «απελευθερώσει».
Η αίθουσα του πάρτι που εμφανίζεται στην ταινία είναι ακόμα ανοιχτή σήμερα.
Θέλαμε να επιστρέψουμε Castiglioncello, ένα τμήμα της πόλης Rosignano Marittimo περίπου 3.800 κατοίκων, στην επαρχία του Λιβόρνο, η θέση της οποίας μακριά από τις κύριες οδούς επικοινωνίας συνέβαλε στο να παραμείνει άγνωστη σε κάποιο βαθμό και αμόλυντο. Η θέα από εδώ είναι προνομιακή. Περπατάμε μέσα τους πευκοδάση και γκρεμούς κοντά στη Θάλασσα της Λιγουρίας και καταλαβαίνουμε ότι μεγάλα ονόματα του κινηματογράφου, όπως ο Alberto Sordi και ο Marcello Mastroianni, σύχναζε σε αυτό κατά τη δεκαετία του 1960, συμβάλλοντας στη φήμη του. Το μικρό ψαροχώρι εξακολουθεί να διατηρεί μια σχεδόν άγρια γοητεία, πολύ παρόμοια με αυτή που φαίνεται στα ασπρόμαυρα καρέ του Il sorpasso.
Χορεύοντας μέχρι τα ξημερώματα με τη γυναίκα κάποιου άλλου, κάτι χαρακτηριστικό του Μπρούνο.
Η εν λόγω έλξη υπερβαίνει το καθαρά τοπίο και ηδονιστικό. Ο Castiglioncello έχει μια πολιτιστική καταγωγή που χρονολογείται από πολύ παλιά: στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, ο προστάτης Diego Martelli κάλεσε στο κτήμα του μια ομάδα ζωγράφων που ονομάστηκαν macchiaioli. δημιουργώντας έτσι ένα καλλιτεχνικό στυλ γνωστό ως Σχολή του Castiglioncello. Ήταν εδώ που καλλιτέχνες όπως οι Giovanni Fattori, Odoardo Borrani, Silvestro Lega, Telemaco Signorini, Ο Raffaello Sernesi και ο Giuseppe Abbati ζωγράφισαν στο ύπαιθρο, αφήνοντας αξιόλογα έργα στους επόμενους. Στα τέλη του ίδιου αιώνα, ο βαρόνος Fausto Lazzaro Patrone έχτισε το κάστρο Pasquini, του οποίου το νεομεσαιωνικό στυλ επηρέασε την αρχιτεκτονική του σιδηροδρομικού σταθμού στις αρχές του 20ου αιώνα.
Οι καλύβες της παραλίας συνεχίζουν να δείχνουν την ίδια εμφάνιση και σήμερα όπως στην ταινία.
Ο πληθυσμός είναι εγκλωβισμένος στα άκρα του ετρουσκικού βασιλείου, αν και από εκείνη την περίοδο έχει απομείνει μόνο μια αλαβάστρινη τεφροδόχος, από τον 2ο αιώνα π.Χ. C., και κάποιοι μπορεί να μοιράζονται με τον Bruno, τον χαρακτήρα του Risi, μια ορισμένη περιφρόνηση για αυτές τις ιστορικές περιέργειες... Τον ενδιέφερε βέβαια περισσότερο να κάνει λίγους χορούς και να βουτήξει στη θάλασσα. Την ίδια στιγμή που οι macchiaioli έβγαλαν τα πινέλα τους, αυτή η πόλη είχε ήδη αρχίσει να καθιερώνεται ως spa. Ακόμα σήμερα Μπορείτε να κάνετε μπάνιο στο bagni Miramare, που ανήκει στον Franco Signorini, το ίδιο όπου ο Bruno συναντά την κόρη του Lilli (Catherine Spaak).
Το Miramare είναι ένα κλασικό ξενοδοχείο της περιοχής, όπου αξίζει επίσης να επισκεφτείτε –και να παραγγείλετε την ψαρόσουπα που τόσο πολυσυζητείται– τα εστιατόρια Il Porticciolo (πάντα), Il Cardellino (πιο avant-garde) και, φυσικά, , το Gin Club (Via Guglielmo Marconi, 31) όπου χόρευε κρατώντας τη γυναίκα κάποιου άλλου.
Πρόσοψη του Gin Club με την αφίσα της ταινίας Risi.
Σήμερα ο Castiglioncello συνεχίζει να έχει ένα μεγάλο τουριστικό αξιοθέατο για το οποίο φροντίζει πολύ: Όχι μάταια έχει αποκτήσει επανειλημμένα, από το 1992, τη Γαλάζια Σημαία του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι εργάζονται σκληρά εδώ για να είναι ο καλύτερος προορισμός για να πάτε για να αφοσιωθούν στο να μην παίρνουν τα πράγματα πολύ στα σοβαρά.
Ξέγνοιαστες ή όχι, κάθε στιγμή μοιάζει ιδανική, τώρα περισσότερο από ποτέ, για να επισκεφτείς αυτά τα μέρη με έστω και λίγο το πνεύμα του Μπρούνο: «Ξέρεις ποια είναι η καλύτερη ηλικία; –λέει στην ταινία– θα σου πω. Πόσο χρονών είσαι, μέρα με τη μέρα. Μέχρι να κλωτσήσεις τον κουβά, φυσικά». Στο βάθος, τα πιασάρικα beats των Quando, quando, quando, από τον Tony Renis, το καλύτερο soundtrack για να απαλλαγούμε από αυτόν τον εσωτερικό μονόλογο που βασανίζει τον Ρομπέρτο που όλοι κουβαλάμε μέσα, με τις αναρίθμητες αμφιβολίες και τις αναποφασιστικότητες του, για να καταλήξει να ουρλιάζει «Πέρασα τις καλύτερες δύο μέρες της ζωής μου!» και κάνοντας αυτό το τηλεφώνημα που ίσως δεν μπορούσαμε να βρούμε αρκετό κουράγιο.
Γιατί, μερικές φορές, το λιγότερο σημαντικό είναι αν θα σηκώσουν ή όχι το τηλέφωνο από την άλλη πλευρά. Και επειδή μας λείπουν αυτές οι ευτυχισμένες στιγμές; όταν δεν είδαμε (ή δεν θέλαμε να δούμε) τις συνέπειες.
Castiglioncello, προορισμός για τους κινηματογραφόφιλους και γενικά τους λάτρεις του ηδονισμού.
*Αυτή η έκθεση δημοσιεύτηκε στο αριθμός 140 του περιοδικού Condé Nast Traveler (Ιούλιος και Αύγουστος). Εγγραφείτε στην έντυπη έκδοση (11 έντυπα τεύχη και μια ψηφιακή έκδοση για 24,75 €, καλώντας στο 902 53 55 57 ή από την ιστοσελίδα μας). Το τεύχος του Condé Nast Traveler για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο είναι διαθέσιμο στην ** ψηφιακή του έκδοση για να το απολαύσετε στη συσκευή που προτιμάτε. **