«Η ζωή στο Fuendetodos είχε πολύ θετική επίδραση στη δημιουργικότητά μου», Μας λέει ο Ρικάρντο Καλέρο. «Είναι μια μικρή, ήσυχη πόλη, με όμορφα ξερά τοπία και ένα σημαντικό φορτίο ομορφιάς. Το να πάτε μια βόλτα εδώ είναι για να το απολαύσετε φύση. Απολαμβάνω μεγαλύτερη συγκέντρωση, είναι λίγα πράγματα που σου αποσπούν την προσοχή, οι ιδέες ρέουν».
Το καταφύγιο στη μικρή πόλη της Αραγονίας αυτού του καλλιτέχνη – χαλαρός ερευνητής, μοναχικός και διαλογιστής, όπως περιγράφεται από όσους τον γνωρίζουν – δεν είχε καμία σχέση με την πανδημία. Ήταν συνέπεια του να ακολουθήσουμε τα βήματα του ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους στην ιστορία, Francisco de Goya y Lucientes, στην περιοχή Campo de Belchite της Αραγονίας. Το Fuendetodos βρίσκεται 44 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Σαραγόσα και έχει πληθυσμό περίπου 145 κατοίκων.
Ο καλλιτέχνης Ricardo Calero προσεγγίζει το έργο του από τη σιωπή και τη βραδύτητα.
Ο Ρικάρντο γεννήθηκε στη Villanueva del Arzobispo, «μία από τις πόλεις-πύλες προς το όμορφο Σιέρα Καζόρλα, στο Jaén, ένα μέρος που λαχταρώ». Όταν δεν ήταν ακόμη ενός έτους, οι γονείς του μετακόμισαν στη Σαραγόσα. «Εκεί έχω εκπαιδευτεί, απορροφώντας αυτή τη λιτή, ευγενή και συνετή γη, ενώ μπορώ να «αγγίξω τον ουρανό» Με μια ανάσα, αν χρειαστεί. Τυχερός που μπορώ να αγαπώ και να νιώθω αγαπητός σε δύο περιοχές ταυτόχρονα».
Το έτος 2004, το Ίδρυμα Fuendetodos-Goya του πρότεινε να το κάνει μια επανερμηνεία του Ανοησίες του Γκόγια, που έδωσε αφορμή για μια σειρά έργων που πραγματοποίησε στην ίδια πόλη. Για τέσσερις μήνες, Ο Ρικάρντο ανεβοκατέβαινε από τη Σαραγόσα, για να δουλέψει τα χαρακτικά –δώρισε 75 σε δύο σειρές– και τελικά το 2006 αποφάσισε να μετακομίσει.
Παραδοσιακή αρχιτεκτονική στους δρόμους του Fuendetodos.
«Έπρεπε να αλλάξω σπουδές και σε ένα από τα ταξίδια μου στο Fuendetodos, όταν πέρασα για να πω ένα γεια το μουσείοΒρήκα ένα σπίτι ερειπωμένο που ήταν προς πώληση», θυμάται για το Condé Nast Traveler. «Την περίοδο που δούλευα εκεί Είχα ερωτευτεί την πόλη, τη σιωπή, το φως των ουρανών και των οριζόντων της, έτσι μετά από μια μεγάλη αποκατάσταση σήμερα είναι η μελέτη της ζωής μου. Το ελπίζω», τονίζει ο καλλιτέχνης ανδαλουσιανής καταγωγής, αλλά «αραγονέζικη στην καρδιά».
«Αισθάνομαι ενσωματωμένος στη ζωή της πόλης, πολύ άνετα» πες μας. Το 1984, ο Calero αποφάσισε να αφήσει στην άκρη τη διδασκαλία – κάτι που πήρε τόσο σοβαρά που του απορροφούσε σχεδόν όλο τον χρόνο του – αφοσιωθεί πλήρως στον πειραματισμό και την έρευνα. «Αποφάσισα να ρισκάρω».
Ζείτε μια μοναχική ζωή στο Fuendetodos; «Εδώ ναι, αλλά ταξιδεύω πολύ. Για 28 χρόνια, δουλεύω με μια γκαλερί στη Γερμανία, μια άλλη στην Ελβετία, τον Καναδά, τη Μαδρίτη, τη Βαρκελώνη…». Η τοπογραφία της πόλης είναι σχεδόν ίδια με την εποχή του Γκόγια, μας λέει ο Ρικάρντο, τονίζοντας την παρουσία του ένα ρωμαϊκό λατομείο από το οποίο εξήχθησαν πετρώματα για τη βασιλική Pilar στη Σαραγόσα και αυτός είναι και ο λόγος που τα σπίτια της πόλης είναι κυρίως πέτρινα.
Ο καλλιτέχνης Ricardo Calero στο ατελιέ του, στο Fuendetodos.
ΣΤΑ ΧΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΙΔΙΑΦΟΡΙΑΣ
Ο Γκόγια είναι και υπήρξε η μεγαλύτερη επιρροή σας; «Ο Γκόγια με ενδιέφερε, φυσικά, πάντα με καταδίωκε με κάποιο τρόπο». Αυτός ο καταρτισμένος στη γλυπτική καλλιτέχνης μας λέει ότι εμβαθύνει και συνδυάζει άλλους κλάδους εδώ και χρόνια.
Και η σειρά των συμπτώσεων είναι περίεργη: «Το παλιό μου στούντιο ήταν στην παλιά οδό Γκόγια Σαραγόσα, στην παλιά πόλη. Χρόνια αργότερα, ένας καθηγητής πανεπιστημίου είδε το σπίτι του Γκόγια στο Φουεντέτοδος να καταρρέει και Ζήτησε από λίγους καλλιτέχνες κάποια έργα για να τα δημοπρατήσει και να τα αποκαταστήσει. Την εποχή εκείνη διαμορφώνονταν οι θεσμοί, η πόλη ήταν φτωχή. Βγήκε ένα πολύ σημαντικό χρηματικό ποσό που χρησιμοποιήθηκε για την αποκατάσταση του σπιτιού και αυτό ήταν το έμβρυο του Μουσείου Σπιτιού Γκόγια.
Ωστόσο, επισημαίνει, δεν υπάρχει άμεση επιρροή του Γκόγια στην υλοποίηση του έργου του. «Ο κόσμος μου είναι άλλος, αλλά υπάρχει σε αυτό το αποτύπωμα, σε αυτό που επηρεάζει τις πληγές της κοινωνίας, που μας μετέδωσε έξοχα ο Γκόγια. Η τραχύτητα και η αγριότητα του τόπου όπου γεννήθηκε ο Γκόγια, με την ομορφιά του, ενθαρρύνει την αναζήτηση του ουσιαστικού».
Ο Ricardo Calero μας εξηγεί ότι η πρώτη του εκπαίδευση ήταν ως γλύπτης και ότι έχει νιώσει την επιρροή των κλασικών από τον Λεονάρντο ή τον Μιχαήλ Άγγελο μέχρι πιο επίκαιρους όπως ο Ροντέν, ο Μπρανκούζι, ο Χένρι Μουρ, ο Μαρσέλ Ντυσάν και ο Τζον Μπέργκερ.
Σπίτι όπου γεννήθηκε ο Francisco de Goya.
Στην πόλη βρίσκεται, όπως είπαμε, το Goya House Museum, το μέρος όπου γεννήθηκε ο μεγάλος Ισπανός ζωγράφος, ο οποίος ήταν χτίστηκε στις αρχές του 18ου αιώνα. Μπορείτε να το επισκεφθείτε μαζί με τον εκθεσιακό χώρο Zuloaga.
Επίσης, λίγα βήματα μακριά, είναι το Μουσείο Χαρακτικής, που άνοιξε το 1989, όπου εκτίθεται το γραφικό έργο του Γκόγια και οτιδήποτε σχετίζεται με τεχνικές χαρακτικής. Το περασμένο Πάσχα, παρά την πανδημία, περισσότερα από 1.500 άτομα επισκέφθηκαν το Fuendetodos, που συμπίπτουν με τον εορτασμό της 275ης επετείου από τη γέννηση του πιο επιφανούς συμπατριώτη του, συμπεριλαμβανομένων των D. Felipe και Doña Letizia.
Ο ίδιος ο Ρικάρντο μας λέει ότι παρατήρησε τους τελευταίους μήνες, ίσως ως αποτέλεσμα αυτής της επίσκεψης του Βασιλιά και της Βασίλισσας, μια μικρή αλλαγή στον τύπο των επισκεπτών, πλέον πιο ποικίλη.
«Πριν υπήρχε τουρισμός του περίπου 20.000 άτομα (ετησίως) που σχετίζονται με την τέχνη, μαθητές Λυκείου και πανεπιστημιακούς».
Στούντιο και εργαστήριο του καλλιτέχνη Ricardo Calero στο Fuendetodos.
ΕΝΑ ΕΡΓΟ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟ ΤΟΠΙΟ
Το έργο του Calero ασχολείται με τη φύση, την επικράτεια, τον πολιτισμό και τη βιωσιμότητα. «Μετά από ένα πρώτο στάδιο εκπαίδευσης και πειραματισμού, η δουλειά μου επικεντρώθηκε σε προβληματισμούς για την τέχνη και την κοινωνία, με βάση δύο κλειδιά που ενοποιούν τη μεθοδολογία μου και που αποκαλώ «φυσικό εσωτερικό» και «φυσικό εξωτερικό»».
«Το «φυσικό εσωτερικό» παραπέμπει σε έργα που απευθυνθείτε στην περιοχή της οικειότητας, συγκεντρώνοντας συναισθήματα και παρουσίες… Είμαστε και φύση. Το «εξωτερικό φυσικό» αναφέρεται σε παρεμβάσεις σε συγκεκριμένα μέρη στο ύπαιθρο, όπου χρησιμοποιώ τη γη ως εργαστήριό μου, και τη σκέψη, το φως, τον αέρα, το πέρασμα του χρόνου και του πεπρωμένου, είναι απαραίτητα στοιχεία για να βλαστήσουν τα έργα».
«Αυτή η καλλιτεχνική ματιά –εξηγεί– με οδηγεί σε μια δέσμευση αναζήτησης όπου η ερευνητική διαδικασία είναι σταθερή και στην οποία τα φαινόμενα της φύσης, καθώς και το παροδικό της ύπαρξης ή το άπιαστο της μνήμης είναι ένα ομοούσιο μέρος των έργων μου».
Στο έργο του Ricardo Calero υπάρχει πάντα κάτι που οδηγεί στο τοπίο. Στην εικόνα, παρέμβαση στο Sagunto.
Πάντα αυτοπροσδιοριζόταν ως γλύπτης, αλλά, εδώ και δεκαετίες, δεν υπάρχουν πλέον στεγανά διαμερίσματα. «Γι’ αυτό όταν δουλεύουμε με ιδέες, Πάντα αναζητώ την πειθαρχία, την τεχνική και το υλικό που πιστεύω ότι μπορεί να μεταφέρει καλύτερα αυτήν την ιδέα. Δουλεύω κυρίως στους τομείς της γλυπτικής και των εγκαταστάσεων, καθώς και στο σχέδιο, τη χαρακτική, τη φωτογραφία ή το βίντεο».
Τι επιδιώκει ο Καλερό με τα έργα του; Υπάρχει ένας άρρητος και απαραίτητος διάλογος στην πράξη της έκθεσης; «Περισσότερο από το να επιδιώκω, προσφέρω αυτόν τον απαραίτητο διάλογο με άλλους. Το να εκθέτεις είναι να εκθέτεις τον εαυτό σου, και έχει νόημα μόνο αν υπάρχει ενδοεπικοινωνία με τον Άλλο, όποια κι αν είναι αυτή και εκεί που ο καθένας εξάγει ότι χρειάζεται», απαντά.
Ο καλλιτέχνης, που δουλεύει με έργα –«μερικές φορές είμαι με πολλά ταυτόχρονα, τα οποία εκτείνονται στο χρόνο, κάτι που μου επιτρέπει προσαρμόζονται και επεμβαίνουν με το ένα ή το άλλο ανάλογα με τον τόπο, την εποχή του χρόνου, καθώς και τη μεθοδολογία και την προτεραιότητα του έργου»– μόλις εγκατέστησε επτά έργα που αποτελούν μέρος της έκθεσης Metaphysics of fragility, στο Ίδρυμα Βαλπάλου.
Δίπτυχο σχεδίων και φωτογραφίας Memoria del Taunus, του Ricardo Calero.
«Έχω ολοκληρώσει επίσης την επιλογή των έργων που θα διαμορφώσουν την εγκατάσταση Dreams of χθες και σήμερα, μια δουλειά που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2001 και 2012, η οποία ασχολείται με τη μετανάστευση, την ταυτότητα και τα σύνορα, και θα παρουσιαστεί στη Μαδρίτη τον Δεκέμβριο. Αφ 'ετέρου Ολοκληρώνω την προσυναρμολόγηση του έργου Florid Park Garden, έκανε, μέσα από το σχέδιο και τη φωτογραφία, έναν διάλογο με τη φύση στον κήπο του Μουσείου Lázaro Galdiano, που θα παρουσιαστεί στο ίδιο μουσείο στις αρχές της επόμενης άνοιξης.
Ακολούθως θα ταξιδέψει στην Ιταλία για να συναρμολογήσει την εγκατάσταση αίσθηση της φύσης, ένα έργο «φυσικού εξωτερικού» ξεκίνησε το 2015 στο Il luogo della natura, το οποίο θα παρουσιαστεί στα μέσα του 2022 στα εγκαίνια του Paradise Museum of Joseph Beuys, στο Bolognano.
Δράση «Όνειρα στη θάλασσα», στα σύνορα της ευρωπαϊκής ηπείρου με την Αφρική.
ART IN MOTION: ΠΟΛΥ ΤΑΞΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ
Τα ταξίδια επηρεάζουν πολύ τη δουλειά του Calero. «Όχι μόνο επειδή έρχονται κάποιες από τις ιδέες σε εκείνη την εποχή του εκτοπισμού, όπου η «καθημερινή ρουτίνα» εγκαταλείπεται, αλλά ένα σημαντικό μέρος των ταξιδιών μου συμπίπτει με τις προτάσεις εργασίας in situ, με ό,τι σημαίνει τον εμπλουτισμό αυτών των συναντήσεων με άλλους πολιτισμούς, και όπου προσπαθώ πάντα να αφιερώνω μέρες για να ανακαλύψω την ψυχή εκείνων των τόπων».
Ο Calero έχει παρουσιάσει προσωπικά τη δουλειά του στο Ουάσιγκτον, Βενετία, Παρίσι ή η αποικιακή πόλη Cuenca Εκουαδόρ, καθώς και στο μεγάλο πάρκο και σε άλλους φυσικούς χώρους του Bad Homburg στη Γερμανία, μεταξύ άλλων. «Θυμάμαι όμορφες εμπειρίες, για αρκετά χρόνια, του βόλτες στα όμορφα τοπία του Καναδά το φθινόπωρο και το χειμώνα, με αφορμή τα έργα και τις εκθέσεις μου στο Μόντρεαλ».
«Επίσης στο Δομινικανή Δημοκρατία, με αφορμή την υλοποίηση του έργου Η τέχνη ως εργαλείο ανάπτυξης, ανακαλύπτοντας μερικά από τα πιο φτωχά μέρη στα δυτικά της χώρας, αλλά μεγάλη ανθρώπινη και φυσική ομορφιά».
«Ή το μικρό χωριό Κουίνσι στους πρόποδες των Άλπεων, όπου στο περιβάλλον του πραγματοποίησα κάποιες ενέργειες «φυσικού εξωτερικού» και μπόρεσα γνωρίστε και αναπτύξτε μια καλή φιλία με τον θαυμαστή μου Τζον Μπέργκερ».
Εσωτερικό του Μουσείου Σπιτιού Goya στο Fuendetodos.
Ποια θα λέγατε ότι είναι η σημερινή κατάσταση της τέχνης στην Ισπανία (και ειδικότερα στην Αραγονία); «Στην Αραγονία, γίνονται ενδιαφέρουσες δημόσιες και ιδιωτικές προσπάθειες, αν και αυτή τη στιγμή είναι ηρωικές, αφού προερχόμαστε από στάδια αρκετά επισφαλούς. Γνωρίζουμε ότι ένα πράγμα είναι η τέχνη, η δημιουργικότητα, στην οποία η Ισπανία ήταν πάντα ένα σημαντικό δυναμικό, και Ένα άλλο πράγμα είναι η εθνική και διεθνής διάδοση αυτού του δυναμικού, το οποίο εξακολουθεί να είναι πολύ αδύναμο σε σύγκριση με τις χώρες του περιβάλλοντός μας», απαντά.
"Αφ 'ετέρου, στην κοινωνία στην οποία ζούμε όλα είναι αλληλένδετα και ο κόσμος της τέχνης δεν αποτελεί εξαίρεση, Έτσι, η τρέχουσα κατάσταση είναι πολύ δύσκολη, και περισσότερο σε ορισμένες περιοχές παρά σε άλλες, όπου η αντίσταση είναι να ζεις τυχαία. Είναι απαραίτητο, τώρα περισσότερο από ποτέ, να κατανοήσουμε, να υπερασπιστούμε και να αφοσιωθούμε στις αξίες της τέχνης στην κοινωνία μας».