Οι ακουαρέλες του Konrad Laudenbacher συνοδεύουν την ταξιδιάρικη πεζογραφία του Julio Llamazares.
«Φτάσαμε στην Εξτρεμαδούρα στις 13 Μαρτίου 2020 φεύγοντας από μια ολοένα και πιο φαντασμαγορική Μαδρίτη». Έτσι ξεκινά το πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο του Ο Julio Llamazares (Vegamián, León, 1955), ο οποίος όταν τον ρωτούν αν είναι αυθόρμητος ή οργανωμένος ταξιδιώτης, διστάζει λίγο: «Μισό και μισό. Δεν ξέρω πώς ταξιδεύουν οι άλλοι. Ξέρω ότι ταξιδεύεις τρεις φορές. Πότε φαντάζεται και σχεδιάζεται, πότε γίνεται και πότε θυμάται και γράφεται. Κάθε ταξίδι είναι τρία ταξίδια που διαδέχονται το ένα το άλλο στο χρόνο». Στην περίπτωση του νέου του βιβλίου Primavera Extremadura. Νότες από το φυσικό (Alfaguara), το ταξίδι που λες προέκυψε από τις εξαιρετικές συγκυρίες που βιώνουν φέτος όλοι και οι δικοί τους.
Είσοδος στο σπίτι της οικογένειας όπου ήταν έγκλειστος ο συγγραφέας.
«Μερικές φορές τα απρόβλεπτα πράγματα είναι τα πιο σημαντικά. Έφυγα από τη Μαδρίτη πριν κηρυχθεί η κατάσταση συναγερμού, σε ένα σπίτι που ανήκε στα πεθερικά μου στην εξοχή της Εξτρεμαδούρα, νομίζοντας ότι θα ήταν για οκτώ ή δέκα μέρες. Ήμασταν εκεί τρεις μήνες και ο ιός εξακολουθεί να περιφέρεται εκεί», μας λέει τηλεφωνικά.
Τον Μάρτιο του 2020, μέρες πριν περιοριστεί όλη η Ισπανία, Ο Llamazares εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Sierra de los Lagares, κοντά στο Trujillo. Ο ποιητής και συγγραφέας, ειδικευμένος στα ταξιδιωτικά βιβλία, συγγραφέας των σημειωματάριων Duero (1999), Atlas of Imaginary Spain (2015), Το ταξίδι του Δον Κιχώτη (2016), Η κίτρινη βροχή (1988) και ο ουρανός της Μαδρίτης (2005), μεταξύ των πολλοι αλλοι, έζησε εκεί μια τραγική και όμορφη πηγή, που συνδυάζει την ανάλαφρη και ποιητική του πεζογραφία με τις υποβλητικές ακουαρέλες του Konrad Laudenbacher, φίλος και γείτονάς σου.
Πορτρέτο του συγγραφέα Julio Llamazares.
«Ένας από τους πιο επαναλαμβανόμενους θρήνους των Ισπανών κατά τη διάρκεια της καραντίνας που επιβλήθηκε από την πανδημία που έχει καταστρέψει τον πλανήτη από την αρχή αυτού του απαίσιου 2020 (δίσεκτο, μοχθηρό, λέει η παροιμία) είναι ότι τους έκλεψαν την άνοιξη», εξηγεί ο συγγραφέας στην παρουσίαση της νέας του δουλειάς. Αντίθετα, του έδωσε μια φανταστική άνοιξη που απόλαυσε από την αρχή μέχρι το τέλος, παρά την ανησυχία και τα δράματα που συνέβαιναν γύρω του, μερικά από αυτά με πρωταγωνιστές πολύ στενά και αγαπημένα άτομα. Και αυτή η αντίθεση, η καθαρή αναπαράσταση της ζωής, είναι αυτό που ήθελε να απαθανατίσει σε αυτές τις σελίδες.
«Το βιβλίο προκύπτει τυχαία. Ξαφνικά είδα τον εαυτό μου σε ένα φανταστικό μέρος, αλλά σαν να μου έλειπε ο κόσμος και να ζούσα μια υπέροχη άνοιξη. Η άνοιξη στην Εξτρεμαδούρα είναι εξαιρετική. Το ήξερα αλλά το είχα ζήσει ένα Σαββατοκύριακο, τέσσερις ημέρες, αλλά όχι μια ολόκληρη σεζόν από την αρχή μέχρι το τέλος. Αυτό πυροδότησε τη γέννηση αυτού του βιβλίου».
Επιπλέον, ο συγγραφέας δεν έζησε μια οποιαδήποτε άνοιξη, αλλά σύμφωνα με τους ίδιους τους ντόπιους, το πιο βροχερό στον χρόνο και, επομένως, το πιο όμορφο και θεαματικό οι περισσότεροι θυμούνται. Η φύση, προστατευμένη από την ανθρώπινη παρέμβαση, ήταν γεμάτο φως, φωτεινά χρώματα και ζώα στην ελευθερία. Η ζωή, παρ' όλα αυτά, καταφέρνει να διαρρήξει.
Εξώφυλλο του 'Primavera extremeña', του Julio Llamazares.
Οι ακουαρέλες του Conrad, ενός Γερμανού φίλου που έχει ένα σπίτι κοντά στο δικό τους, ολοκλήρωσαν το έργο. «Είδαμε ο ένας τον άλλον στους θάμνους, σαν λαθρέμποροι», αστειεύεται ο Llamazares. «Τα γενέθλιά μου μου χάρισαν μια ακουαρέλα του και από εκεί προέκυψε η σπίθα του βιβλίου. Προσπάθησα να κάνω αυτό που έκανε, αλλά με το γράψιμο. Αυτό το βιβλίο είναι ένα τραγούδι για τη ζωή εν μέσω θανάτου. Βιώνουμε μια πανδημία με τραγικές και, για την ώρα, απρόβλεπτες συνέπειες. Η φύση ακολούθησε την πορεία της, εξερράγη, τα ζώα και τα χωράφια ακολούθησαν τη δική τους με περισσότερη ελευθερία από ποτέ. Η αντίθεση μεταξύ της ζωής που συνεχίστηκε και του θανάτου είναι αυτό που προσπάθησα να μεταφέρω. Λίγο σαν ακουαρέλες, Έχω προσπαθήσει να γράψω ακουαρέλες. Σημειώσεις μέσα από τις οποίες περιγράφω τι συνέβαινε και τι μου έφτανε επίσης από τα ΜΜΕ, το τηλέφωνο... με την οπτική της ιστορίας μου, αυτού του είδους σχεδόν εξωπραγματικό νεφέλωμα».
Εσωτερικό του σπιτιού της Εξτρεμαδουράνης.
ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ
«Η ζωή του συγγραφέα έχει εξ ορισμού κάτι από περιορισμό. Περνάς πολλές ώρες με τον εαυτό σου σκεπτόμενος πράγματα, είτε κάθεσαι στο τραπέζι, είτε περπατάς είτε ταξιδεύεις, κάνοντας βόλτες στην πόλη. Η κατάσταση του συγγραφέα είναι αυτή του έγκλειστου, που στην προκειμένη περίπτωση ήταν διπλός εγκλεισμός», θυμάται. Ο Llamazares, που περνάει πάντα πολλές ώρες διαβάζοντας, γράφοντας και βλέποντας ταινίες. «Χάνοντας κοινωνικό χρόνο, ναι, αφιέρωσα ακόμη περισσότερο σε αυτά τα επαγγέλματα. Ή, για παράδειγμα, να ετοιμάζω ένα γεύμα ήρεμα, που είναι και απόλαυση στη ζωή».
Η μεγαλύτερη αλλαγή για αυτόν ήταν να ζήσει μια ολόκληρη εποχή του χρόνου στην πρώτη γραμμή. «Σαν παιδί ζούσα σε μια πόλη, μέχρι τα 12 ή 13 μου. Ένιωσα τις εποχές πιο άμεσα. Στην πόλη γίνονται αντιληπτοί λιγότερο, εκτός αν πας σε πάρκα κ.λπ. Και η φωτορύπανση σε εμποδίζει να δεις τον έναστρο ουρανό, δεν ακούς καλά τα πουλιά. Ένα πράγμα που σχολιάστηκε πολύ στον περιορισμό είναι ότι η πόλη ήταν γεμάτη πουλιά. Όχι ότι ήταν γεμάτο, τους άκουγες περισσότερο γιατί δεν υπήρχαν αυτοκίνητα ή άνθρωποι στο δρόμο.
Ακουαρέλα του Konrad Laudenbacher για το «Primavera extremeña».
Τα πουλιά ακούστηκαν ξανά, πράγματι, και πολλοί άνθρωποι ανακάλυψαν ξανά την επιθυμία τους να ανακαλύψουν ξανά την Ισπανία. «Όλες οι κρίσεις μας κάνουν να ξανασκεφτούμε πολλά πράγματα. Τόσο προσωπική όσο και οικογενειακή ή κοινωνική. Η κρίση γεννά προβληματισμό. Ξανασκεφτόμαστε πράγματα που, μερικές φορές, στην κανονική ζωή (που δεν ξέρω αν είναι πολύ φυσιολογικό ή όχι) μετά τα αφήνουμε στο πλάι. Τρέχουμε από τη μια πλευρά στην άλλη. Δεν παρατηρούμε πολλά από τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας ή αν η ζωή που κάνουμε είναι αυτή που θα θέλαμε να κάνουμε.
«Όταν υπάρχει μια κρίση οποιουδήποτε είδους, οι άνθρωποι ξαφνικά σταματούν, αναγκάζονται και ανακαλύπτουν ξανά πράγματα που συνειδητά ή ασυνείδητα είχαν αφήσει στην άκρη, όπως π.χ. η απόλαυση του τοπίου, το διάβασμα, ο χρόνος για τον εαυτό του, η συζήτηση. Είμαι σίγουρος ότι αυτοί οι μήνες του εγκλεισμού έχουν συζητηθεί περισσότερο από είκοσι χρόνια γάμου ή συμβίωσης. Έχει χρησιμεύσει για πολλοί ανακαλύπτουν τον εαυτό τους και αυτό που έχουν γύρω τους, που περιλαμβάνει τη γεωγραφία και το περιβάλλον, που πάντα αφήνουμε για μια καλύτερη στιγμή. Και υπάρχουν και αυτοί που συνειδητοποιούν ότι η ζωή τους περνάει και δεν ξέρουν τη χώρα τους. Χωρίς αμφιβολία, οι κρίσεις αφήνουν το στίγμα τους στον τρόπο σκέψης».
Ο Llamazares πέρασε τρεις μήνες σε αυτό το οικογενειακό σπίτι και μετέτρεψε την εμπειρία του σε βιβλίο.
Για το καλό? «Μερικές φορές προς το καλύτερο και άλλες προς το χειρότερο. Η κρίση έχει επίσης αναδείξει, κατά καιρούς, τη χειρότερη της ανθρώπινης κατάστασης, τον άνθρωπο για τον εαυτό του. Όπως έλεγε ένα τραγούδι από το The Last in Line, πριν από χρόνια, «Όταν η φτώχεια μπαίνει στην πόρτα, η αγάπη βγαίνει από το παράθυρο». Όταν υπάρχει κοινωνική και οικονομική ευημερία, οι άνθρωποι είναι σεβαστοί και κοινωνικοί. Όταν ζωγραφίζουν χοντροκομμένα, βγαίνει το καλύτερο από τα πολλά... και το χειρότερο από τα άλλα», αντικατοπτρίζει ο συγγραφέας, ο οποίος θεωρεί ότι μερικοί πλέον θα ταξιδεύουν διαφορετικά αλλά πολλοί άλλοι θα συνεχίσουν όπως πριν. «Πιστεύω ότι όλα αυτά θα μας αλλάξουν, αλλά ταυτόχρονα είμαι πολύ απαισιόδοξος, γιατί τελικά η ιστορία είναι ένα εργαλείο και μόλις έρθει το εμβόλιο, που ελπίζουμε ότι θα γίνει σύντομα, καλά σιγά σιγά θα επιστρέψουμε στους παλιούς μας τρόπους και θα επαναλάβουμε επί της ουσίας την ίδια ζωή που κάναμε».
Ο Llamazares προσπάθησε να γράψει σαν ακουαρέλα, περιγράφοντας την εμπειρία του ως νεφέλωμα.
"ΔΕΝ ΤΑΞΙΔΕΨΑ ΠΟΤΕ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΩΡΑ"
Εξαρτάται από το είδος του ταξιδιού, σχεδιάζει περισσότερο ή λιγότερο, αλλά ποτέ υπερβολικά. " Δεν μου αρέσει να προβλέπω. Ποτέ δεν υπήρξαν λιγότερα ταξίδια από τώρα που ταξιδεύει όλος ο κόσμος, όσον αφορά τις ανακαλύψεις. Το ταξίδι είναι να ανακαλύπτεις και να βάζεις τον εαυτό σου στα χέρια της τύχης. Παίρνοντας μια διαδρομή αλλά δεν σχεδιάζω τόσο πολύ. Τώρα συμβαίνει πολλοί, αν πάνε οπουδήποτε, στο Παλέρμο για παράδειγμα, να δουν πρώτα στο Διαδίκτυο πώς είναι το Παλέρμο σε 3D, τι προσφέρει, πώς είναι το ξενοδοχείο, ο πρωινός μπουφές, κοιτάνε την ώρα... με την οποία στο τέλος λες "Γιατί πας στο Παλέρμο;" Αν και είναι επίσης αλήθεια ότι οι άνθρωποι ταξιδεύουν όσο μπορούν, υπάρχουν και εκείνοι που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πάνε χωρίς εισιτήριο μετ' επιστροφής. Πάντα καταφεύγω στη φράση του Γάλλου συμβολιστή ποιητή Ρεμπώ, που έλεγε ότι ταξιδιώτης είναι αυτός που φεύγει για να φύγει, που φεύγει χωρίς άλλο σκοπό από το να φύγει, απομακρυνθείτε για λίγο από την καθημερινότητά σας».
Η ανθισμένη κερασιά στην κοιλάδα Jerte είναι ένα φεστιβάλ εθνικού τουριστικού ενδιαφέροντος.
Ενώ έρχεται η στιγμή που μπορούμε να το κάνουμε, μπορούμε να ταξιδέψουμε μέσα στα βιβλία. «Η λογοτεχνία χρησιμεύει για να ζεις περισσότερο. Και να ζεις καλύτερα. Περισσότερο επειδή ζεις ζωές που δεν θα σου ανταποκρίνονταν ή που δεν μπορούσες επειδή η δική σου ζωή έχει περιορισμένο χρόνο. Η λογοτεχνία σου επιτρέπει να ζεις τη ζωή άλλων ανθρώπων, σε άλλες εποχές και μέρη, είναι αφηρημάδα. Ακριβώς σαν να βλέπεις μια ταινία. Ο κινηματογράφος είναι μια ονειρική μηχανή. Στην πραγματικότητα, όταν τελειώνει η ταινία και βγαίνεις στο δρόμο, χρειάζεται λίγος χρόνος για να προσαρμοστείς στην πραγματικότητα, όπως όταν ξυπνάς από ένα όνειρο.
"Το ίδιο συμβαίνει και με το διάβασμα. Έχει και θεραπευτικό αποτέλεσμα, με την έννοια ότι είναι ένα βάλσαμο που γιατρεύει τις πληγές της ζωής. Σε αυτήν την περίοδο του εγκλεισμού πολλοί άνθρωποι διάβασαν περισσότερο ή είδαν περισσότερες ταινίες ή παρατήρησαν τίτλους για τους οποίους δεν είχαν χρόνο πριν. Η λογοτεχνία είναι χρόνος, χρόνος που σου δίνουν. Και έχει παρηγορητικό αποτέλεσμα. Γιατρεύει τις πληγές της ζωής. Και ο συγγραφέας και ο αναγνώστης.