Екстремадура е културен универзум кој не престанува да воодушевува. Уште повеќе кога од Европа ни кажуваат дека имаме во овој регион културно богатство кое веројатно не знаеме да го цениме.
Тоа се случува кога ќе го слушнеме карактеристичниот акцент на Екстремадуран, тој момент кога зборот „castúo“ ни доаѓа на ум и дозволивме да бидеме понесени од колективен имагинарен кој сакаше да ги смести екстремадураните (и нивниот необичен говор) во катче за размислување.
Екстремадура ви подготвува историско изненадување на секој чекор.
И тоа е она што Екстремадураните го направија во тој агол: размислете. Размислувајќи за тоа како да му кажеме на остатокот од Шпанија и светот дека Кастуо, поточно Естремено, е јазик што одбива да биде заборавен, кој одбива да биде означен како „лошо зборуван шпански“, кој одбива културни наметнувања на она што е политички коректно или не. Накратко, тој одбива да се скрие.
Денес сакавме да научиме да зборуваме estremeñu, и ни беше малку тешко, Затоа моравме да се обратиме до експертите.
Црквата на Пресвета Богородица од Гранада, во Лерена (Бадахоз, Екстремадура).
ОД ESTREMEÑU ДО КАСТО
Секогаш кога се споменува јазикот на Екстремадураните, се вели дека тие комуницираат во нивниот сопствен говор наречен „castúo“. И ова може да се каже дека е половина реалност оттогаш Estremeñu може совршено да се смета за јазик и името „Castúo“ беше подоцнежен придонес.
Сакавме да дознаеме малку повеќе и се приближивме Хурдите да разговарам со Анибал Мартин, преведувач, многу заинтересиран за лингвистика, член на Телото за следење и координација на Estremeñu и неговата култура (ОБСЕК) и еден од големите бранители и културни промотори кои успеваат да го држат овој јазик далеку од заборав.
Лас Хурдес во Касерес.
Ханибал ни ја открива тајната, потсетувајќи не на тоа самите ОН го признаваат естремњу како јазик што е вклучено во таа црна листа на јазици во опасност од исчезнување: „Терминот „castúo“ беше измислен пред еден век кога поетот Луис Шамизо ја објави својата книга Миајон на Кастуос. Кастуо се однесува на кастата, на онаа лоза на селани кои ги задржале своите обичаи генерација по генерација и кои го имале тој јазик.
Затоа говорот почна да се нарекува кастуо и е сосема прифатлив. Иако правилното нешто е estremeñu, со с, а не со х“, истакнува тој. Голем дел од Екстремадура беше повторно населен со луѓе од Кралството Леон додека напредуваше повторното освојување. Поради оваа причина, Астурско-Леонците дошле во овие земји од источниот дел на кралството Леон, со сите негови особености.
Херез де лос Кабаљерос, Екстремадура.
„Овој јазик е тесно поврзан со кантабрискиот, јазик кој сега станува познат и за кој малку луѓе знаат. Кога овој леонски јазик се населил толку далеку на југ, тој усвоил свои карактеристики на диференцирање, како што е аспирацијата, постепено создавајќи estremeñu“, објаснува преведувачот, додавајќи дека исто така мора да се земе предвид дека estremeñu има многу зборови споделени со галициско-португалски.
Estremeñu има различен правопис, и ова беше една од највозбудливите задачи на ОСЕК. Создаден е нов речник и, меѓу многу други активности, тие одржуваат разговори во градовите Екстремадура со цел да се одржи овој прекрасен јазик за кој малку се зборува.
И богатството на народите е лингвистичко.
Покрај тоа, Анибал ни кажува дека географски Естремењу не се развил на ист начин. „Во северозападниот регион е најмногу зачуван јазикот, областа Лас Хурдес. Секој град имаше свој начин на зборување и она што естремињу мисли не е да се наметне како јазик, туку да биде врската за градовите да се слушаат едни со други и да видат сличности и разлики во секој естремено. Целта на јазикот е да се интегрира, а не да наметнува“.
Во историјата на estremeñu имаше пред и потоа и таа пресвртница дојде во 60-тите со политиката на писменост на режимот на Франко. „Можно е да се мислело дека естремено е работа на народот, на луѓе кои не знаеле добро да зборуваат шпански поради неписменоста. За жал, богатството на естремено не беше испочитувано и сега е во опасност од исчезнување. Иако сè уште имаше луѓе како баба ми, која не знаеше да зборува шпански, зборуваше само estremeñu и исто така многу брзо“. Ханибал раскажува меѓу смеа.
Оливенца, Бадахоз (Екстремадура).
ЈАЗИК КОЈ СЕ ОПОРАВУВА
За шпански говорник, слушањето на некој што зборува на Естремњу може да биде многу тешко да се разбере. Згора на тоа, речиси сигурно нема да разбере ништо што е кажано, оттогаш изговорот и голем дел од нивниот вокабулар е различен. Всушност, estremeñu има свои граматички и правописни карактеристики.
Советот на Европа го признава Estremeñu како јазик, иако како дијалект беше
на еден век кој беше признат. И тоа би го ставило на ниво речиси на исто ниво со галицискиот, каталонскиот или баскискиот. Работата на која сега се фокусирани е да го отстранат Естремњу од таа одвратна црна листа на јазици во опасност од исчезнување и за ова тие одржуваат конференции на Универзитетот како оние што ги прават овој месец на Универзитетот во Саламанка или разговори по селата за споделување на јазикот.
Трухиљо, Екстремадура.
Се проценува дека приближно Околу 10.000 луѓе зборуваат естремено, главно во областите Лас Хурдес и западниот дел на Екстремадура. И секој град има свој начин на зборување Естремено, што го прави изучувањето на овој јазик уште пофасцинантно. Има многу карактеристики што го разликуваат, како што е затворањето на зборовите во „u“ или „i“; аспирираните 's'; многу пати „o“ станува „u“ или глаголите завршуваат на „l“, постоење на аспирирано „h“ на местото на „f“ на шпански И долго друго.
Тоа е без броење на бројот на сопствени зборови кои се дел од нивниот сопствен речник (околу 18.000 зборови). Една од работите што е јасна е дека ако Естремењу се одржува, тоа е затоа што луѓето од градовите сакале да продолжат да го зборуваат. Денес, работата на здруженијата како што е ОСЦЕЦ или културните промотори како што е Анибал Мартин ни овозможуваат да имаме причина да ја претвориме нашата земја во поразновидно место каде што има простор за уште еден јазик.
Затоа што за културата секогаш има празнина, и estremeñu го заслужува своето место меѓу нас, Иако на некои од нас им е толку тешко да го научат.
Мерида.
„Така сакам да кажам, да ги кажам работите што ги чувствувам, со ова чувство толку длабоко, што овој град го има
нашите Асине, сакам да пеам, убави кујни наспроти оваа земја од мојата крв што ме исполнува ако ја лажам“.
(Круз Дијаз Маркос - поет)
БОУС ПАТЕКА ЗА ЉУБОБИНИТЕ
Меѓу градовите во Сиера де Гата се зборува Ла Фала, дијалект кој е признат како имот од културен интерес од 2001 година. Некои градови како Валверде дел Фресно се двојазични и можете да најдете дури и мени за ресторани на два јазика. Овој јазик, кој има галициско-португалски корени и големо влијание од Estremeñu, се зборува таму нормално.
Самата веб-страница на OSCEC има речник Estremeñu кој може слободно да се консултира. Многу е љубопитно да се види сличноста (или не) што многу зборови ја имаат со шпанскиот. Рајано португалскиот, исто така познат како „оливентино“ е уште еден од лингвистичките модалитети што се практикуваат во Екстремадура. Познато е како Оливентино бидејќи се зборува во Оливенца и Талига. Како што можете да видите, јазичната замрсеност на Екстремадура е возбудлива.