Il-pulmun aħdar taċ-Città Eterna
Il- Via Appia Antica Kienet waħda mill-aktar toroq importanti tal-Imperu Ruman. Fil-fatt, kien magħruf bħala Regina Viarum (ir-reġina tat-toroq).
Il-mixi minnha hija l-eqreb ħaġa tidħol f'magna taż-żmien u tidher f'Ruma l-Antika, għax din it-triq inbniet fis-sena 312 Q.K. u djar mawsolews, katakombi, fdalijiet ta’ vilel u anke ċirku!
din it-triq għaqqad il-kapitali tal-Imperu ma’ Kapua (ħdejn Napli) u wara estiża 400 kilometru sal-belt tal-port ta’ Brindisi , punt strateġiku fix-Xlokk tal-Italja.
VIA APPIA ANTICA U VIA APPIA NUOVA
Wara l-waqgħa tal-Imperu Ruman, it-triq ma baqgħetx tintuża u fl-1784, fuq ordni tal-Papa Piju VI, ġiet restawrata u mibnija. Via Appia ġdida b’mod parallel mal-qadima li kienet tissejjaħ Via Appia Nuova.
It-tul oriġinali tal-Via Appia kien ta’ 212-il kilometru, li 16 minnhom illum jinsabu fi ħdan il- Parco Regionale dell'Appia Antica , żona protetta ta '3,400 ettaru.
Mixja tul il-Via Appia, int?
Biex tasal hawn tista' tieħu xarabank miċ-ċentru ta’ Ruma jew tikri żjara gwidata.
** Jekk Esperjenza ,** imwaqqfa minn Filippo Cosmelli u Daniela Bianco, Hija waħda mill-aqwa kumpaniji biex twettaq it-tour, anke Chiara Ferragni tgħodd fuqhom meta żżur Ruma!
Immorru mixja lejn il-kampanja Taljana biex niskopru il-waqfiet inevitabbli tal-Via Appia , meravilja tal-inġinerija Rumana.
L-EWWEL WAQF: PUERTA DE SAN SEBASTIAN
Il-Via Appia tibda minn il-Porta San Sebastiano, mis-seklu 5 (magħrufa qabel bħala Porta Appia) . Huwa dwar l-akbar bieb tal-Ħajt Aurelian u wieħed mill-aħjar ippreservat fil-belt.
Hawn hu l- Mużew tal-Ħajt , li l-veduti tagħhom jikkostitwixxu waħda mill-aqwa veduti panoramiċi tal-post.
Il-Via Appia b’daqq ta’ pedala
DOMINE QUO VADIS, FEJN KRISTU ILTAQA’ PIETRE
Il- Knisja Domine Quo Vadis, is-seklu sbatax, inbniet biex ifakkar il-post fejn, skont it-tradizzjoni, hu maħsub li Ġesù Kristu deher lil San Pietru fit-tieni seklu.
Ġewwa l-knisja nistgħu nsibu irħam fejn hemm is-supposti marki tas-saqajn ta’ Kristu, għalkemm hija replika, peress li l-oriġinal jinsab fil-knisja ta’ San Sebastjan.
Ġesù Kristu deher lil San Pietru meta kien qed jaħrab mill-persekuturi tiegħu fil-Via Appia. San Pietru staqsieh: "Mastru, għal xiex sejjer?" (Mulej, fejn sejjer?), u Ġesù wieġeb: “Jien se mmur Ruma biex nerġa’ nsallab.” Imbagħad Pietru mar lura lejn il-belt u ġie msallab.
Knisja Domine Quo Vadis
KATAKOMBI TA’ SAN SEBASTIAN U SAN CALIXTO
Il- Katakombi ta’ San Sebastjan (Via Appia Antica, 136), kienu waħda mill-ewwel nekropoli li għalihom kien attribwit it-terminu “katakombi”, li ġej mill-Grieg u jfisser xi ħaġa bħal "ħdejn il-kavità".
Il-fdalijiet tal-appostli Pietru u Pawlu kienu għal żmien f’dawn il-katakombi, li aċċessata mill-Bażilika ta’ San Sebastiano , mis-seklu 4, li fih insibu affreski u stokk, kif ukoll irħam awtentiku fejn hu maħsub li hemm il-marki ta’ Kristu.
Min-naħa tagħhom, il- Katakombi ta’ San Callisto , li jinsabu wara l-knisja ta Quo Vadis, kienu iċ-ċimiterju uffiċjali tal-knisja ta’ Ruma fit-tielet seklu. Madwar nofs miljun Nisrani ġew midfuna hawn, inklużi għexieren ta’ martri u 16-il Papa.
Huma parti minn kumpless ta’ 15-il ettaru, b’netwerk ta’ galleriji ta’ kważi 20 kilometru u fond ta 'aktar minn 20 metru.
Dawn il-katakombi ġew skoperti mill-arkeologu Giovanni Battista de Rossi fl-1854 u fihom għadd kbir ta’ affreski u tinqix fuq temi Kristjani.
Katakombi ta’ San Sebastjan
IL-PALAZZ TA’ MASSENCIO
Ir-residenza tal-Imperatur Masssentius tikkostitwixxi kumpless monumentali kbir li jestendi bejn it-tieni u t-tielet mil tal-Via Appia u jikkonsisti fi tliet binjiet ewlenin: il-palazz, iċ-ċirku u l-mausoleum, iddisinjat f’unità arkitettonika mill-isbaħ wara sistema ta’ kostruzzjoni diġà proposta f’residenzi imperjali oħra tar-raba’ seklu.
Fil-bidu tas-seklu 19, iż-żona okkupata miċ-ċirku u l-mausoleum kienet Akkwist mill-familja Torlonia u anness mal-proprjetà kbira ta’ Caffarella. Fl-1825 Giovanni Torlonia fda l-iskavi tal-kumpless lill-arkeologu Antonio Nibby.
Il-palazz imperjali, li mill-fdalijiet tiegħu jitla’ l-abside tal-Aula Paulatina, Hija tinsab fuq għolja diġà okkupata fl-era Repubblikana (seklu 2 QK) minn villa rustic, li kienet mibdula fis-seklu 2 wara Kristu. mill-oratur Grieg Erode Atticus, li inkorporatha f’Pago Triopio, is-santwarju ddedikat għall-memorja ta’ martu Annia Regilla.
Iċ-Cirque de Massencio, bl-hekk imsejħa Torre de los Carceres
IĊ-ĊIRKU TA’ MASSENCIO
Din il-korsa privata kienet ordnat li jinbena mill-Imperatur Massencio , imur mis-sena 309 u huwa iċ-ċirku l-aħjar ippreservat fl-Imperu, 512-il metru twil, 92 metru wisa’ u b’kapa/ità li jil[qu madwar 20,000 spettatur.
It-tiġrijiet tal-karrijiet miġbudin miż-żwiemel kienu xi ħaġa simili 'Il-futbol ta' Ruma l-Antika'. Fil-fatt, kien hemm erba timijiet differenzjati bil-kuluri u kull imperatur iddeċieda lil min minnhom jappoġġja.
Il-karozzi kellhom iduru maċ-ċirku ħames darbiet u l-għadd sar bl-użu ta’ bajd tal-fidda jew ħut – id-denb tal-ħut kien imniżżel meta kien tlesti dawra– u tħallew iweġġgħu lil xulxin waqt it-tellieqa!
Is-sinsla, twila 296 metru, kienet l-element ċentrali u kien imżejjen b’numru kbir ta’ skulturi u obelisks – l-obelisk tal-granit li ġie ttrasportat fl-1650 lejn il-Fontana dei Quattro Fiumi ta’ Bernini fi Piazza Navona darba kien hawn – biex ma tħallix lin-nies jaraw x’kien qed jiġri fuq in-naħa l-oħra u b’hekk tinħoloq aktar aspettattiva.
Il-fdalijiet tas-sinsla taċ-Ċirku ta’ Massencio
L-istands u elementi oħra taċ-ċirku kienu pożati tal-irħam u wara ttieħdu f’partijiet differenti tal-belt.
Huwa magħruf sew ir-relazzjoni speċjali bejn in-nies u ż-żwiemel fi żmien ir-Rumani, b’eżempji famużi bħal Alessandru l-Kbir u ż-żiemel tiegħu Bucephalus jew Caligula, li semmew iż-żiemel favorit tiegħu, Incitato, senatur.
Tant hu hekk, li fit-tiġrijiet, iż-żwiemel rebbieħa rċevew ukoll il-kuruna korrispondenti tagħhom u mill-1 seklu wara Kristu. il-qtil taż-żwiemel kien meqjus bħala reat.
Fdalijiet tal-kwadriportico tal-kumpless Massencio
MAUSOLEUM TA ROMULUS
Massenzio kellu dan il-mausoleum jinbena ad unur ibnu Romulus, li miet madwar is-sena 309. Il-bini jinsab eżatt ħdejn iċ-ċirku Massencio, li ġie abbandunat wara mewtu fl-312, għalhekk ma kienx hemm wisq ħin biex isiru tlielaq.
Magħluq f'kwadriportico oriġinarjament miksi b'salib salib, il-qabar għandu pjanta ċirkolari u qabel kien hemm daħla monumentali.
Tal-bini, li ġie żviluppat fuq żewġ livelli, fadal biss il-kripta, filwaqt li fil-post tad-daħla qiegħed illum pronaos il-bini Torlonia, farmhouse tas-seklu 18.
MAUSOLEUM TA' CECILIA METELLA
Ir-Rumani bidlu bosta postijiet fuq il-Via Appia fi ċimiterji u siti tal-funeral, bħall-Mausoleum ta Romulus, biex tiftakar il-mejtin tagħhom, peress memorja kienet l-unika idea ta 'immortalità li kellhom.
Ibqa' miexi biex issir taf. Allura naslu għal il-qabar ta’ Cecilia Metella , bini maestuż bi pjanta ċirkolari mibnija mill-familja Cecilio Metelo. Huwa dwar wieħed mill-mausoleums l-aħjar ippreservati fuq il-Via Appia.
Intern tal-Mausoleum ta Romulus
VILLA TAL-QUINTILI
Il-Villa dei Quintili, bejn il-Via Appia Antica u l-Via Appia Nuova, Hija l-akbar villa fil-periferija Rumana. Fl-1985, l-Istat akkwista 23 ettaru tal-kumpless l-antik, li ġie żviluppat ukoll fuq proprjetajiet ġirien.
Hemm żewġ termini li bihom dan il-post jinġabar fil-kartografija antika: Statuario (g[ar-rikkezza tal-iskulturi misjuba matul is-sekli) u Ruma l-Qadima (minħabba l-importanza tal-fdalijiet monumentali) .
is-sidien tagħha, l-aħwa Sesto Quintilio Condiano u Sesto Quintilio Valerio Massimo , kienu konsli fis-sena 151 AD. u ġabru wkoll oġġetti ta’ valur kbir fil-Greċja u fl-Asja, fi żmien l-imperaturi Antoninu Piju u Marku Awrelju.
L-Imperatur Commodo qatilhom fl-182 AD. akkużahom li kkofoffaw kontrih u kkonfiskaw il-proprjetà kollha tiegħu, inkluża l-villa fuq il-ħames mil tal-Via Appia, li baqgħet proprjetà imperjali sal-aħħar tas-seklu 3 wara Kristu.
matul il-medjevali xi partijiet tal-belt ġew imsaħħa, kif ukoll monumenti oħra fl-inħawi –bħal Castrum Caetani fil-Mausoleum ta’ Cecilia Metella–.
Veduti tal-Villa dei Qintili
Mill-iskavi li saru bejn l-aħħar tas-seklu 18 u d-19 seklu, bosta xogħlijiet tal-arti li issa huma ppreservati f’diversi mużewijiet u kollezzjonijiet fl-Italja u barra (Louvre, Mużewijiet tal-Vatikan, Collezione Torlonia...) .
Is-sejbiet sussegwenti tas-sena 1925 u 1929 kienu okkażjonali: ix-xogħlijiet misjuba huma esebiti llum fil-Mużew Nazzjonali ta’ Palazzo Massimo u fil-Villa dei Quintili stess flimkien ma’ xogħlijiet oħra li jirriżultaw minn skavi riċenti.
L-interventi li saru f’din l-aħħar sena ppermettew li parti kbira mill-kumpless tinfetaħ għall-pubbliku u tista' anke tirkeb buggy minn xi sezzjonijiet!
Fil-kumpless insibu ż-żoni residenzjali, iż-żoni termali, diversi ċisterni, anfiteatru żgħir, il-ġnien, akwedott, teatru u diversi portiċi.
DEJTA PRATTIKA
Kif tikseb: Ħu xarabank 118 fil-Fora Imperiales u inżel fil-waqfa ta’ Porta San Sebastiano. Il-linja 118 tmexxi l-Via Appia Antica kollha sabiex tkun tista’ tuża l-karozza tal-linja biex tmur sal-aħħar jew tirritorna ladarba r-rotta tkun kompluta.
Mod ieħor interessanti ħafna kif tiskopri l-Park Reġjonali ta’ Via Appia huwa pedala. Hemm rotot uffiċjali biex tesploraha bir-rota, huma jinfurmawk dwarhom kollha fil- Ċentru ta' informazzjoni (fil-bidu tar-rotta) .
Villa dei Quintili