Het avant-garde ontwerp van het monster
“Er wordt vaak gezegd dat Auschwitz is de plaats waar mensen hun geloof verloren . Maar onze tentoonstelling laat iets heel anders zien: hoe belangrijk het was voor de gevangenen om een identiteitsgevoel te behouden. Geloof was het voertuig om die emotionele gehechtheid aan jezelf te krijgen.”
Misschien zijn deze woorden waarmee hij ons antwoordt? Henri Lustiger Thaler zijn degenen die Through the Lens of Faith het beste definiëren - de geweldige nieuwe tentoonstelling bij het Auschwitz-Birkenau-monument. De curator en directeur van internationale projecten voor het Amud Aish Memorial in New York is de architect van deze tentoonstelling die: onderzoekt de relatie van de mens met geloof en veerkracht in een van de meest extreme situaties die er zijn: het leven in een concentratiekamp.
“ De Auschwitz-Birkenau-verhalen zijn verreweg de krachtigste persoonlijke en collectieve verhalen in de menselijke geschiedenis. . Ze zijn allemaal verschillend, maar allemaal van mensen die dezelfde ondenkbare ervaring hebben meegemaakt. Auschwitz was een wereld van de dood en alleen daarvoor bestemd, voor massamoord. Elke dag werden tienduizenden mannen, vrouwen en kinderen vermoord. Het was uitzonderlijk dat zovelen deze massamoordmachine overleefden”, blikt de expert terug.
De overlevenden die nog over zijn, zijn degenen die Lustiger heeft geïnterviewd hun verhalen, vergezeld van hun portretten, centraal in de tentoonstelling.
“Wij als instelling onderzoeken geloofspraktijken tijdens de Holocaust. Wij zijn het enige museum ter wereld dat dit zeer moeilijke onderwerp op zo'n precieze manier behandelt. Sinds enkele jaren leiden we in Auschwitz-Birkenau gidsen op over de geloofsverhalen van overlevenden van Auschwitz, die we van over de hele wereld hebben vastgelegd. Door de lens van geloof: Auschwitz is een van onze internationale projecten en een uitbreiding van ons lopende werk met het Staatsmuseum van Auschwitz."
Herhalend patroon van stalen panelen verwijst naar gevangenenuniformen
"We hebben ingehuurd caryl engeland , internationaal erkend kunstenaar en voorzitter van het International Center of Photography (ICP) in Manhattan, om de fotograaf en fotografische co-curator van deze tentoonstelling te zijn”, vertelt Lustiger. Beiden zaten urenlang met degenen die door de hel van Auschwitz-Birkenau leefden, totdat ze **eerlijke en nauwe getuigenissen vonden over hun religieuze ervaring als joden - 18 van de 21 geïnterviewde waren -, Poolse katholieken (twee) en Roma-Sinti ( een) **.
"Was 16 jaar oud. Mijn broer en ik waren twee van de 400 kinderen die wachtten om vermoord te worden. Toen we op weg waren naar de gaskamer, werden onze handen plotseling van bovenaf vastgepakt. We waren hand in hand met iemand. Van wie? Ik zeg je dat mijn grootvader uit de hemel is neergedaald. Hij heeft mij en mijn broer van de doodslijn gehaald. Dankzij hem ben ik hier vandaag. Zijn laatste woorden aan de twee waren: 'Nooit uit elkaar zijn, zelfs niet voor een minuut. Altijd samen zijn. Zo hebben we Auschwitz overleefd”, legt Julius Meir Tauber, 91, op de tentoonstelling uit.
"Wat ons het meest verbaasde, was de veerkracht van de menselijke geest die nooit stopt met volharden", vervolgt Lustiger. “Deze gevoelens kwamen naar voren in de twee tot drie uur durende interviews die Caryl en ik deden met elk van de 21 deelnemers aan de tentoonstelling. Een aantal van hen eindigde hun interview met de opmerking: 'Wees aardig voor elkaar, wees altijd aardig.' De overlevenden die we interviewden waren tussen de vier en zestien jaar oud toen ze als gevangenen Auschwitz binnenkwamen. Het waren kinderen”, herinnert de commissaris zich.
EEN UITZONDERLIJKE FORMAAT
“De ontwerper van deze tentoonstelling is Daniël Libeskind, de beroemde architect van het Joods Museum in Berlijn en de architect van het masterplan voor het World Trade Center-monument in Manhattan”, zegt Lustiger.
De verhalen van de geïnterviewden zijn over hun portret heen gelegd
"Caryl en ik legden het uit aan Daniel het belang van lesgeven uit de interviews van de overlevenden gehaald om met hun beelden te werken. Vanuit het perspectief van de curator was deze interactie van cruciaal belang voor de tentoonstellingservaring”, zegt hij.
“De teksten en de portretten vormen de essentie van de tentoonstelling. Daniel creëerde drie meter hoge verticale stalen panelen, geplaatst in een grasveld bij de ingang van Auschwitz 1. Het herhalende patroon van de panelen doet denken aan het uniform van de gevangene . Aan de andere kant van de panelen bevindt zich een stalen spiegel die de landelijke sfeer van het gebied vangt en zowel echte als ingebeelde vrijheid suggereert.
“Voor de fotografische beelden van de overlevenden bevinden zich verduisterde glaspanelen. Op deze glazen panelen staan 200 woorden uit interviews die het leven in het kamp beschrijven met verwijzingen naar het geloof. In die zin fungeert geloof als een tegenwicht voor de moeilijkheid van die omstandigheden en als een krachtig middel om te overleven. Geloof bood betekenis in een context die gecreëerd werd om het te vernietigen ”.
Het innovatieve ontwerp brengt de tentoonstelling nog een stap verder en dompelt ons onder in de verhalen van de laatste overlevenden van een van de grootste tragedies die de mensheid kent - in feite waren op het moment van de opening twee van de geïnterviewden al overleden-. “ De ervaring van het wandelen door de tentoonstelling is zeer emotioneel en tegelijkertijd verhelderend voor de toeschouwer. ”, zegt Lustiger over de tentoonstelling, die tot eind 2020 in Auschwitz te zien is.
Een zeer emotionele wandeling