Strook's interventie voor het festival 'The Crystal Ship'
Oostende, aan de kust van Vlaanderen, presenteert een geweldig kunstfestival samengesteld door Jan Fabre met werken van Marina Abramović, Bill Viola of Luc Tuymans in plaatsen zoals kerken, stallen, appartementen… en ja, ook enkele musea.
“Ik geloof in de kracht en kracht van schoonheid” , zegt de Belgische kunstenaar, toneelschrijver en regisseur Jan Fabre (Antwerpen, 1958).
En zelfs zijn grootste tegenstanders zullen moeten toegeven dat Fabre altijd trouw is geweest aan zijn credo. Nu past hij het opnieuw toe samen met zijn medewerker, Joanna de Vos , waarmee hij het project zou cureren Het vlot. Kunst is (niet) eenzaam , die tot 15 april aanstaande gastheer Oostende , de historische kuststad van Vlaanderen.
We zeiden dat Oostende de tentoonstelling 'host', maar misschien moet het andersom worden geformuleerd, want waar we het eigenlijk over hebben is een stad bijna letterlijk overgenomen door kunst , die zich over de lengte en breedte van drieëntwintig locaties variërend van de meest voor de hand liggende (de belangrijkste) lokale musea en kunstcentra ) tot de ogenschijnlijk meest belachelijke (sommige) stallen , a appartement aan het strand ) door de meest suggestieve (a schip voor anker in de haven ) .
Schilderij 'Reddingsvlot', door Katie O'Hagan
Natuurlijk hebben we het ook over een plaats met enige ervaring in het nemen en die helaas heeft geleden indringers minder vriendelijk dan hedendaagse kunst. Aan het begin van de 17e eeuw, gedurende drie jaar dat eeuwig moet hebben geleken, spaanse derde onder het bevel van Ambrosio Spinola belegerden ze Oostende en namen ze uiteindelijk met bloed en vuur in, in een van die collectieve trauma's die de geest van een bevolking door de generaties heen duidelijk konden markeren.
Het is denkbaar dat de verschrikkelijke geschiedenis van de site van oostende Het was onderdeel van de inspiratie voor Fabre en Vos. Het kan geen toeval zijn dat de curatoren het schilderij hebben gekozen Le radeau de la Meduse (Het vlot van de Medusa), geschilderd door Théodore Gericault in 1819. Dit werk hekelde al een dramatische gebeurtenis van zijn tijd (het zinken van een Frans fregat als gevolg van de incompetentie van een kapitein die op de positie was aangesteld vanwege obscure politieke roddels) die een menselijke groep vertegenwoordigde die ineengedoken was in de zeer kleine ruimte van een vlot, en dat Luis Buñuel de film al inspireerde de uitroeiende engel (1962).
Voor Fabre is het vlot (dat vlot in de titel) voorbij een fysieke ruimte, een element geladen met metaforische implicaties : er zijn beleid, met constante toespelingen op vluchtelingen bijvoorbeeld; maar ook strikt poëtisch (de kunstenaar als avonturier, opgezweept door de gure omstandigheden van de omgeving en altijd op zoek naar nieuwe territoria).
Het besluit bevat ook: een knipoog naar de zeevaarttraditie van de stad en de voorganger van Fabre, commissaris Jan Hoet , die drie jaar geleden de opdracht kreeg om daar nog een tentoonstelling te maken onder het motto van de zee.
Helaas stierf Hoet, die Fabre op de een of andere manier als een 'geestelijke vader' beschouwde, voordat hij zijn eigen tentoonstelling kon zien openen, maar zijn inspiratie is nog steeds aanwezig in veel van de stukken en kunstenaars nu geselecteerd door Fabre en de Vos.
Schilderij 'L'Apparition', door Antoine Roegiers
zijn helemaal 73 artiesten , waarvan de meeste specifieke werken voor de gelegenheid hebben gemaakt. De ideeën van het vlot, het scheepswrak, de vluchteling of, direct, het werk van Géricault vormen in al deze, min of meer letterlijk, een directe toespeling. En het benadrukt altijd de manier waarop de stukken passen in de gekozen ruimtes.
Zoals te verwachten was, is het punt dat het leeuwendeel concentreert de Mu.Zee , het belangrijkste museum van de stad. Daar, de indrukwekkende foto's van de Portugezen Jorge Molder, die een van de beste herinterpretaties van La Medusa bereikt door zichzelf af te schilderen in de posities van verschillende personages in het schilderij van Géricault. Of de schilderijen van de Spanjaarden Hendrik Maarten, geladen met die vreselijke opvatting van het sublieme in de aard van de romantische kunstenaar. en die van Michael Borremans , wiens sculptuur Roze , gestrand in een van de fonteinen van de stad, verschijnt met haar hoofd verontrustend ondergedompeld in water en zo veranderd in een soort menselijk vlot.
Sculptuur 'Rosa' van Michaël Borremans voor het Casino van Oostende
Aan meer spectaculaire stukken van 'grote namen' ontbreekt het evenmin: een video van Bill Viola , enkele ongewone sculpturen van de videokunstenaar en filmmaker steve mcqueen (Oscar-winnende regisseur van 12 Years a Slave), een ironische installatie van de Fransen Orlando , een groot formaat schilderij van Juliao Sarmento of de schilderachtige Onzekere reis , variatie op de installatie die de Japanners Chiharu Shiota al tentoongesteld in het paviljoen van zijn land op de Biënnale van Venetië in 2015. Artistieke stukken van filmmakers zoals Mike Figgis of Alex Van Warmerdam , of een theaterregisseur zoals Robert Wilson (sublieme video van Lucinda Childs) .
Installatie 'Uncertain Journey', door Chiharu Shiota
In de 19e eeuw wachten onder andere Venetiaanse Galleries op ons, Marina Abramovic Y Carlos Aires , met een van zijn bekendste werken, Zwarte Zee , een parketvloer samengesteld uit houtfragmenten van vlotten vluchtelingen die aankomen in de haven van Cádiz. De Belgische artiest Messieurs Delmotte , laat vertegenwoordiger van de meest corrosieve surrealistische traditie in de Belgische kunst, zal ook aanwezig zijn.
'Zwarte Zee'; installatie door Carlos Aires
De bouw van deze galerijen werd gefinancierd door de koning Leopold II – wiens exploitatie van zijn privékolonie, de congo , is nog steeds het onderwerp van constante historische en artistieke reflectie als een groot de 'erfzonde' van het land in ruil voor het hebben van zijn eigen renner die hem in staat zou stellen van het zomerpaleis naar de renbaan te reizen, waarvan hij dol was op races.
Het zijn precies de stallen van de Wellington renbaan nog een van de meest interessante locaties van het project: daar zie je bijvoorbeeld een chilling animatievideo door Luc Tuymans dat is een eerbetoon aan Goya en zijn executies op 3 mei, waarbij een groep vluchtelingen de kust bereikt om te worden neergeschoten door een onzichtbare schutter die in de plaats van de toeschouwer staat.
De tour omvat ook verschillende christelijke tempels, zoals Onze-Lieve- Vrouw-ter-Duinen (Onze Lieve Vrouw van de Duinen), waar de stoffelijke resten van de schilder James Ensor liggen; de kerk van de Dominicanen, met een enorme plastic fles sculptuur van Michael Fliri; of die van San José, waar het verrassend is om de installatie van Hans Houwelingen : een biechtstoel geplant in het midden van het transept, met het beeldhouwwerk van een aap binnen en twee fossielen die buiten hangen, in een duidelijke kritiek op de kerk waarvoor echter niemand hier te veel schandalig lijkt te zijn.
'Túbelá', door Hans Van Houwelingen in Sint-Jozefkerk
Maar misschien zijn de meest suggestieve locaties die die de grote troef van de stad gebruiken, de zee, om het naar het artistieke veld te brengen. Zo, in het midden van de haven, de Mercator, een mythisch schip die in 1936, twee jaar na de bouw, het stoffelijk overschot van pater Damiaan, apostel en martelaar van melaatsen, van het eiland Molokai naar België bracht. Het is in een van zijn hutten waar hij ons praktisch als een verschijning verschijnt een klein en voortreffelijk werk van de inmiddels beroemde Luc Tuymans , gemaakt toen hij nog maar een beginner was.
Van zijn kant, in een sober appartement in de Europa Stad , een van de hoogste gebouwen en ook beschouwd als een van de lelijkste in de stad, strijden in spektakel het echte uitzicht op het strand en de video's van Pieter Geenen of Elisabetta Benassi.
De Zeeofficier van Luc Tuymans op het Mercatorschip
Volgens de organisatoren van de tentoonstelling heeft het niet alleen woon de artistieke oproepfans uit andere delen van België en Europa bij (anderhalf uur met de trein tussen Oostende en Brussel), maar veeleer dat de Oostendaren, de gids volgend, hoeken van hun stad herontdekken waar ze voorheen weinig aandacht aan schonken.
Schilderijen uit 'The Raft series', door Enrique Marty, in de Brasserie du Parc
Oostendes poging om een aantrekkelijke bestemming voor liefhebbers van hedendaagse kunst, wat ook tot uiting komt met het urban art festival Kristallen schip , waarvoor elk jaar een selectie van makers ingrijpt enkele van de gebouwen van de stad met grote muurschilderingen. Het volgen van de route van deze gebouwen is een van de attracties van een bezoek aan de stad.
Terug naar het vlot, het idee is om van het evenement een Triënnale te maken waarvan dit de tweede editie zou worden, telkens met een andere curator aan het roer. Gezien de precedenten -Hoet en Fabre zijn erg zwaargewichten-, is de waarheid dat de lat behoorlijk hoog ligt.
Ricky Lee Gordon-muurschildering voor 'The Crystal Ship'-festival