Reis naar een schilderij: 'Isabella de Valois met een portret van Felipe II', door Sofonisba Anguissola
Voor niets dat je er goed naar kijkt, een klassiek schilderij vertelt wat het wil vertellen, maar ook vele andere dingen die het zeker niet wilde. Dit is het geval van dit portret van Isabel de Valois, de derde vrouw van Felipe II van Spanje , gemaakt door de schilder Sofonisba Anguissola.
Er is al veel gezegd Anguissola, uit een familie van Cremonese adel , volgde schilderlessen zoals verschillende van haar zussen, maar zij was verreweg degene die de meeste aanleg toonde, tot het punt dat ze bijna professionele schilder . En we zeggen bijna omdat, hoe rijk zijn talent ook was, en hoeveel bewondering hij ook had voor de vruchten, het toen niet bedacht was dat een vrouw uit de adel had enige professionele activiteit . De kunstenaar ook niet. Dus als je naar Spanje bent verhuisd om lid te worden van de hof van Filips II , officieel was het als Vrouwe van koningin Elizabeth van Valois eerst, en later als lerares voor haar dochters.
Wat verhindert niet? in Madrid gaf schilderlessen aan de koningin . En dat hij intussen enkele van zijn beste schilderijen maakte, enkele voortreffelijke hoofse portretten, waarvan vele tot voor kort werden toegeschreven aan andere schilders uit dezelfde omgeving als Sanchez Coello of Pantoja de la Cruz . Van 'De dame met een hermelijn' van El Greco We praten een andere dag.
Het schilderij dat ons aangaat, zonder verder te gaan, is Sanchez Coello tot een paar jaar geleden. En, zoals we in het begin al aangaven, bestaan er twee vertelvlakken naast elkaar: de eerste komt overeen naar wat je wilt vertellen , en de tweede naar wat je niet wilt, maar toch meetelt.
Reis naar een schilderij: 'Isabel de Valois met een portret van Filips II', door Sofonisba Anguissola Reis naar een schilderij: 'Isabel de Valois met een portret van Filips II', door Sofonisba Anguissola
De eerste: voor zijn houding, kleding en dressing , de koningin laat zien alle majesteit wat er van haar wordt verwacht. Echter, hun gebaar is ontspannen en bijna dichtbij , goed een beetje glimlachen de kijker en de schilder, uit wat kan worden afgeleid bepaalde trusts . Of iets anders. Anguissola was de enige die dat bereikte onmogelijk evenwicht tussen menselijkheid en majestueuze plechtigheid : daar is veel inzicht en veel psychologie voor nodig (we hebben het niet eens meer over techniek). Bovendien houdt Isabel in haar hand een klein portret van haar man, Felipe II . Dit soort miniaturen waren heel gebruikelijk in die tijd van afbeeldingen, toen mensen van een bepaalde afkomst werden vergezeld door de beeltenis van hun echtgenoten op reizen en excursies.
Er wordt aangenomen dat dit zou kunnen verwijzen naar de deelname van Isabel aan de Bayonne-conferentie van 1565 , een ontmoeting tussen de regeringen van Spanje en Frankrijk om de problemen van het christendom op te lossen die beide naties troffen. Catherine de' Medici, Regentes van Frankrijk , was zijn moeder, ondanks dat de ontmoeting zonder enige overeenkomst eindigde. In feite voldeed Isabel aan de instructies die ze in haar geadopteerde land had gekregen door een sterke hand te eisen tegen ketters, terwijl Catherine deed geen afstand van de relatieve Franse tolerantie ten opzichte van het protestantisme (Het bloedbad van Hugenoten in de nacht van Sint-Bartholomeus zou het pas zeven jaar later veroorzaken).
Het kleine portret van haar man, Felipe II
En nu de tweede: zoals de architect me ooit opmerkte Andres Check , suggereert de manier waarop de koningin het portret van haar man vasthoudt dat hij houdt een schijfje citroen vast , en dat op elk moment hij gaat het uitknijpen tijdens de afternoon tea . Er is iets onherstelbaars belachelijk in dat Philip kleintje, kleintje , ondersteund door een met juwelen bezette hand die op zijn beurt op het podium van een zuil rust. Nog belachelijker is dat die andere Felipe -dezelfde in werkelijkheid- die schilderde Titiaan het offeren van de zuigeling Don Fernando aan de hemel in aanwezigheid van een engel die een handstand in de lucht doet en een Turkse man met een borstelige snor en schaarse kleding. Dat wil zeggen, eerlijk gezegd.
We stellen voor om een oefening uit te voeren voor een reproductie van het schilderij van Anguissola. Richt je blik op het portret van Felipe. Nu op Isabels gezicht. Nu terug naar Felipe. En terug naar Elisabeth. Filip. Isabel. Filip. Isabel. Filip!
Vertel ons niet dat je niet hebt gelachen.
'Isabel de Valois met een portret van Filips II' (1561-1565), door Sofonisba Anguissola, bevindt zich in het Prado Museum, Madrid.
'Philip II biedt het kind Don Fernando aan de hemel', Titiaan