'Vierkant', door Giorgio de Chirico
Een verlaten straat veroorzaakt een gevoel van onwerkelijkheid. Het leidt tot de droom, tot sciencefiction of dystopie. Ook tot bezinning. Vitruvius wees er al op dat architectuur en taal reageren op hetzelfde moment in de evolutie van de mens. Leegte is stilte, en stilte verkiest spraak boven lawaai.
In de vijftiende eeuw, in Urbino, verschillende scènes beeltenis de ideale stad. Het zijn stadsgezichten waarin ze verrijzen ronde gebouwen, portieken, triomfbogen en tempels. Het perspectief legt orde en evenwicht op een plek die slechts een idee is. Net als bij een architectonisch project, het ontbreken van cijfers geeft aan dat het beeld niet tot de werkelijkheid behoort.
kijken naar deze werken rusteloosheid is moeilijk te onderdrukken. De reactie leidt ertoe dat ze scenario's overwegen die: wachten op de komst van de acteurs, want het is ondenkbaar dat de straten leeg zijn op klaarlichte dag. De agora was de kern van de Griekse polis. Het Romeinse forum was omringd door gebouwen die bedoeld waren voor handel, bestuur en aanbidding. Het ontvolkte maakt deel uit van het rustieke. Stedelijk is een drukte van belang. Eenzaamheid is in tegenspraak met een omgeving die reageert op ontmoeten en delen.
Giorgio de Chirico hij ging uit van deze traditie in de architectuur die hij na 1911 schilderde. Hij was opgegroeid in Griekenland. In Italië trad hij in de voetsporen van Nietzsche, die hij bewonderde. "Alle heimwee naar oneindigheid wordt ons onthuld achter de geometrische precisie van het vierkant", zei de filosoof. De portieken van Turijn onthulden de betekenis van deze verklaring.
De schilder vestigde zich in Parijs. In zijn studio heeft hij het beeld op een reeks doeken die gestalte gaven aan een nieuw genre: de metafysische schilderkunst. De ruimte is altijd hetzelfde. Twee lege arcades flankeren een stuk land. De ramen op de eerste verdieping zijn gesloten. vallen van de avond De schaduwen versterken het dromerige effect.
Ideale stad, Urbino, 1480 - 1490
In het werk waarin hij schilderde 1913 het onderscheidt een stad aan de horizon. De schoorsteen wijst op het bestaan van een fabriek. Er nadert een goederentrein. Twee mannen voeren een statisch gesprek aan de rand van het plein. Boven hen staat een standbeeld. Het monument herdenkt een held met een zwaard. Op de voorgrond staat nog een sokkel leeg. Wat het verdient om herinnerd te worden, ontbreekt.
Niks gebeurt. Alles is een raadsel. De schaduw van de held bedekt de stoep. Zijn rug is naar hem toegekeerd, dus het is voor ons onmogelijk om te weten wat zijn prestatie was. Tijd, opgeschort, gaat niet vooruit. De trein, het enige teken van activiteit, rijdt langs de spoorlijn en rijdt weg. Het leven ontvouwt zich elders, buiten de schilderkunst.
De Chirico voelde zich, net als Dürer, geboren onder het teken Saturnus. Het was melancholisch. Hij was van mening dat deze bewustzijnsstaat hem in staat stelde voorbij de schijn door te dringen en het mysterie te overdenken dat achter de werkelijkheid verborgen was. Voor hem woonde het metafysische in de huizen, de pleinen en de tuinen, de havens en de stations. Het enigma kon niet worden opgelost vanuit logica, maar door middel van de intuïtie. De schepping omvatte hetzelfde werk als dat van de waarzegger in een orakel.
Om dit te doen, hercomponeerde hij de fragmenten steeds opnieuw: een toren, een standbeeld, een klassieke sculptuur, een klok, een doos. Zoals in de tragedies van Sophocles, de architecturale ruimte was een kader voor reflectie en openbaring.
Hij schreef: “Wij die de tekens van het metafysische alfabet kennen we weten welke geneugten en pijnen verborgen zijn in een veranda, op een straathoek, of zelfs in een kamer, op het oppervlak van een tafel, tussen de zijkanten van een doos.”
De sleutel tot onzin, tot het absurde dat door een lege stad loopt, het is in de blik van degene die er doorheen loopt.
Plaza, door Giorgio de Chirico, wordt tentoongesteld in de interbellum kunstkamers van het Museum voor Schone Kunsten in Buenos Aires.
Het raadsel van een dag, 1914