Detail uit 'De aanbidding der wijzen'
Alsof het ramen waren die open stonden voor Kerstmis, hebben we er een paar besproken picturale werken die ons verschillende visies over dit christelijke feest laten zien.
De geboorte van baby jezus Het is een van de meest herinnerde en gevierde evenementen door de geschiedenis heen, in ieder geval voor bijna 2017 jaar. In feite komt de term 'kerst' van het Latijnse 'Nativitas', wat 'geboorte' betekent.
Hoewel de Bijbel geen datum of tijd van Jezus' geboorte specificeert, de officiële instelling van 25 december als 'Kerstdag' vond plaats in de vierde eeuw, die samenviel met de heidense viering van de dag van de Ongeslagen zon . In dit feest werd de wedergeboorte van de zon gevierd, in de winterzonnewende, dus vanaf dat moment zal de sterrenkoning niets anders doen dan groeien en het licht begint de duisternis te overwinnen.
Detail van 'Natività Mistica'
In een van zijn cármenes, de dichter Catullus beschreef deze viering, gekenmerkt door banketten, kostuums en geschenken, als "de beste dagen".
Niets was gemakkelijker voor het christendom, toen het populair begon te worden onder de Romeinen, dan: verzamel de heidense vieringen en verander ze in andere christelijke.
Sindsdien, en tot op heden, is het een van de meest universele en invloedrijke festiviteiten van de kalender.
Het kerstthema heeft ons leven zo getekend dat, hoe kan het ook anders, de beeldende kunst het door de eeuwen heen heeft herhaald. Het verhaal van de geboorte van Christus heeft enkele van de meest heldere, aanhankelijke en vriendelijke voorstellingen geïnspireerd van de kunstgeschiedenis.
Hoewel ze enigszins voorspelbaar lijken, hebben feestelijke schilderijen voor sommigen veel melancholie en voor anderen vrolijk. Dat is tenslotte wat kunst bijzonder maakt: elke schilder heeft dat wonderbaarlijke moment vanuit zijn talenten geïnterpreteerd artistiek, zijn eigen religiositeit en een stijl gericht op de tijd waarin hij leefde.
En nu we de laatste dagen van het jaar inlopen met knarsende peperkoekkoekjes in onze mond en rinkelende tamboerijnen, nu de winter hier is en de zon aan zijn wedergeboorte begint, nu de drie wijzen zijn begonnen aan hun reis na de ster van Bethlehem, we kijken naar het werk van verschillende kunstenaars die vanuit hun verschillende perspectieven de details van de belangrijkste gebeurtenis in het christendom hebben gezien.
**DE AANKONDIGING, FRA ANGELICO (Quattrocento, 1435 - 1445) **
Guido di Pietro da Mugello , beter bekend als Fra Angelico, was een Italiaanse kunstenaar, die als vroom werd beschouwd vanwege zijn manier van leven en zijn picturale stijl. Hij was een schilder Florentijns en Renaissance ; daarom een schilder van schoonheid, maar ook zeer religieus. Hij was een van de hoofdrolspelers van de overgang van gotische naar renaissancekunst Daarom zie je in zijn werken beide stijlen terug.
Hij staat vooral bekend om zijn voorstellingen van de aankondiging , zoals deze die als zijn eerste meesterwerk wordt beschouwd. Op dit delicate paneel is te zien hoe de Maagd Maria nederig en onderdanig lijkt, in een gebaar van licht ontzag en begroeting voor de verschijning van de aartsengel Gabriël, die haar transcendente bestemming aankondigt.
De Maagd is de nieuwe bron van Genade die door de incarnatie de mensheid verlost. Vandaar dat aan de linkerkant van het schilderij dit tafereel tegenover dat van Adam en Eva staat. Het is een hulpmiddel dat de kunstenaar gebruikt om te symboliseren de erfzonde begaan door de eerste twee bewoners van het Paradijs, en hun verlossing op aarde die de materialisatie van Christus in Maria is.
De precisie van het detail doet ons denken aan een echte goudsmid die , als een goede Renaissance-man, hecht veel belang aan de vooruitzichten , dus in de afbeelding kun je een onmetelijkheid aan vliegtuigen zien.
Gezichten met kinderlijke en engelachtige aspecten en een harmonie tussen elegante kleuren , zoals het goud dat het wonder uitdrukt dat gebeurt en de blauwe en groene tinten die deze scène vermenselijken. Dit alles in het kader van een verfijnde, prinselijke kamer, aangeraakt door de goddelijkheid, de enige haalbare voor het mysterie van de conceptie.
'De Aankondiging'
** MADONNA DEL PARTO , PIERO DELLA FRANCESCA (Italiaanse Renaissance, 1460) **
Dit fresco, gemaakt door Piero della Francesca, is een van de meesterwerken van de Italiaanse Renaissance en de enige schilderij uit die eeuw waarop de zwangere Maagd is afgebeeld.
Het schilderij, dat Kerstmis aankondigt, is een eerbetoon dat de auteur aan zijn eigen moeder bracht. Daarin is perfect te zien dat een van de belangrijkste de obsessies van de schilder waren symmetrie , waarvoor hij schaamteloos enkele figuren dupliceerde, zoals te zien is aan de engelen die de gordijnen openen.
In het midden brengt de Maagd, in een staat van goede hoop, haar rechterhand naar haar prominente buik, terwijl ze haar linker op haar heup laat rusten. De afbeelding toont ons Maria als een levende tabernakel en, zoals gedetailleerd beschreven in het boek Exodus, zou het de nieuwe Ark van het Verbond zijn, wiens schat Jezus is, die het naar binnen draagt.
Het werk wordt beschouwd uniek in de Italiaanse schilderkunst en het was gemaakt voor een klein Mariaheiligdom dat later bij de begraafplaats van Monterchi kwam.
Madonna van de bevalling
**NATIVITÀ MISTICA, SANDRO BOTTICELLI (Italiaanse Renaissance, 1501) **
Alessandro di Mariano di Vanni Filipepi, in de volksmond bekend als Sandro Botticelli, wordt door sommige historici beschouwd als een visionair wiens werk degenen die ernaar kijken altijd aan het denken zet. Jeugd, liefde en de allegorische vermomming van de oude mythologie zijn de thema's die zijn beroemdste werken inspireren.
Vreemd genoeg verlaat de Renaissance hier het realisme en het perspectief dat kenmerkend is voor het Quattrocento en hij keert terug naar een meer archaïsche iconografie. Er wordt aangenomen dat dit ongewone en mystieke visie op de geboorte van Christus hij moet het voor zichzelf hebben gemaakt, aangezien het werk afwijkt van de traditionele iconografische representaties van het bijbelse moment.
Een scène vol mysteries. figuren van verschillende maten , waarin de Maagd bijna gigantisch is afgebeeld, en de onnatuurlijke houdingen van Sint-Jozef en de herders nemen ons mee terug naar middeleeuwse schilderijen.
Het beeld, meer dan vreugde en gejuich voor de komst van de Zoon van God, het ademt pathos, het lijkt bijna een apocalyptische scène van lysergisch delirium. Beneden omhelzen engelen en mensen elkaar bijna gewelddadig, terwijl de hele schepping aanbidt de Verlosser in een kleine grot in het midden van de scène. Hierboven houdt een groep engelen olijftakken vast en danst onder een gouden hemel. Ondertussen proberen kleine grijze demonen te ontsnappen of zich te verbergen voor de komst van het Koninkrijk der Hemelen door kleine gaten in de grond.
Mystieke geboorte
** DE AANBIDDING VAN DE WIJZEN , PIETER PAUL RUBENS (Barok, 1608-1629) **
Volgens het evangelie van Matteüs, toen Jezus werd geboren, enkele wijze mannen kwamen naar Bethlehem om een ster te volgen om eer te bewijzen aan de nieuwe koning, wiens missie het was om het religieuze leven van miljoenen mensen te veranderen. Het wordt echter niet beschreven het exacte aantal, of hun namen, of rassen, of leeftijden. In ieder geval niet in de canonieke evangeliën, aangezien de ontwikkeling van de legende apocrief is en afkomstig is uit oosterse landen.
Hoewel er versies zijn die beweren dat er tussen de twee en zestig goochelaars waren, pas in de derde eeuw werd aangegeven dat de wijzen drie waren , en dus werd dit aantal uiteindelijk opgelegd aan het westerse christendom.
De aanbidding van de wijzen dat Rubens zich voorstelde, vertegenwoordigt een archetype van de barok met zijn klassiek spel van licht en schaduw. Het kind is de focus van waaruit het licht vertrekt en verlicht de gezichten van de wijzen en van alle aanwezigen die hem zorgvuldig en vredig observeren.
Het gebruik van clair-obscur Het was een veelgebruikte en succesvolle techniek om door middel van schilderen de naar 'goed nieuws' , zoals gedefinieerd door het bijbelse verslag: een episode die kwam als een schitterend licht dat voortkwam uit de pasgeborene en dat de wereld verlichtte die in duisternis was gedompeld.
Het schilderij is op twee verschillende tijdstippen uitgevoerd. Het eerste, het deel dat betrekking heeft op Aanbidding, werd uitgevoerd tussen 1608 en 1609 ; de tweede, die overeenkomt met het rechter en bovenste deel, was vergroot tussen 1628 en 1629.
'De aanbidding der wijzen'