Duizenden spreeuwen vliegen bij zonsondergang tussen de Tempel van Debod en het Koninklijk Paleis, Madrid
We hadden nog nooit zo veel uit de ramen gekeken . Om ons de lucht te geven, de ogen strekken, om de buurman te begroeten, om ons die zonnestraal en vitamine D te geven, om te applaudisseren... En natuurlijk, van zoveel naar buiten kijken, door zoveel tijd in de wolken door te brengen, ** we observeren dingen die we eerder amper opmerkten. **
Omdat, wat vliegen die vogels in een V-formatie? Een soort eend misschien? Ooievaars? “Het zijn meeuwen. Als je ze nu ziet, moeten het degenen zijn die het verst achterlopen of degenen die nog niet de broedleeftijd hebben. In deze tijd van het jaar zijn ze net gemigreerd naar Noord-Europa, naar de Britse eilanden en de Oostzee, waar ze zich gaan voortplanten", legt hij uit. Eduardo de Juana Aranzana , deskundige ornitholoog en voormalig voorzitter van SEO/BirdLife , de Spaanse Vereniging voor Ornithologie. Maar zijn er meeuwen in Madrid, zo ver van de zee? "Er zijn er, en er zijn er veel! Maar in de winter, vooral in december en januari: ongeveer 128.000 roetmeeuwen (vrij groot, met wit en diepgrijs verenkleed en gele poten en snavel) en rond 55.000 lachende meeuwen (kleiner en met een chocoladebruine dop), volgens de laatste gegevens van SEO/BirdLife in 2018”. Naast andere soorten zoals geelbenen en zelfs de poolzeemeeuw waarvan een geïsoleerd individu is gezien.
Tot tien verschillende soorten meeuwen zijn geregistreerd in Madrid, een van uw favoriete winterbestemmingen om van eind augustus tot maart of april door te brengen. “Deze dieren zijn mensen die eten, dat wil zeggen, ze leven van het afval dat we genereren en de meeuwen van Madrid volgen een zeer kenmerkend bewegingspatroon: ze slapen in stuwmeren, in grindgroeven in het zuidoosten van Madrid of in de lagunes aan de voet van de Sierra de Guadarrama en van daaruit verhuizen ze naar stortplaatsen, zoals die in Valdemingómez, de grootste, bij de afrit van de snelweg Valencia”. Je kunt ze dagelijks zien vliegen vanaf het Santillana-stuwmeer, in Manzanares el Real, langs de Manzanares-rivier en over de Pardo naar Valdemingómez. Soms stoppen ze en baden in de rivier. Sinds de renaturalisatie van de rivier zijn ze daar gemakkelijk te zien, aan de kust of op lantaarnpalen”, vat de ornitholoog samen.
Meeuwen in de Manzanares, rivier de Madrid
Andere vogels die met hun snavel door het stedelijke deel van de Manzanares-rivier steken als gevolg van het openen van de sluizen en de vrije circulatie van water zijn bijvoorbeeld de grijze reigers, voorheen ongebruikelijk in de stad en nu te zien slapen in de ceders van Campo del Moro en 's ochtends naar beneden gaan om te vissen in de rivier, ter hoogte van Puente del Rey en Puenten de Segovia; of de aalscholvers, waarvan de kolonie al talrijk is, hoewel ze net als de meeuwen hier alleen in de winter stoppen.
boerenzwaluw
De meeuwen, de aalscholvers, de kraanvogels zijn al vertrokken... "Maar nu zijn we in het volledige seizoen van passage, vooral van kleine vogels. Het is natuurlijk moeilijk om ze te spotten, tenzij je in een gebied met parken of bossen woont”, legt Eduardo uit en somt de soorten op die ons in het voorjaar bezoeken: “zwaluwen, tapuiten, bijeneters, koekoeken, sommige zangers, zarceros... Tot half mei blijven de vogels die in het noorden broeden aankomen, zoals de boompiepers, de bonte vliegenvanger, de echte roodstaarten…”.
Ze beginnen er ook aan te komen nachtegalen , die 's avonds al te horen is in het Retiro en in de Casa de Campo. En over een paar dagen zullen de kleurrijke en ongrijpbare dat zijn wieltjes. Met zijn eenvoudige en unieke fluitlied, hoorbaar in de verte –tiri-oliuuu–, het is veel gemakkelijker om ze te horen dan om ze te zien.
“In staat zijn om vogels te identificeren op zang is absoluut noodzakelijk als je vooruitgang wilt boeken in de hobby; is de meest winstgevende”, adviseert Eduardo, die er trots op is dat de app Vogels van Spanje die hij maakte voor SEO/BirdLife en beschouwd wordt als de meest complete ornithologische gids van ons land, bevat liedjes van de 363 meest voorkomende soorten. Natuurlijk de vogels brengen hun beste toon alleen naar voren als ze flirten, verwikkeld in de verkering van een vrouwtje. “Als ze niet in de paartijd zijn, laten de vogels andere stemmen horen. Ze zijn wat we noemen beweert. Ze kunnen alarmerend zijn, contact, om de kudde bij elkaar te houden... Het zijn kortere geluiden en ze lijken op die van sommige soorten en andere, dus ze zijn moeilijker te onderscheiden”, legt hij uit.
europese distelvink
Vroeg in de ochtend hoor je de serins, distelvinken Y groenlingen, soorten die de winter op de velden doorbrengen en zich in het voorjaar in stadsparken vestigen. En vooral de merels worden gehoord. Luid en duidelijk. "Er zijn mensen die klagen", lacht Eduardo. “Het heeft een best aardig nummer, erg traag, maar erg sterk. Hun verkeringsclaim kan in februari beginnen, als het mooi en zonnig is, en op dit moment staan ze in vuur en vlam en geven ze alles. Ze zingen om het territorium te markeren, het veiligstellen van een gebied om te broeden, en datzelfde liedje is een poging tot verleiding van de vrouwtjes. Goed, luid en lang zingen is een teken van goede genen en bereidheid om mee te werken aan het ouderschap. Beetje bij beetje komen de merels de parken binnen en nu zijn ze er het hele jaar door in overvloed. **Zodra er een beetje groen is, is er zeker een merel”. **
Roodstaart in de omgeving van Madrid Río
Maar als er een lied is dat wordt geïdentificeerd met de lange lentedagen in onze steden, dan is dat dat van de gierzwaluwen. 'S Morgens, als we wakker worden, en vooral bij zonsondergang, kunnen ze onvermoeibaar worden gezien terwijl ze de lucht opzwepen met hun onmiskenbare geroezemoes. **"Sriií", zeggen de mannetjes; "Suiií", antwoorden de vrouwtjes. **
“De eerste buitenlandse ornithologen die halverwege de 19e eeuw in Spanje aankwamen, waren al verrast door het aantal gierzwaluwen dat zich in Madrid concentreerde. Ze houden vooral van steden met geschiedenis en traditie, met grote en oude gebouwen om te schuilen in de gaten en losse tegels om hun nest te maken”, legt Eduardo uit. Naar schatting zijn er in Spanje tussen de 28 en 38 miljoen gierzwaluwen, waarvan er bijna 900.000 de Gemeenschap van Madrid kiezen om te broeden. Ze blijven tot juli, dan zetten ze weer koers naar Afrika in een reis van meer dan 20.000 kilometer die de jungle van Oeganda, de savannes en de kusten van Kenia en Tanzania zal bereiken. We ontdekten deze epische route pas vijf jaar geleden dankzij het op afstand markeren en volgen van individuen binnen de SEO/BirdLife Migra-programma, in samenwerking met Fundación Iberdrola España.
Kaart van de epische migratie die elk jaar wordt uitgevoerd door de gierzwaluwen die in Spanje broeden
Hoewel zijn kruisboog silhouet en zijn korte, gevorkte staart het is zelfs herkenbaar voor de meest analfabeet bij vogels, er is weinig bekend over gierzwaluwen. Weinig, maar best verrassend allemaal. Ze brengen het grootste deel van hun leven in de lucht door, zelfs als ze slapen, alleen neerstrijken voor hun jaarlijkse eieren leggen en om het nest in en uit te gaan. Dier met weinig eisen en gemakkelijke aanpassing aan de omgeving, de kuikens hebben het vermogen om een staat binnengaan die lijkt op de winterslaap waardoor ze stormen of ongunstige situaties kunnen overleven zonder te hoeven eten.
gewone martin
Een andere veel voorkomende vogel in de straten van Madrid is de gemeenschappelijk vliegtuig, van wie hangende moddernesten, gebouwd onder balkons en tegels zijn gemakkelijk te herkennen. “Veel mensen verwarren ze met zwaluwen, zelfs Becker had het mis, maar zwaluwen zijn zeldzamer. Om te broeden hebben ze een open zolder of veranda nodig waar ze niet gestoord worden en ze verblijven alleen in rustige buurten of aan de rand. Ook zij mussen ze worden steeds zeldzamer in het centrum van de steden; en er zijn wat spreeuwen, maar niet veel”, vertelt Eduardo verdrietig. Dankzij SEO/BirdLife Spring Common Bird Tracking-programma (Sacre) dat weten we van 2008 tot 2018 mussen hebben in Spanje geleden onder een bevolkingsafname van 21% , wat zich vertaalt in individuen, betekent dat er in slechts een decennium** 30 miljoen mussen minder kunnen zijn.**
Spreeuwen tijdens de vlucht zijn nogal een gezicht
Vroeger in Madrid was er ook kleine torenvalk, een soort kleine valk, die al is verdwenen; ooievaars… “Vroeger hadden alle klokkentorens hun ooievaarsnest, zelfs in Madrid. Maar, naarmate stedelijke centra groter worden, worden vogels gedwongen in de buitenwijken te blijven. Het compenseert hen niet voor de verplaatsing. In de moderne steden van cement en glazen torens blijven alleen de vogels over die in de parken leven, ** de vogels die verbonden zijn met de oude straten, met de klokkentorens, met de pannendaken, komen minder vaak voor.**
Maar net zoals er soorten zijn die in steden ruimte hebben verloren door nieuwe constructies, anderen hebben zich gesetteld en hebben geprofiteerd van de stadsbomen. Dit gebeurt er met, afgezien van de al genoemde en zingende merel, de eksters, de Euraziatische tortelduif en de houtduif, nauw verbonden met de verspreiding van urbanisaties . “Vroeger werden ze alleen in het veld gezien, maar nu geven ze de voorkeur aan parken, waar ze nauwelijks roofdieren hebben. Zorg ervoor dat je het niet verwart met de huisduif: de duif heeft witte aftekeningen op het gezicht en op de randen van de vleugel”.
Een merkwaardig geval is dat van de witte kwikstaart, herkenbaar aan het hebben van een zeer lange staart die op en neer beweegt, heel gebruikelijk in de steden in het noorden en die in de winter gebruikelijk is om hem in het centrum van Madrid te zien. “Slapen in de parken, op lommerrijke lanen, zelfs op de Castellana. Maar als de lente komt, verdwijnt het.”
Spreeuw
In algemene termen, de soorten vogels die we zien (of horen) in de lucht en de straten van een stad in het noorden, zuiden of midden van Spanje zijn hetzelfde (en niet te veel). Hetzelfde, met kleine nuances natuurlijk. “In Madrid zijn er maar weinig bleke gierzwaluwen, chocoladekleurig, wat meer is gebruikelijk in mediterrane steden, zoals Malaga of Sevilla. En de roodsnavelkauw is een plattelandsvogel die** van Segovia houdt**, waar hij broedt in oude gebouwen en monumenten, maar dat is het wel vrijwel onmogelijk te zien in een andere stad ter wereld.”
Het verschil tussen steden wordt geaccentueerd en de soorten nemen toe als we het hebben over vogels die in parken broeden. En dan zijn er natuurlijk nog de exotische soorten die een integraal onderdeel zijn geworden van onze avifauna, zoals de Argentijnse papegaai en de kramers papegaai, Oorspronkelijk uit India en met een rode snavel en zeer opvallend intens groen verenkleed. “Dit zijn dieren die zijn ontsnapt of die hun baasjes hebben vrijgelaten” Eduardo legt het ons uit. De Argentijnse papegaaien, die een plaag waren in hun plaats van herkomst, werden goedkoop verkocht in dierenwinkels en mensen die een pratende papegaai wilden, die erg duur zijn, kochten ze uiteindelijk en toen ze stopten met schreeuwen, werden ze een nachtmerrie in de huizen". A) Ja, in de jaren 80 begonnen ze te broeden in de omgeving van het meer van Casa de Campo, ze verspreidden zich over de Manzanares en zijn nu door de hele stad. “Iets soortgelijks gebeurde al eerder in Barcelona en daarna herhaalt de geschiedenis zich in andere steden. Nu zeggen ze dat ze kunnen worden gecontroleerd, maar hoeveel geld er ook wordt uitgegeven, het is heel moeilijk om ze te verwijderen."
Scènes uit de ornithologische marathon, dit jaar vanuit huis, georganiseerd door SEO/BirdLife
De hobby vogels kijken is de afgelopen jaren in ons land niet gestopt met groeien. Een duidelijk voorbeeld hiervan is het deelnamerecord dat werd verbroken in de XX Ornithologische Marathon georganiseerd door SEO/BirdLife in het weekend van 18 en 19 april en dat dit jaar aan huis werd uitgevoerd. De 1.251 deelnemers, verspreid over de Spaanse geografie, scherpten hun zintuigen tot het maximum en slaagden erin om te observeren vanuit ramen, balkons, terrassen en daken 216 verschillende soorten vogels. De provincies met de meeste gedetecteerde soorten waren Madrid met 149 soorten, Valencia met 120, Barcelona met 118, Navarra met 101 en Girona met 100. En de meest voorkomende? De huismus, de merel en de huisduif.