De auteur van 'Contraperfume', Daniel Figuero, met jasmijn uit Grasse.
In tijden van pandemie is de kwestie van geuren en geuren bijzonder relevant geworden. “COVID-19 heeft duidelijk gemaakt hoe belangrijk geur is, zelfs om te overleven, voor genegenheden … het is een goed moment om curiositeiten te ontdekken over dit zintuig”, zegt Daniel Figuero. Door luxe huizen zoals Calvin Klein, Yves Saint Laurent en Tom Ford te zijn gegaan Het geeft je ongetwijfeld een goed beeld van het reilen en zeilen van de wereld van luxe parfum. Maar daarnaast vindt niemand het leuk als hij een persoonlijk verhaal en met een vleugje humor lanceert over een industrie die alleen in Spanje (2e wereldexporteur van parfums), verhuisde in 2019 maar liefst 1.470 miljoen euro.
De schrijver (Aranda de Duero, 1980), die momenteel geurambassadeur voor Christian Dior en publiceerde vorig jaar zijn eerste roman, Broken White (Espasa), hij lanceert het essay in zijn onlangs gepubliceerde boek Contraperfume (Overtollig). “Dit is geen reisverslag op zoek naar essenties, al staan er wel reizen in dit boek”, waarschuwt.
Daniel is de eerste Spaanse auteur die publiceert met deze redactie die gespecialiseerd is in mode, verantwoordelijk voor het op onze nachtkastjes brengen van interessante titels als Gods and Kings, door Dana Thomas, een dubbele biografie van Alexander McQueen en John Galliano, of D.V., door Diana Vreeland. Op een parfumevenement ontmoette Daniel de uitgever en ze praatten over een boek dat verband houdt met de wereld. “Vertel me niet waarom, ik heb alle typefouten opgeschreven, vooral vertalingen, om ze naar de redacteur te sturen. Daardoor werden we vrienden en vertelde ik hem over mijn idee.”
De schrijver Daniel Figuero op een bed van rozen in Turkije.
Een idee waar hij al drie jaar aan werkt en dat op humoristische wijze een sector aanspreekt die op het eerste gezicht misschien wat serieus lijkt. Hij kent hem goed en van binnenuit, want na zijn studie psychologie is hij gaan werken bij een Sephora in Salamanca om zijn huur te betalen. “Ik heb veel geleerd, ik hield van deze wereld. Het ene jaar was ik de beautyconsulent die de meeste trainingen kreeg, ik heb me voor alles aangemeld”, vertel ons.
“Ik ben erg nerd – bekent hij –, hoewel ik in de wereld van parfums en luxe werk. Ik lees superheldenstrips en ik vind het geweldig dat ze in de films en in de mainstream zitten." Toen hij op het idee kwam om kaarten uit Magic: The Gathering te gebruiken – het populaire rollenspel – om de olfactorische families te verklaren, overviel hem twijfel. “Ik heb het met de redacteur besproken, ik heb hem gevraagd of hij het zou begrijpen. En hij zei tegen mij: 'Ik wil gewoon dat je dat schrijft, het is je persoonlijke visie.' Uiteindelijk overtuigde hij me en, Ten slotte zei ik tegen mezelf: ik ga het boek schrijven dat alleen ik kan schrijven. Er zijn veel parfumhandleidingen. Maar vermengd met Magie…”, nagenieten
Het moeilijkste deel van het proces, legt hij uit, was dat hij gewend was fictie te schrijven. “In een essay moet je ondersteunen wat je zegt. Ik heb kennis uit de eerste hand, maar ik heb veel gegevens moeten vergelijken en verzamelen. En omdat ik 'a viva la vida' ben, begon ik te schrijven en toen wist ik niet meer waar ik ze vandaan had. Ik heb me ook gerealiseerd dat ik niets weet, de ene studie zegt het een, de ander zegt het ander... Ik had graag een veel langer boek willen schrijven.”
Redactioneel overbodig
Tegenparfum: het boek van Daniel Figuero dat ons meeneemt op een reis (olfactorisch)
Tegenparfum: het boek van Daniel Figuero dat ons meeneemt op een reis (olfactorisch)
Zijn doel? “Wat ik wil is een beetje mystiek uit die wereld halen. Niet alles is zo fantastisch, het heeft zijn tegenstellingen, zoals alle industrieën”. Kunnen we zeggen dat de parfumwereld conservatief is? “De grote merken wel. Maar het is niet per se een slechte zaak", zegt Daniel. “Ze respecteren de traditie en dat is prima. Ze geven veel waarde aan de makers en dat is ook heel belangrijk. Maar ze worden sterk geregeerd door de markt en nemen niet zoveel risico's net als andere kleinere bedrijven.
EEN COMPLEX EN FASCINERENDE WERELD
Dit boek is voor alle soorten lezers. “Aan iedereen die een beetje nieuwsgierig is naar hoe de wereld van parfum werkt en iemand die met een kritische blik kan zien dat niet alles watten, mousseline en Charlize (Theron) is die uit het zwembad komen. Er zit bijvoorbeeld ook landbouw achter”, zegt de auteur.
En het is dat de sector vaak wordt beschuldigd van lichtzinnigheid. “Het zou te maken kunnen hebben met de kunstwereld – stelt Daniel ons voor. Ik had zelfs een hoofdstuk in gedachten over de vraag of parfum kunst is of niet." Wat gelooft hij? 'Ik weet het niet zeker, daarom heb ik het niet afgemaakt. Zijn de Avengers-films kunst? Zoals Truffaut en Almodóvar? Heeft de commerciële kant invloed op het artistieke? In de documentaire over Fran Lebowitz wordt gezegd dat wat je kunt consumeren geen kunst is, in verwijzing naar gastronomie. Als je het kunt eten, is het geen kunst. Maar kunst wordt natuurlijk ook geconsumeerd, je koopt het schilderij… eerlijk gezegd zou ik dat niet kunnen zeggen”.
Met François Demachy (neus van Dior) en het team van ambassadeurs van het bedrijf in een jasmijnplantage in Coimbatore (India).
Velen van ons verwonderen zich ook over het grote aantal lanceringen dat parfumhuizen elk jaar uitvoeren. "Heeft het zin om nog een nummer te componeren, als het bestaat, ik weet het niet, Imagine of Bohemian Rhapsody?" vraagt Daniel in het boek, En dat geeft al antwoord op onze vraag.
"Misschien moet ik dit niet zeggen," vertelt hij ons lachend, "maar in het boek heb ik gepraat over wat ik maar wilde." Bijvoorbeeld over de constructie van gender in de wereld van geuren. “Parfum is de vrucht van een cultureel moment. Binnen cosmetica is het zo abstract dat het moeilijk te interpreteren is naar geslacht en het leek me merkwaardig dat er parfums voor vrouwen en mannen zijn. En hoe de klant het zo heeft geïnternaliseerd. Ik zit hier al 15 jaar in en ik blijf vrouwen ontmoeten die geen mannelijke geur zouden dragen, en dat zijn de minste, maar vooral, heel veel mannen die geen vrouwelijke geur durven te dragen. Maar laten we eens kijken, een geur is als een kleur, er zijn geen mannelijke of vrouwelijke kleuren”.
In Spanje is bekend dat citrusvruchten het meest succesvol zijn. Kan een parfum een land, een samenleving, een sociale laag definiëren? “In het boek vertel ik meer over luxe parfumerie, waar ik heb gewerkt, hoewel ik ook even op de wasmiddelpaden druppel. Het citrusthema is fascinerend. Een curiositeit: eau de cologne heeft een zeer traditionele connotatie in Frankrijk. In Spanje wordt het geassocieerd met kinderen. Tussen dat en het feit dat we erg mediterraan zijn, de oranjebloesem van Sevilla, de sinaasappelbomen van Valencia…”.
Gebied van rozen in Turkije.
Wat betreft de vraag of men kan 'accultureren' om een parfum te waarderen, net zoals men dat doet om van een opera te genieten, legt Daniel uit dat “Ja, je kunt je neus trainen om bepaalde tonen te ontdekken. Dan is er een kwestie van smaak en ik denk dat het heel moeilijk is om te leren, niet onmogelijk, maar moeilijk. Uiteindelijk gaat het om het ruiken van vele, vele geuren. Ik denk aan gastronomie, aan hoe je een heel uitgebreid gerecht leert kennen. Er zijn veel factoren, olfactorisch geheugen, hoe het wordt gepresenteerd, wat je hebt meegemaakt…”.
“Bovendien zijn er hele goede geuren die heel erg een tijdperk vertegenwoordigen, buiten dat tijdperk moet je weten hoe je ze moet begrijpen. Sommige zijn duidelijk dochters van de jaren 70, 80, 90... Natuurlijk kun je ook de waarde van een parfum gaan waarderen, zelfs als je er geen zin in hebt. Je kunt een geur ruiken en zeggen 'ah, dat is interessant', zelfs als je het in het leven niet draagt.
DE REIS, AFGEBEELD EN LETTERLIJK
Contraperfume stelt ons ook in staat om de auteur te begeleiden tijdens de werkreizen die hij maakt met Dior, het huis dat hij vertegenwoordigt, zijn relatie met de andere ambassadeurs van het merk over de hele wereld en zijn ervaring met influencers. . Door zijn ogen bezoeken we de plaatsen waar enkele van de meest geselecteerde grondstoffen worden geproduceerd: we zijn getuige van de teelt van de sandelhoutboom in Sri Lanka, we zwemmen tussen rozenblaadjes in Turkije en kijken hoe bergamot wordt geoogst op Sicilië.
De deskundige parfumschrijver Daniel Figuero, in een bergamotmagazijn in Calabrië.
Maar we kunnen het niet helpen, maar we vragen ons af, Hoeveel waarheid zit er in deze rol die de grote huizen geven aan de velden van Grasse, de rol van de neus...? Is het waar dat wanneer we een parfum kopen al dat vakmanschap aanwezig is? 'Ja, ik was net zo sceptisch, maar het is de waarheid. Als je erheen reist, zie je het. Op een keer, buiten het programma, zag ik een arbeider aankomen met een mand met vers geplukte sinaasappelbloesems. Dan is er nog de kwestie van concentraties of mengsels van jasmijn sambac en jasmijn de Grasse, maar dat is niet verborgen”.
De wetenschappelijke penseelstreken op deze pagina's zijn ook erg merkwaardig. Niet veel mensen weten dat er 'slechte' tonen in parfums zitten, zoals een bepaalde geur van bederf, het braaksel van potvissen... "Het is een kwestie van balans, alles hangt sterk af van de concentraties. Indool, het jasmijnmolecuul, ruikt in grote hoeveelheden naar kattenpis voor sommige mensen. Er zijn meer specifieke gevoeligheden voor bepaalde moleculen. Maar zonder dat soort geur zouden we veel fixatie op geuren, lichaam verliezen…”.
In hoeverre kopen mensen naar jouw mening parfums met het idee ergens heen te gaan? "Er moet iets zijn - stelt Daniel -. Er is veel ambitie in luxe parfumerie. Als het een persoon is die heeft gereisd, kan er een bepaalde relatie zijn. Er zijn olfactorische culturele identiteiten, een geur kan Marokko oproepen".
Figuero, in een bloemenveld in India.
ZEER PERSOONLIJKE OPMERKINGEN
Hecht Daniel waarde aan mensen die loyaal zijn aan zijn parfums? “Ik hou van mensen die zichzelf fans van een familie noemen, maar het daarbinnen toch durven proberen. Ik sta een beetje wantrouwend tegenover mensen die hun hele leven maar één geur dragen, omdat het is alsof je je hele leven je pony kamt. Het is niet altijd 1982. Het is alsof je ergens geen afstand van wilt doen, iets waar de industrie je uiteindelijk toe dwingt, omdat sommige niet meer gemaakt worden”.
Er is in feite een grote mythologie rond de verdwenen geuren en de 'verzamelaar'-factor kan niet worden genegeerd. “De emotionele component doet het allemaal. En er is de kwestie van de context die ons ertoe brengt te ruiken wat we willen”, legt het ons uit. "Er is veel 'samenzwering' dat parfumformules zonder het te zeggen worden gewijzigd, het wordt echt gecommuniceerd en als de formule wordt gewijzigd, is dat niet voor niets".
We vragen je om voor ons een reisgeur uit te lichten: "Ik probeer mystiek te vermijden, zoals ik al eerder zei, maar de eerste keer dat ik een roos uit Grasse kon ruiken... Het was ook in La Colle Noire, in het huis van Dior in de Provence, stel je voor de ervaring!
Een reisgeur? “Die in het Soho Grand Hotel in New York. De hele buurt rook een beetje zoet.”
Om je op te vrolijken? “Iets met rood fruit”.
Om de concentratie te verbeteren: "Noten van munt en lavendel".
Een parfum om een vreemde te verleiden: "Oh, ik ben vergeten hoe ik dat moet doen", grapt hij. Iets oosters, donkers, dichts. Daar voel ik me op mijn gemak."