Still from Asterix in Bretagne, een animatiefilm uit 1986.
“We zijn in het jaar 50 voor Jezus Christus. Heel Gallië is bezet door de Romeinen... alles? Nee! Een dorp bevolkt door onherleidbare Galliërs die nog steeds en altijd weerstand bieden aan de indringer”.
Zoals zovelen van ons, ben ik opgegroeid met het lezen van de avonturen van Asterix de Galliër, Geïnspireerd door het waargebeurde verhaal van Vercingetorix en gekruid met een dosis toverdrank en veel humor.
Zeldzaam was de nacht dat, voor het slapengaan, een titel van de Galliër en zijn onherleidbare dorp niet viel, en er waren velen die midden in een odyssee mijn moeder noemden om te vragen of er nog vlees in de koelkast lag.
Affiche voor de film The Twelve Trials of Asterix (1976).
droomde van eten die enorme geroosterde zwijnen die Obelix zo lekker vond (niet altijd besmeurd met oerosvet!), met geitenmelk en andere gastronomische lekkernijen waarvan de hoofdrolspelers genoten, en ook droomden van reizen zoals zij, gelukkig en zorgeloos, die paden die hen voerden naar Hispania, Duitsland, Egypte, Bretagne, Helvetia, Griekenland, India...
Mijn broers en ik waren toen vrij jong (tieners later, en jonge mensen en volwassenen, we zijn ze blijven verslinden) en we verzamelden** grappen en passages uit de strips in onze kinderverbeelding.**
Dat herhalen we vandaag nog steeds “Soms voel ik me zo moe”, van de onbegrepen Abraracúrcix, van zijn schild gevallen.
Albert Uderzo bij hem thuis, in augustus 1979.
Soms, de grappen waren gerelateerd aan het culinaire thema ("The time of the snooze!", "Peziña de bie, pezoña de boe", "Het geheim is om geen sauzen te misbruiken"...), anderen met die curiositeiten die de personages voor ons ontdekten over de suggestieve bestemmingen die ze bezochten.
In onze korte kennis van de wereld hadden we soms moeite om ze te relateren aan echte plaatsen, opscheppend toen we de connectie vonden... "Aha, Lutetia!"...
Origineel van de Asterix-strip uit 1972, geveild bij Christie's in Parijs in 2015. Uderzo stopte met pensioen om te tekenen ter ondersteuning van Charlie Hebdo-cartoonisten die zijn omgekomen bij jihadistische aanslagen.
Er is wel eens opgemerkt dat sinds ze de serie in 1959 creëerden, René Goscinny (de scenarioschrijver, overleden in 1977) en Albert Uderzo, dat heeft ons vandaag 92 jaar nagelaten, benaderd met humor en voldoende vrijheid voor het stereotype de eigenaardigheden van landen en regio's van de wereld.
Dankzij Asterix' Return to Gaul (1965) leerden we dat de mensen van Normandië geen directe antwoorden kunnen geven en dat de Marseillais overdreven zijn. En dankzij de hilarische Asterix op Corsica (1973) we leerden over dit eiland en de gevoeligheid van de Corsicanen (en de geur van zijn beste kazen, Catarinetabelatxitxit!).
Uderzo aan zijn werktafel, in 1977, naast enkele figuren van Asterix en Obelix.
We zouden niet snel vergeten dat ze in Engeland thee drinken, want in die prachtige tekeningen leerden we over de manie van de karakters van die landen van warm water drinken (Asterix in Bretagne, 1966), of dat ze in België frietjes eten, dankzij het anachronisme van het avontuur gepubliceerd in 1979. We lachen ook om de clichés over flamenco en olijfolie van Asterix in Hispania (1969).
We volgen onze favoriete Galliërs naar Zwitserland in Asterix in Helvetia (1970), op zoek naar de zilveren ster, en fantaseren over het proeven van die kazen en **een romige fondue... zonder het stukje brood te verliezen! (Weet iemand zich nog van welke van hun avonturen dat was?).
Cover van The Daughter of Vercingétorix, het laatst gepubliceerde avontuur van Asterix.
Velen van ons dromen van de piramides van Egypte na het lezen van Asterix en Cleopatra (1965) en we glimlachen als we ons de druïde Panoramix herinneren die zegt "O, wat een neus!"... We hebben het ook in de films te zien gekregen, inclusief badkamerdeuntjes, dankzij een leuke geanimeerde aanpassing.
Van de versies met Gerard Depardieu ben ik geen fan, ik geef het toe, maar om de kleuren te proeven. Natuurlijk, onder mijn neven was het succesvol met gelach (en herhaalde bezichtigingen tot misselijkheid) het fantastische The Twelve Tests (1978), dat een origineel script had.
René Goscinny, links, en Albert Uderzo in Megève, in 1971.
Het is moeilijk om een favoriete titel te kiezen, maar onder mijn favorieten uit mijn kindertijd waren Asterix en de Noormannen (1966) -met de langharige en laffe Gudurix en zijn dans 'al pata patá'- en Asterix legionair (1967), een van de volumes die we het meest hadden behandeld, waarin de hoofdrolspelers naar Afrika reizen om de knappe soldaat op wie Falbalá verliefd is terug te vinden.
Na de dood van René Goscinny – ook de vader van Lucky Luke en Petit Nicolas – publiceerde Uderzo nog steeds wonderen als The Great Ditch (1980), Asterix in India (1983) en The Son of Asterix (1983), of het merkwaardige feministische verhaal van Asterix: de roos en het zwaard (1991).
Hij had de reeks al enige tijd in handen van Didier Conrad (potloden) en Jean-Yves Ferri (script) achtergelaten. Een daarvan is het album Asterix in Italië (2017), waar ze niets minder dan… aan een kwaadaardige Romeinse racer genaamd Coronavirus!
Uderzo is vandaag overleden, maar genieën zoals hij gaan nooit weg, zolang we dat blijven doen zijn werken die ons doen glimlachen, dromen... en reizen. Voor Toutatis!
Albert Uderzo na ontvangst van de Genie Award op 5 november 1983 in Parijs.