Götgatanstraat, een van de langste in het centrum van Stockholm, na tussenkomst van 'Street Moves'
Hoe ziet de stad van de toekomst eruit? Er zijn veel benaderingen en stedelijke projecten die een antwoord proberen te geven op deze vraag.
Zal het zijn zoals het stadsmodel van 15 minuten dat door Parijs wordt bepleit? Of zoals The Line, de stad met nul auto's, nul wegen en nul CO2-uitstoot die werkelijkheid zal worden in Saoedi-Arabië?
Wat wel duidelijk is, is dat slimme steden dichterbij komen en veel landen nemen al stappen in die richting, met duurzaamheid en de lokale component als essentiële eisen om een revolutie teweeg te brengen in het stadsleven zoals wij dat kennen.
Zweden is zelfs nog verder gegaan en stelt een 'hyper-lokale' draai voor: de stad van één minuut. Het project, genaamd Straatbewegingen , stelt burgers in staat om co-architect te worden en hun eigen straten opnieuw in te richten.
Gotgatanstraat, Stockholm
VAN VIJFTIEN...
het soort van 'stad van 15 minuten' is de naam van het project van Carlos Moreno, stedenbouwkundige en professor aan de Sorbonne Universiteit in Parijs.
Deze 'kwartierstad' pleit voor stedenbouw op wijkniveau, waarbij: de bewoners konden alles vinden wat ze nodig hebben binnen een kwartier lopen of fietsen van hun huis (school, werk, gezondheidscentrum, winkels, culturele centra...).
Op deze manier zouden veel verplaatsingen worden verminderd, wat goed zou zijn voor het milieu. De burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo, is de uitdaging aangegaan om het in de praktijk te brengen als plan voor het post-covid-herstel van de Franse hoofdstad.
… TOT EEN
Met Street Moves stelt Zweden een nog ambitieuzer model voor, de stad van één minuut, in een plan van Vinnova (de Zweedse overheidsinstantie voor innovatiesystemen) en de ontwerpdenktank van arkdes , het Zweedse Centrum voor Architectuur en Design.
Dus, terwijl Parijs en Valencia kiezen voor een straal van vijftien minuten of Barcelona voor blokken van negen blokken, stelt Zweden in zijn steden voor een enkel straatniveau, met aandacht voor "ruimte buiten de voordeur en aangrenzende en tegenoverliggende buren", legt Dan Hill, directeur strategisch ontwerp bij Vinnova, uit.
“The One Minute City richt zich op het onmiddellijke stedelijke landschap en onderzoekt modellen om de straat samen te ontwerpen, te koesteren en bij elkaar te houden, en zo veranderende systemen en culturen rond mobiliteit, biodiversiteit, cultuur, coëxistentie, etc”, zegt Hill.
Hill beschouwt de straat als de basiseenheid van de stad: "alle systemen komen samen op straat, alle cultuur ontwikkelt zich daar op de een of andere manier", zegt hij.
Hälsingegatanstraat, Stockholm
DE STRAAT ALS EEN CENTRUM VAN HET LEVEN
Zoals Dan Hill uitlegt, gaat het om het veranderen van de paradigma's die ten grondslag liggen aan de Zweedse straat: “Straat is niet gelijk aan verkeer en is dat ook nooit geweest. We hebben het gewoon toegestaan.”
En hij bevestigt het opnieuw met een illustratieve zin: “geef de weg aan de verkeersingenieurs en je krijgt verkeer; geef het aan tuiniers en je krijgt tuinen.”
socioloog Saskia Sassen, Prijs Prins van Asturië 2013 voor Sociale Wetenschappen en de eerste expert die het concept van 'wereldstad' bedacht, in een interview voor Quaderns (het tijdschrift van het College van Architecten van Catalonië) confronteer de termen 'calle' en 'straat'.
Sassen vindt dat het woord 'straat' in het Spaans een zekere elegantie oproept; 'straat' daarentegen roept een bepaald idee van informaliteit op. Het verwijst naar iets dat nog niet helemaal af is, iets dat nog in opkomst is.”
Volgens Hill is een mentaliteitsverandering nodig: “zie de straat als een gemeenschappelijke tuin, theater of markt; in plaats van bijvoorbeeld een simpele parkeerplaats”.
Kocksgatan-straat, in Stockholm, voordat 'Street Moves' wordt geïmplementeerd
DE FUNDAMENTELE ROL VAN BURGERS
In vergelijking met andere eerdere voorstellen is een van de meest relevante nieuwigheden die door Street Moves worden voorgesteld: burgerparticipatie.
Zo stelt het initiatief lokale gemeenschappen in staat straten opnieuw in te richten door middel van workshops en overleg. Het doel? Heroverweeg en vernieuw alle straten van het land tijdens dit decennium.
Het experiment is al uitgevoerd in vier straten in Stockholm en in 2021 zullen meer steden zoals Göteborg, Malmö, Umeå, Helsingborg en Västervik worden toegevoegd. Street Moves heeft als doel om tegen 2030 "alle straten in Zweden gezond, duurzaam en levendig te maken".
Kocksgatanstraat na de implementatie van het nieuwe initiatief
HET 'LEGO'-MODEL TOEPASSEN
Hoe wordt buurtparticipatie in de praktijk gebracht? Spelen! De firma Lundberg Design heeft een stedelijk meubelpakket ontwikkeld, ontworpen om te passen in de afmetingen van een standaard parkeerplaats en gebouwd op stevige grenen dekken.
Alle buren kunnen de eenheden (HUB's) van de kit manipuleren alsof het Lego-stukken zijn: "We realiseerden ons dat de HUB's modulair, flexibel en milieuvriendelijk moesten zijn en ook waarde moesten creëren voor de burger", zeggen ze van Lundberg Design.
Om dit alles te bereiken, de Street Moves-module is gemaakt van Scandinavisch CLT-hout van uitstekende kwaliteit, waardoor een snelle implementatie en duurzaamheid voor de komende jaren mogelijk is.
Dankzij deze stukken kunnen burgers de straten gemakkelijk transformeren door de HUB's in te voegen (bloempotten, zitjes, fietsenstalling, kinderruimtes, buitengyms, boomgaarden, oplaadpunten voor elektrische auto's) volgens uw criteria.
De kit ontworpen door Lundberg Design
De kit bestaat uit een uitschuifbare basisplaat in hout en speciaal aangepaste stukken die erop worden geplaatst. Het idee is dat de straten van de stad niet gericht zijn op de auto. Bovendien kunnen deze modulaire elementen worden gepresenteerd zelfstandig of gezamenlijk.
“Er is veel potentie en ontwikkelmogelijkheden op het gebied van het gebruik van straatruimte. De afgelopen 60 jaar lag het voor de hand om onze steden rondom de auto te plannen, maar het is tijd om straten in te richten voor meer benodigdheden, zoals groen en ontmoetingsplekken." Daniel Byström, Street Moves-projectmanager bij de ArkDes Think Tank, in een verklaring.
"We willen dat mensen de kit testen, voelen en ermee experimenteren om te ontdekken wat ze in hun straat willen doen. Alleen als we de straat echt veranderen, kunnen we de levenskwaliteit van mensen echt verbeteren en de klimaatimpact in onze dichtere steden verminderen." Linda Kummel, directeur van de ArkDes Denktank.
Hälsingegatan, eerste straat om de kit te testen
De "Lego-stukken" van Street Moves zijn geïnspireerd op de bekende parkjes, heel gebruikelijk in de Verenigde Staten, waar San Francisco de eerste stad was die ze introduceerde.
Een parkje is een verlengstuk van het trottoir dat zorgt voor meer ruimte en voorzieningen voor mensen die gebruik maken van de straat en dat is meestal geïnstalleerd in parkeerplaatsen.
“Projecten zoals Street Moves bieden een platform voor meerdere straattoepassingen, waarbij de toolkit van tactische stedenbouw wordt ingezet, zoals variaties op het parklet-idee, maar met de legitieme en duurzame strategische stuwkracht die een overheid kan belichamen”, zegt Dan Hill.
Zweden zou dus implementeren een parklet-programma maar gerund door de staat zelf.
“Straat is niet hetzelfde als verkeer en is dat ook nooit geweest. We hebben het gewoon toegestaan."
KINDEREN, ARCHITECTEN VAN HUN STAD
Hoewel elke gemeenschap zijn eigen versies kan presenteren die zijn gemaakt met de onderdelen van de kit, straatontwerp is ook afhankelijk van andere factoren, zoals workshops en gesprekken met buurtbewoners, waaronder kinderen!
“Het is de straat zelf, in termen van de gemeenschappen die er wonen, die bepaalt wat er gebeurt” , zegt Dan Hill, die uitlegt hoe ze het initiatief met de kinderen hebben uitgevoerd: "Ten eerste vroegen we de architecten Spacescape en White Arkitekter, in samenwerking met de stad Stockholm, samen met jonge kinderen van vier lokale scholen de straten vormgeven (elke straat grenst direct aan een school)."
“De kinderen gebruikten eenvoudige knip- en plakelementen van papier en tekenden hun eigen toevoegingen” vertelt Daan. De input van de kinderen werd vervolgens vertaald in uitvoerbare plannen voor kosten en levering.
We zullen alert zijn op hoe de straten van Zweden evolueren en we zullen termen als 15-minuten-stad, 1-minuten-stad, smart city, hiperlocal, carbon zero... ; want ze zijn allemaal gekomen om te blijven. Maak plaats voor de steden van de toekomst!
Ook kinderen dragen bij aan de herinrichting van de straten!