De buitenkant van de Geboortekerk
"Als de Drie Wijzen vandaag zouden komen om het pasgeboren kind te bezoeken, zouden ze dat niet kunnen doen omdat ze een grote muur zouden vinden die hun weg zou blokkeren" - Georges en Arlette Anastas, een christelijk-Palestijnse familie wiens huis is letterlijk gevuld door de betonnen muur gebouwd door de Israëli's in 2004. Tragische omstandigheid die heeft gediend als inspiratie voor het bestverkochte object van het Doopsel-kledingstuk, een kleine winkel gespecialiseerd in objecten van olijfhout, die al tientallen jaren door de familie wordt gerund. Het is precies een geboorte die de hierboven beschreven situatie representeert: een grote muur staat tussen het portaal en de wijzen uit het Oosten, waardoor ze niet binnen kunnen komen . Er zijn maar weinig dingen die het huidige panorama van de stad beter kunnen verklaren.
Maar we komen later terug met het verhaal van Georges en Arlette want er valt nog veel te vertellen over Bethlehem vooraf.
Genesteld in de bergen van Judea en op slechts 9 kilometer van Jeruzalem, kwamen we op een zonnige dag in maart aan in Bethlehem. Voorbij is Hebron en zijn tragische schoonheid, de verwarde blikken van degenen die het niet kunnen of willen begrijpen. In de "stad van het brood" (betekenis van Bethlehem in de Kanaänitische taal) en ondanks de groteske aanwezigheid van de muur, is de sfeer veel meer ontspannen: een charmant geplaveid centrum, een bruisende markt, de vele kerken, de mystieke en religieuze sfeer en de gastvrijheid van de vriendelijke mensen begint ons eraan te herinneren dat het hier allemaal begon (tenminste voor christenen).
Manger Square is ongetwijfeld het startpunt voor elke verkenning die de moeite waard is. . Op dit plein, het echte zenuwcentrum van de stad, staat de Geboortekerk (bereid om jezelf een stoot te geven als je door de kleine deur binnenkomt), een van de oudste kerken ter wereld, gebouwd door Constantijn de Grote in de jaar 326 na Christus en dat het vooral beroemd is omdat het **de exacte plaats bevat waar Jezus Christus werd geboren (sceptici, geheelonthouders)**. In de zogenaamde Geboortegrot, die toegankelijk is via een trap in het middenschip van de kerk, staat het beroemde zilveren kruis met 14 punten dat met millimeterprecisie het punt aangeeft waar de geboorte van Christus plaatsvond. Je bent misschien niet religieus (zoals ik), maar desalniettemin, in deze enigszins claustrofobische crypte vol met toeristen, is het moeilijk om niet te worden ontroerd door het gewicht van geschiedenis en traditie.
Direct naast deze kerk vinden we nog een niet minder bekende: de kerk van Santa Catalina de Alejandría, waar elke 24 december de traditionele Misa del Gallo voor bijna iedereen wordt uitgezonden.
Niet ver van het rumoer van Manger Square laat onze gids ons zien De melkgrotkapel . Volgens de legende stopten Maria en Jozef hier tijdens hun vlucht naar Egypte. Een druppel melk viel op de roodachtige rots en werd wit. Sindsdien is deze kleine kapel een bedevaartsoord geworden voor wie op zoek is naar nakomelingen. Om de vruchtbaarheid te vergroten, dicteert de traditie het eten van een beetje van de kalkhoudende substantie.
Maar om Bethlehem beter te leren kennen, is er niets beters dan door de steegjes slenteren, de souk bezoeken, de zogenaamde "groene markt", vol met typische producten, en eten in een van de prachtige restaurants tegen redelijke prijzen, zoals Afteem , zeer dicht bij Manger Square, waar proef je de beroemde fatteh, een soepachtige hummus met daarop geroosterde pijnboompitten . En als het weer het toelaat, gaat er niets boven zitten op het terras van het Casa Nova Palace Hotel, een Franciscaanse pelgrimsherberg die direct naast de Geboortekerk ligt. De perfecte plek om te genieten van een muntthee terwijl je kijkt naar het drukke komen en gaan van voorbijgangers en de "frú-frú" van de religieuze gewaden van alle mogelijke bekentenissen.
Een fragment van de muur bedekt met graffiti
VERHAAL VAN EEN MUUR
Het is triest, maar zoals in zijn tijd in Berlijn, de muur van Bethlehem is bijna een toeristische attractie geworden . Onmogelijk om deze enorme 8 meter hoge betonnen barrière met sensoren en beveiligingscamera's te negeren. En zoals het gebeurde in die andere, even beroemde, creativiteit, artistieke uitingen en getuigenissen vullen deze muur van intolerantie en uitsluiting om er een nieuwe betekenis aan te geven: uitzonderlijke getuige van een eindeloos conflict.
Maar misschien moeten we bij het begin beginnen, wat schildert hier een muur? In november 2000 keurde de toenmalige premier Ehud Barak het eerste project goed om te bouwen een barrière die het Israëlische grondgebied van Palestina zou beschermen tegen de escalatie van terroristische aanslagen . De bouw van de muur, inclusief inbeslagname van land en ontbossing, begon in juni 2002. In de zomer van 2010 was zo'n 520 kilometer van de geplande 810 kilometer voltooid. Door de economische crisis en internationale protesten lag de bouw vanaf dat moment stil.
De waarheid is dat als gevolg van dit beleid een grote hoeveelheid bouwland en watervoerende lagen zijn toegeëigend van de Palestijnen, om nog maar te zwijgen van de totale isolatie van ten minste 78 dorpen met een bevolking van meer dan 250.000 mensen . Het lijdt geen twijfel dat de aanvallen zijn afgenomen, maar tegen een prijs die, naar de mening van sommigen, ondraaglijk is voor een volk dat al verarmd en zonder middelen is en dat, zonder twijfel, alleen maar de haat en wrok tegen de Joden aanwakkert.
Plots spoort een vrouw ons met veel ophef aan om haar huis binnen te gaan. Het is Arlette Anastas, mooi en gemakkelijk in de omgang: of we het nu leuk vinden of niet, ze is vastbesloten om ons haar verhaal te vertellen. En dat willen we natuurlijk.
"Op een dag kwam mijn dochter thuis van school en vond ze een grote muur op een paar meter van het huis." Het was 2004 en de familie Anastas had een klein maar bloeiend souvenirbedrijf op korte afstand van Rachel's Tomb. In slechts één dag werden ze letterlijk tussen twee muren opgesloten. Het eens lichte en luchtige huis is nu een donkere en claustrofobische woning en het gebied dat een drukke winkelstraat was, werd een steegje waar maar weinigen, zo niet per ongeluk (zoals in ons geval), zouden binnenkomen. Maar deze oude christelijke familie vond nieuwe kansen voor hun bedrijf op internet , en hoewel het nooit meer hetzelfde is geweest, slaagt het er vandaag in om zijn eigen waardigheid te onderhouden. Goed voor de Anastas dus.
Samengevat: gemengde gevoelens, mystiek, gastvrijheid, traditie … dit alles en nog veel meer is te vinden in Bethlehem.