Uitzicht op de San Antón-markt vanaf de tweede verdieping
Toen ik klein was, ging ik in de zomer elke ochtend met mijn moeder naar de Progreso-markt in Vigo, waar het naar fruit, vlees... maar vooral naar de zee ruikt. We gingen altijd naar de gebruikelijke viskraam, Loli's, en vroegen haar wat ze had aanbevolen van wat haar man die ochtend had meegebracht nadat hij de nacht had gevist. Tegenwoordig ga ik vanuit Madrid meestal naar de markt om een biertje te drinken met vrienden terwijl ik geniet van een spies van een vers gemaakte aardappelomelet en uiteindelijk koop ik een roggebrood of een paar mini-parmigianoburgers. De markt is altijd een socialisatieritueel geweest, maar de voortdurende strijd met de comfortabele supermarkten heeft voor een twist gezorgd, de onophoudelijke zoektocht naar een heruitvinding, in een poging een 360º wending te geven aan die producten die zo goed gerangschikt en uitgestald zijn.
In Madrid weten de markten van San Miguel en San Antón hoe ze hun ruimte kunnen vergroten en aanzienlijke economische en sociale stromen in hun buurten kunnen genereren . Sinds 2003 heeft de gemeenteraad van Madrid een innovatie- en transformatieplan voor zijn markten geïnitieerd, waarbij de veiligheid wordt verbeterd, architecturale barrières worden verwijderd, gevels en voorzieningen worden gerenoveerd... maar wat gebeurt er als, naast een facelift, een uitgebreide herformulering van de marktfilosofie? De pioniersruimte in deze conflicten was die van San Miguel, gemaakt tussen 1913 en 1916 door de architect Alfonso Dubé y Díaz. Als eerbetoon aan de ijzeren gevel is deze volledig bewaard gebleven, maar alles wat zich onder dit eeuwenoude ijzer bevindt, is veranderd.
Interieur van de markt van San Miguel
Montserrat Valle, de huidige president van de markt en een inwoner van de buurt, zag hoe San Miguel langzaamaan uitgeput raakte en, in gesprek met een van de verkopers, dacht ze na over de oplossing toen ze zich realiseerde dat elk van de kraampjes privé was. Hij begon met het kopen van een kraam en kort daarna werd het bedrijf El Gastrodomo de San Miguel SL opgericht, dat ruimtes bleef kopen. In 2009 werd het Gastrodome-project een feit en opende het zijn deuren voor het publiek. Begoña Ubierna, beheerder van de markt, vertelt ons dat het is ontstaan rond drie concepten: tijdelijkheid (wat overeenkomt met elk seizoen wordt altijd verkocht), flexibiliteit van schema (Dien als een redoute waar u verse producten kunt kopen wanneer de rest van het pand sluit) en proeven (probeer het product voordat u het mee naar huis neemt).
In het geval van de wijk Chueca is de markt van San Antón in mei van dit jaar heropend dankzij de steun van het Communautair Plan van Madrid; maar de vereniging van kooplieden onder leiding van Octavio Rodríguez Toledano, eigenaar van de mythische delicatessenzaak die zijn naam draagt, ging verder: de façade, de infrastructuur, de toegangen moesten worden geretoucheerd... maar het was ook nodig om de geest van de in 1945 geboren markt nieuw leven in te blazen . Ana Martín, directeur marktcommunicatie, definieert de markt als "een doos met verrassingen" waar een complete gastronomische ervaring te beleven ” verdeeld over drie verdiepingen met verschillende activiteiten: de eerste gewijd aan de markt, de tweede aan proeven en snacken en de derde aan het restaurant-terras.
Wanneer we elke middag de San Miguel-markt of de San Antón-markt betreden, is de sfeer hectisch, met voortdurend gebabbel op de achtergrond, begroetingen tussen buren en bieren die worden vermengd met snacks, proeverijen en aankopen. Zowel de ene als de andere markt hebben kunnen profiteren van het comfort en de schoonheid van de gerenoveerde faciliteiten voor ga verder dan het pad van de gastronomische cultuur en betreed een andere dimensie: die van de sociale cultuur.
Interieur van de San Antón-markt
Paul Vidal de la Blache, promotor van de klassieke geografie, verklaarde dat "de natuur de site voorbereidt en de mens het op zo'n manier organiseert dat het aan zijn behoeften voldoet. en wensen ”; nooit beter de afspraak maken in dit geval waarin optredens, proeverijen, productpresentaties en awards, live muziek... ze hebben deze dagelijkse winkelruimtes omgedoopt tot hotspots in de stad ; de San Antón-markt heeft zelfs zijn eigen artistieke toevluchtsoord, de Trapézio-ruimte, waar videokunst en tentoonstellingen de buurt verrukken buiten de geïmporteerde Campbell's-soepen of de oneindigheid van kazen die we op de eerste verdieping kunnen vinden.
Maar als we onze ogen openen, heeft al deze activiteit de muren van de markten overschreden: het heeft het leven van de buurt veranderd, het heeft de interne stromen van het stedelijk kader veranderd . Jose Juan Barba (Doctor Architect en directeur van Metalocus magazine) benadrukt het werk van humanisering: “het belang van de markt gaat verder, het heeft te maken met geen destructie van steden, wat helpt om activiteit te genereren en werken als aantrekkingskracht voor andere bedrijven naast het dynamiseren van de buurt”.
Natuurlijk, ondanks het goede resultaat van de formule 'traditionele markt + gastronomisch aanbod + culturele activiteit' van San Antón en San Miguel, verduidelijkt Barba dat vanuit een stedelijk oogpunt, het echte succes van deze revitalisering wordt gedragen door de markten die "met hun hervormingen en verbeteringen een toename van de stroom van inwoners veroorzaakten, waardoor lege gebieden menselijk werden". Laten we het zien als een keten van gebeurtenissen: als het gebied gehumaniseerd wordt, zullen er consequente verbeteringen in de veiligheid zijn, meer verzoeken aan de administratie en vooral, "een grotere installatie van kleine bedrijven rond deze grote aantrekker die de markt is", concludeert Barbara.
Ongeacht het model is het een feit dat de markten weer tot leven komen en niet alleen een ruimte voor aankoop genereren, maar ook voor vrije tijd, leren over gastronomie en, belangrijker nog, het veroorzaken van een reeks voordelen in hun omgeving.