Het vensterglas is gebroken. Hoekige, scherpe fragmenten zijn op de grond gevallen. Sommigen leunen op de vensterbank. Maar wat transparant moet zijn, is dat niet. De stukjes glas vormen als een puzzel het landschap dat achter het raam te zien is. De afbeelding wordt gedupliceerd.
Uit een alledaags tafereel: de rode gordijnen, het houten frame, de weide, de bomen, de heldere lucht, Magritte stelt een tegenstelling vast tussen schilderkunst en werkelijkheid, reflectie en landschap. Het schilderij breekt en de toeschouwer wordt gedwongen te stoppen.
De tentoonstelling René Magritte in het Thyssen Museum, die tussen 14 september en 30 januari in zijn kamers zal blijven, biedt een reis naar een universum waarin, zoals in de werken van Lewis Carroll, de paradox werkelijkheid wordt wanneer ze door de spiegel van het doek gaat.
'De sleutel van de velden'.
De titel van het monster, Magrittes machine , het is niet toevallig. In 1950 creëerde de kunstenaar samen met een groep Belgische surrealisten, binnen de catalogus van een zogenaamde coöperatieve vennootschap genaamd De vervaardiging van poëzie, een reeks producten, waaronder: een "universele machine voor het maken van afbeeldingen". Deze machine was bedoeld om te creëren een onbeperkt aantal "denkbeelden".
In hen gecombineerd Magritte een indringend repertoire van objecten en personages in verontrustende composities. De schilderijen ‘denken’ omdat ze provoceren een schok in de waarneming van de waarnemer. De ontploffing roept een vraagteken op en leidt tot: reflectie.
Sheherazade.
In een van de exposities Magritte wordt afgebeeld terwijl hij zijn model in de lucht van de kamer schildert. De burgerlijke omgeving vergroot de verontrustende belasting van het beeld. De schilder maakt een schilderij in het schilderij en sterren in een onmogelijke scène.
Magrittes vader werkte in een schoenenwinkel in een Waals dorp in de buurt van Brussel. De zelfmoord van zijn moeder toen René twaalf jaar oud was opende een scheur in de veiligheidsatmosfeer van het rustige Belgische stadje. Toen zijn lichaam werd gevonden in de rivier de Samber, de jurk bedekte haar gezicht als een sluier, een motief dat in de verbeelding van de kunstenaar zou blijven bestaan.
De items die afkomstig zijn van de Magritte-machine ze ondergingen weinig veranderingen tijdens hun traject. De meest bekende is de man donker pak met bolhoed, een kledingstuk dat de kunstenaar zelf op veel van zijn foto's draagt.
'Poging tot het onmogelijke'.
Het personage belichaamt stadsarbeider uit de middenklasse. Gezichtsloos, niet te onderscheiden, hij is een grijze, platte man, verstoken van zijn eigen persoonlijkheid. De schilder plaatst hem in onwaarschijnlijke situaties. op de bouwplaats de grote eeuw, zijn rug verheft zich achter een muur in een weidse weide omringd door bossen, een gewoon landschap in België. Maar de lucht wordt verborgen door een wit gipsplafond met geometrische lijstwerk.
De man met een bolhoed projecteert de kijker in het werk, het laat hem meedoen, plaatst hem buiten de grens tussen het echte en het onwerkelijke dat het oppervlak van het schilderij veronderstelt.
Na de harde kritiek op zijn eerste tentoonstelling in Brussel, Magritte reisde naar Parijs, waar hij zich aansloot bij de surrealistische groep van André Breton. In 1929 nam hij samen met Dalí, Max Ernst, Miró en Picasso deel aan de galerietentoonstelling van Goemans.
'De grote eeuw'.
Datzelfde jaar schilderde hij De traditie van beelden waarin onder de tekst een pijp staat: dit is geen pijp. Tegenover de surrealistische kern, gericht op de oneirische illusie van Ernst en Dalí, en op de min of meer automatische expressie van Miró, Magritte betrad het labyrint van de tegenspraak.
De pijp bevestigt een visuele aanwezigheid die de tekst ontkent. Op vraag van een criticus antwoordde de kunstenaar: 'Probeer hem maar eens met tabak te vullen. De pijp is slechts een voorstelling, zoals gebroken glas.'
Vanuit het surrealisme behield Magritte speelsheid en ironie. Hij begon vanuit de collage door de silhouetten van zijn objecten en personages leeg te maken. Hij keerde de achtergrond en de figuur om. A) Ja, hun vogels bevatten de lucht in een poëtische wending.
'De vogel van de lucht'.
De echo's van collage komen tot uiting in: De blanco handtekening . Een vrouw rijdt te paard door een bos. De visie bedriegt en verstoort het vaste en het holle. De stammen worden transparant, terwijl de lucht, ondoorzichtig, de figuur verbergt.
In sommige van zijn werken, een alledaags object wordt door de schaal te veranderen of in een mismatch met zijn omgeving. In deze afbeeldingen de invloed van Lewis Carroll het wordt duidelijk. Zoals Alice in het koekje bijt, groeit een naakt lichaam en wordt een steen gigantisch totdat hij de ruimte van de kamer verstikt.
'De handtekening in het wit'.
Magritte gaat in op het onverklaarbare, ondermijnt de orde en toont het verborgen deel van de ijsberg. Zijn beelden bevestigen een vermoeden, een intuïtie: fysieke wetten ondergaan onverwachte veranderingen, visie bedriegt en het banale verbergt soms het fantastische.
Zijn werken doorbreken de grenzen tussen wat echt is en wat wordt voorgesteld, tussen het mogelijke en het onmogelijke, ze scheuren de sluier van mysterie die het alledaagse verbergt.
'De verjaardag'.