De aquarellen van Konrad Laudenbacher begeleiden het reizende proza van Julio Llamazares.
"We kwamen op 13 maart 2020 aan in Extremadura op de vlucht voor een steeds spookachtiger Madrid." Zo begint het onlangs verschenen boek van Julio Llamazares (Vegamián, León, 1955), die op de vraag of hij een spontane of georganiseerde reiziger is, een beetje aarzelt: “Half om half. Ik weet niet hoe de anderen reizen. Ik weet dat je drie keer reist. Wanneer het wordt bedacht en gepland, wanneer het wordt gedaan en wanneer het wordt herinnerd en geschreven. Elke reis zijn drie reizen die elkaar in de tijd opvolgen”. In het geval van zijn nieuwe boek Primavera Extremadura. Aantekeningen uit de natuur (Alfaguara), de reis waar je het over hebt, is ontstaan uit de uitzonderlijke omstandigheden die dit jaar door iedereen en door henzelf zijn ervaren.
Toegang tot het ouderlijk huis waar de schrijver was opgesloten.
“Soms zijn de onvoorziene dingen het belangrijkste. Ik verliet Madrid voordat de alarmtoestand werd uitgeroepen, naar een huis van mijn schoonfamilie op het platteland van Extremadura, denkend dat het voor acht of tien dagen zou zijn. We waren daar drie maanden en het virus zwerven daar nog steeds rond”, vertelt hij telefonisch.
In maart 2020, dagen voordat heel Spanje werd opgesloten, Llamazares vestigde zich met zijn gezin in de Sierra de los Lagares, in de buurt van Trujillo. De dichter en schrijver, gespecialiseerd in reisboeken, auteur van het Duero Notebook (1999), Atlas of Imaginary Spain (2015), Don Quixote's Journey (2016), The Yellow Rain (1988) en The Sky of Madrid (2005), onder andere vele anderen, hij leefde daar een tragische en mooie lente, die zijn licht en poëtisch proza combineert met de suggestieve aquarellen van Konrad Laudenbacher, je vriend en buurman.
Portret van de schrijver Julio Llamazares.
“Een van de meest herhaalde klaagzangen van de Spanjaarden tijdens de quarantaine gedwongen door de pandemie die de planeet heeft geteisterd sinds het begin van deze sinistere 2020 (schrikkeljaar, sinister jaar, zo luidt het gezegde) is dat de lente van hen is gestolen”, legt de auteur uit bij de presentatie van zijn nieuwe werk. In plaats daarvan gaf hij hem een fantastische lente waar hij van begin tot eind van genoot, ondanks de rusteloosheid en de drama's die zich om hem heen afspeelden, sommigen van hen met in de hoofdrol zeer hechte en dierbare mensen. En dat contrast, pure weergave van het leven, wilde hij vereeuwigen op deze pagina's.
“Het boek ontstaat bij toeval. Plotseling zag ik mezelf op een fantastische plek, maar alsof ik de wereld miste en een heerlijke lente beleefde. De lente in Extremadura is uitzonderlijk. Ik wist het, maar ik had er een weekend geleefd, vier dagen, maar niet een heel seizoen van begin tot eind. Dit leidde tot de geboorte van dit boek.”
Bovendien leefde de schrijver niet zomaar een lente, maar volgens de lokale bevolking zelf, de meest regenachtige in de tijd en dus de mooiste en meest spectaculaire meest herinnerd. De natuur, beschermd tegen menselijk ingrijpen, het was gevuld met licht, felle kleuren en dieren in vrijheid. Het leven weet ondanks alles door te breken.
Cover van 'Primavera extremeña', door Julio Llamazares.
Aquarellen van Conrad, een Duitse vriend die een huis in de buurt van hun huis heeft, voltooiden het werk. "We zagen elkaar in de bush, als smokkelaars", grapt Llamazares. “Op mijn verjaardag kreeg ik een aquarel van hem en van daaruit ontstond de vonk van het boek. Ik probeerde te doen wat hij deed, maar dan met schrijven. Dit boek is een lied tot leven midden in de dood. We beleven een pandemie met tragische en destijds onvoorspelbare gevolgen. De natuur volgde haar loop, explodeerde, dieren en velden volgden hun eigen gang met meer vrijheid dan ooit. Het contrast tussen het voortbestaan en de dood is wat ik heb geprobeerd over te brengen. Een beetje zoals aquarellen, Ik heb geprobeerd aquarellen te schrijven. Aantekeningen waarmee ik beschrijf wat er gebeurde en wat mij ook bereikte via de media, de telefoon... met het perspectief van mijn verhaal, dat soort bijna onwerkelijke nevel”.
Interieur van het huis van Extremadura.
REIZEN IS ONTDEKKEN
“Het leven van de schrijver heeft per definitie iets van opsluiting. Je brengt vele uren met jezelf door met nadenken over dingen, of je nu aan tafel zit, wandelen of reizen, slenteren door de stad. De toestand van de schrijver is die van de opgesloten persoon, wat in dit geval een dubbele opsluiting was”, herinnert hij zich. Llamazares, die altijd vele uren doorbrengt met lezen, schrijven en films kijken. “Door sociale tijd te verliezen, ja, heb ik me nog meer aan deze beroepen gewijd. Of bijvoorbeeld om rustig een maaltijd te bereiden, dat is ook een plezier in het leven”.
De grootste verandering voor hem was dat hij een heel seizoen van het jaar in de frontlinie leefde. “Als kind woonde ik in een stad, tot ik 12 of 13 jaar oud was. Ik voelde de seizoenen directer. In de stad worden ze minder waargenomen, tenzij je naar parken gaat etc. En door lichtvervuiling kun je de sterrenhemel niet zien, je hoort de vogels niet goed. Een ding dat veel werd opgemerkt in de opsluiting is dat de stad vol vogels was. Niet dat het vol was, je kon ze meer horen omdat er geen auto's of mensen op straat waren.
Aquarel van Konrad Laudenbacher voor 'Primavera extremeña'.
De vogels werden inderdaad weer gehoord en veel mensen herontdekten hun verlangen om Spanje te herontdekken. “Alle crises doen ons veel dingen heroverwegen. Zowel persoonlijk als familiaal of sociaal. De crisis geeft aanleiding tot reflectie. We heroverwegen dingen die, soms, in het normale leven (waarvan ik niet weet of het heel normaal is of niet) dan opzij gaan. We rennen van de ene naar de andere kant. We merken niet veel van de dingen die om ons heen gebeuren of het leven dat we leiden het leven is dat we zouden willen leiden.
"Als er een crisis is van welke aard dan ook, stoppen mensen plotseling, dwingen ze en herontdekken ze dingen die ze bewust of onbewust opzij hadden gezet, zoals het genieten van het landschap, lezen, tijd voor jezelf, gesprek. Ik weet zeker dat er meer over deze maanden van opsluiting is gesproken dan in twintig jaar huwelijk of samenwonen. Het heeft gediend voor velen ontdekken zichzelf en wat ze om zich heen hebben, inclusief de geografie en de omgeving, die we altijd verlaten voor een betere tijd. En er zijn mensen die beseffen dat het leven aan hen voorbijgaat en dat ze hun eigen land niet kennen. Crises drukken ongetwijfeld hun stempel op de manier van denken”.
Llamazares verbleef drie maanden in dit familiehuis en maakte van zijn ervaring een boek.
Voor goed? “Soms ten goede en soms ten kwade. De crisis heeft ook af en toe het slechtste van de menselijke conditie naar boven gehaald, de man voor zichzelf. Zoals een nummer van The Last in Line altijd zei, van jaren geleden, 'wanneer armoede de deur binnenkomt, gaat de liefde het raam uit'. Als er sociaal en economisch welzijn is, zijn mensen respectvol en sociaal. Als ze grof schilderen, komt het beste van velen naar voren... en het slechtste van anderen', zegt de schrijver, die van mening is dat sommigen zullen nu anders reizen, maar vele anderen zullen doorgaan zoals voorheen. “Ik geloof dat dit ons allemaal zal veranderen, maar tegelijkertijd ben ik erg pessimistisch, want uiteindelijk is de geschiedenis een versnelling en zodra het vaccin arriveert, waarvan we hopen dat het snel zal zijn, wel beetje bij beetje zullen we terugkeren naar onze oude manieren en in wezen hetzelfde leven herhalen dat we leidden”.
Llamazares heeft geprobeerd te schrijven als een aquarel en beschrijft zijn ervaring als een nevel.
"NOOIT MINDER GEMAAKT DAN NU"
Het hangt af van het soort reis, hij plant meer of minder, maar nooit te veel. “ Ik hou niet van anticiperen. Er is nooit minder gereisd dan nu de hele wereld reist, in termen van ontdekkingen. Reizen is ontdekken en jezelf in de handen van het toeval plaatsen. Een route nemen maar niet zo veel plannen. Nu gebeurt het dat velen, als ze ergens heen gaan, bijvoorbeeld naar Palermo, eerst op internet zien hoe Palermo in 3D is, wat het te bieden heeft, hoe is het hotel, het ontbijtbuffet, ze kijken naar de tijd... waarmee je uiteindelijk zegt 'Waarom ga je naar Palermo?' Hoewel het ook waar is dat mensen reizen zoals ze kunnen, zijn er mensen die het zich niet kunnen veroorloven om zonder retourticket te gaan. Ik neem altijd mijn toevlucht tot de zin van de Franse symbolistische dichter Rimbaud, die zei dat een reiziger degene is die vertrekt om te vertrekken, die vertrekt met geen ander doel dan te vertrekken, maak je even los van je dagelijkse leven.”
De bloeiende kersenboom in de Jerte-vallei is een festival van nationaal toeristisch belang.
Terwijl de tijd komt dat we het kunnen doen, kunnen we door de boeken reizen. “Literatuur dient om langer te leven. En om beter te leven. Meer omdat je levens leidt die niet bij je passen of die je niet zou kunnen omdat je eigen leven een beperkte tijd heeft. Literatuur stelt je in staat om het leven van andere mensen te leven, in andere tijden en plaatsen, het is dagdromen. Net als het kijken naar een film. Cinema is een droommachine. Als de film eindigt en je de straat op gaat, duurt het zelfs even voordat je je aan de realiteit aanpast, zoals wanneer je wakker wordt uit een droom.
"Hetzelfde gebeurt met lezen. Het heeft ook een therapeutisch effect, in die zin dat het een balsem is die de wonden van het leven heelt. In deze tijd van opsluiting veel mensen lazen meer of keken meer films of merkten titels op waar ze eerder geen tijd voor hadden. Literatuur is tijd, tijd die ze je geven. En het heeft een troostend effect. Heelt de wonden van het leven. Zowel de schrijver als de lezer.