Ja, in de provincie Valencia er is ook truffel : Teruel, Huesca, Castellón of Soria lijken, in de ogen van een steeds meer begeerde markt, de truffelhoofdsteden in Spanje, maar voor een paar jaar Andilla claimt zijn plaats op deze truffelkaart.
We kwamen aan in Andilla na iets meer dan een uur rijden van de stad Valencia, in de richting van Teruel (en Soria, precies). De laatste negen kilometer zijn bochtig en aan weerszijden de zee van steeneiken die ons omringt voorspelt al ons lot.
Het landschap, puur mediterraan en ook bezaaid met amandel- en olijfbomen, verwelkomt ons: we naderen naar het epicentrum van de Valenciaanse truffel . Hoewel velen het niet weten, staat Andilla noch binnen noch buiten de Valenciaanse Gemeenschap bekend als een truffelproducerende gemeente, maar Het is een truffelstad sinds de jaren 80.
getroffen door ontvolking, heeft in de truffelteelt een micro-economie gevonden steeds welvarender die alleen zichtbaarheid en financiële steun nodig heeft om zich verder te ontwikkelen. "We hebben altijd geweten van de truffeltraditie die in Andilla bestond en als resultaat van gesprekken met inwoners van de stad, hebben we vier jaar geleden besloten om het potentieel van de truffel als gewas en economische hulpbron te benutten, maar ook als toeristische ervaring”.
Ja, in Andilla zijn er ook truffels.
Consuelo Alfonso, burgemeester van Andilla , erkent dat ze een van de eersten was die verrast was, maar nu is ze een van de huidige ambassadeurs van deze nieuwe aanpak die kenmerkend is voor het Valenciaanse volk. Andilla blaast haar borst uit: hier is ook truffel.
Traditioneel was het wilde truffel, maar jaren geleden veranderde het weer en stopten de wilde steeneiken met produceren. Nu wordt het verbouwd, hoewel 100% biologisch en volgens deskundigen van dezelfde kwaliteit. Het seizoen duurt van 15 november tot 15 maart, maar dat zeggen ze: de beste truffel is die van januari (net na kerst) en februari.
“We zijn begonnen met testen, alsof het een avontuur was. Een man uit de stad, Ernesto Enguillanos, gaf mijn man de bug. Ik weigerde, want ik kom uit Moncada en had nog nooit van de truffel gehoord”. Tere en Toni zijn al sinds de jaren 90 truffelkwekers , toen ze samen met hun zwagers aan dit avontuur begonnen.
“In die tijd hadden we akkers, dus ontwortelden we wat geplant was en… we brachten steeneiken uit Frankrijk . In 1995 was een plantje met een stok en twee bladeren 1.000 peseta waard, dus het was blind vertrouwen, omdat we ook geplant hadden met weinig kennis van hoe we het moesten verzorgen”. Tere vertelt dat in het verleden wilde truffelverzamelaars gewoon de tractor passeerden, maar nu is het een lang proces. Nadat ze zijn gegroeid het duurt bijna een decennium om truffels te krijgen.
Toni is al sinds de jaren 90 truffelboer.
“Je koopt de steeneik, de kweker besmet je met de truffelzwam in zijn wortels. Als je het in het voorjaar plant, l je geeft het water en je verzorgt het, bewerkt het, verwijdert het gras . In de zomer druppel je hem water als het niet regent. Tot hij 4 of 5 jaar oud is. Dan maak je de nesten, die gevuld zijn met substraat en sporen. Dan stimuleer je het zodat de steeneik truffelsmaak krijgt. Het jaar daarop moet je dezelfde handeling met die plant uitvoeren: je snoeit hem, snoeit hem, druppelt hem water... Na 5 jaar maak je andere nesten en zo tot ze 10-12 jaar zijn , dat is wanneer ze iets beginnen te produceren”.
Tere waarschuwt ons dat het is een investering op lange termijn en zeer opgeofferd . Het enige dat blinkt is niet goud (in dit geval zwart). Nog een waarschuwing: "je moet heel voorzichtig zijn om te weten van wie je de plant koopt, omdat ze hem aan je kunnen verkopen als gemycorrhiseerd en niets hebben". Het is een heel mooie wereld, maar heel moeilijk , bekent hij ons.
Nu hebben ze meerdere hectaren, waarvan ze appel- of amandelbomen hebben verwijderd om steeneiken te planten, en dat zijn ze… een van de belangrijkste truffelboeren in La Pobleta , dorp van Andilla. Hier, de truffel wordt geoogst met behulp van honden : hun rol is fundamenteel, want zonder hen zou dit werk niet mogelijk zijn. Die van hen heten Bárbaro en Lola, beide mestiezen.
De eerste truffelplanten kwamen uit Frankrijk en terwijl ze in andere plaatsen, zoals Sarrión (Teruel), dit gewas ontwikkelden, was Andilla tot nu toe achtergebleven. De gemeenteraad organiseert al vier jaar de Valenciaanse gastronomische wedstrijd van de Andilla-truffel , omdat ze weten dat de horeca als eerste op de hoogte is van het bestaan van de truffel in dit gebied.
Aitor Martínez met het winnende recept in handen.
“Het is onze beste showcase”, zegt Chelo Alfonso. Chef-koks uit heel Spanje nemen deel aan deze wedstrijd, die plaatsvindt in de Veles e Vents, in de hoofdstad van de Turia , waarin ze een gerecht met dit ingrediënt moeten koken. dit 2022, de winnaar was Aitor Martínez, uit Can Ros (Burriana, Castellón), met truffelrijst met krokante kip en scharreleieren.
Kort nadat het plaatsvindt de truffelbeurs in Andilla , hoewel deze atypische jaren niet konden worden uitgevoerd. Ze vervolledigen hun strategie met een aanwezigheid op beurzen zoals Alicante Gastronómica en op congressen zoals Madrid Fusión, "zodat we gehoord worden". Maar de burgemeester verheft haar stem: “We missen economische middelen, we leven van subsidies”.
Ondertussen roeien ze tegen alle verwachtingen in door: hun volgende project is de creatie van een toeristisch ontwikkelingscentrum , waar het VVV-kantoor momenteel is gevestigd, om al het natuurlijke en culturele erfgoed dat Andilla heeft te weerspiegelen, inclusief de truffel. Het wordt een restaurant met meerdere accommodaties , "zodat de bezoeker kan genieten van alles wat we hebben" en waarin conferenties en cursussen worden gegeven om de truffel te leren gebruiken.
Een andere van zijn huidige gevechten is: de democratisering van dit product : "We willen het stigma wegnemen dat de truffel een duur product is, omdat de prijs per kilo wordt gecommuniceerd, maar met 20 of 30 euro kun je meerdere eters laten proeven."
De truffel in Andilla is steeds minder onbekend.
De uitdagingen zijn talrijk. Maite Esteban is de plattelandsontwikkelingstechnicus van Andilla en legt uit dat de regio geen enkele vorm van steun voor dit gewas biedt, terwijl Aragon bijvoorbeeld specifieke lijnen heeft voor de truffelteelt. "Bijna alle Spaanse truffel gaat naar Frankrijk, dus Spanje verdwijnt van de kaart, aangezien er geen record is."
Er is nog een lange weg te gaan, maar dankzij het momentum van de afgelopen jaren is dit lokale product dat de Andilla truffel is steeds minder onbekend.