Nie ma nic bardziej współczesnego i efektownego niż radykalny prowincjonalizm. I stąd jazda autobusem
„Musisz być absolutnie nowoczesny” . Napisał to poeta Rimbaud . I podpisał go nie chcąc i nie znając mimowolnego nowoczesnego, Plan Josepa , nowoczesny z beretem, chłop z Llofriu , wiejski uniwersalista, który pisał bez idiotyzmu i archaizmu falangistów, gdy jego współcześni bezwstydnie pogrążali się w tonach peryfraz. Nowoczesna zawsze na ziemi niczyjej: umiarkowany katalończyk, który pisał po katalońsku ; antylewicowy, antyfrancuski, antyidealistyczny i anty przeciętność ; wieśniak z Ampurdán, który służył jako wysłannik specjalny w Paryżu, Berlinie, ZSRR, Wielkiej Brytanii i Izraelu , między innymi. Człowiek sceptyczny, który w metafizycznej złości nie dawał ściegu bez wątku i swobodnie ćwiczył co dzisiaj nazywamy kroniką kiedy stajemy się świetni.
W czasach po zamknięciu, my, podróżnicy treści , mamy też – jak Rimbaud i jak Pla – obowiązek absolutnej nowoczesności . I przepraszam, ale podczas gdy COVID nas prześladuje, nie ma nic bardziej współczesnego i efektownego niż radykalna zaściankowość. I stąd, jazda autobusem.
Wycieczka do książki: „Podróż autobusem”, autorstwa Josepa Pla
„W moich książkach nie ma komarów, lwów, szakali ani żadnych zaskakujących lub dziwnych przedmiotów” – pisze Josep Pla w Wycieczka autobusem (Wyd. Australijski)–. Przyznaję, że nie lubię egzotyki. Niewiele jest mojego bohaterstwa i odwagi . lubię kraje cywilizowane, słonka na kanapce i kuropatwie śródziemnomorskiej . Z punktu widzenia wrażliwości byłbym w pełni usatysfakcjonowany, gdybym mógł zostać Europejczykiem”.
Po tym oświadczeniu intencji następuje wyjaśnienie kontekstu. I to właśnie Josep Pla napisał swoje Wycieczka autobusem w 1942 , ale paradoksalnie brzmią jego słowa (jakby wskazówka zegara się odwróciła) absolutnie współczesny : „W dawnych czasach podróżowanie było przywilejem wielkich, ale w naszych czasach uległo to uogólnieniu i obniżeniu w taki sposób, że człowiek taki jak ja mógł żyć przez dwadzieścia lat w prawie wszystkich krajach Europy przez cztery czwarte . Ale to też się skończyło. (...) w każdym razie, skoro nie możesz podróżować tak jak wcześniej, i tak musisz podróżować . Oto owoc moich ostatnich, nieistotnych wędrówek. Podróż autobusem lot to kurczak”.
A mimo to (i nadal waleczny), jego wnikliwa obserwacja w kierunku najbliższego Empordà wyłapuje anegdotę socjologiczną, portret człowieka i animowany pejzaż w locie. Spojrzenie równie poetyckie, co zabawne, w którym Josep Pla szuka prostoty i przejrzystości języka.
Twoja podróż autobusem odjeżdża z katalońskiego wiejskiego domu w mieście Llofriu i kończy się w tym samym miejscu po przejściu przez różne miasta np. Palamós, Tossa de Mar, Lloret, Blanes, San Feliu de Guixols, Sils, Vidreras lub Caldetes . Sto kilometrów bez śladu szakali i egzotyki (ale z aptekami, tytoniami, kasynami i karczmami) nuda jest usprawiedliwiona, kontemplacja pejzażu przez okno a przede wszystkim przyjemność Rozmowa czasem banalne, czasem okazjonalne, czasem spóźnione, uwodzicielskie lub wzniosłe. Rozmowy o kaszlu starca (który już nie jest tym, czym był), o zmysłowości nimf, o złym guście architektonicznym tych, którzy zgromadzili rachunki dzięki czarnemu rynkowi, czy o (niemal utopijnej) tęsknocie za stek z ziemniakami.
I to jest to, że pisarz podróżuje przez Ampurdán kiedy nadal obowiązuje niedobór i kartka żywnościowa (również na tytoń) i dania takie jak pachnący ziołami gulasz z królika leśnego; pieczone ślimaki „z entuzjastycznym winegretem” czy soczysta kiełbasa nabierają mitycznego rezonansu we wspomnieniach pisarza, który brzydzi się „zupami w kostkach” jako przejawem miejskiego barbarzyństwa i cywilizacji.
Po jednej stronie okna wiosna : „Sino i wilgotne zielenie lucerny, żółć rzepy, pompatyczność kalafiora, małe zbiory, w których przewraca wiatr, drzewa w subtelnej aureoli butelkowej zieleni”.
Po drugiej stronie, w autobusie, atmosfera treściowej zabawy, która dziś wydawałaby się nie do oddania : „W Palamós niektórzy obywatele idą w górę. Siadają najlepiej jak potrafią i zapalają samowystarczalne cygara. W Calonge podchodzą inni, skręcają i zapalają papierosy. W miasteczku za nim widzę smużkę niebieskawo-słodkiego dymu wydobywającego się z żółtawych papierosów.(...). I tak dalej wchodzą mi przez nos, dym z liści, z fajek, z użądleń…”. Podobno w środku tego dymu pani robi zawroty głowy, ale nikt nie myśli o rzuceniu palenia lub otwarciu okna . „Czasami wszystko jest kwestią pasa”. Słyszy, jak Josep Pla mówi do pasażera. A tymczasem " autobus zbliża się, dysząc, brzydki, złowrogi „…ale z podekscytowanymi podróżnikami (mimo udawanej obojętności), bo kto jeszcze, a kto mniej, będzie tańczył w następnym mieście.
Oprócz znajomych i nieznajomych, których spotyka, pisarz z przyjemnością widzi pojawienie się lasów dębowych przed dotarciem do Vidreras ; sosnowe lasy w plaże Sils ; XVIII-wieczne domy i zegary słoneczne na fasadach Blanes . A Sant Pol de Mar określa ją jako białą, wypolerowaną i czystą populację, „jedną z najprzyjemniejszych w Maresme” i Sant Feliu de Guixols porównuje to z Ligurią. Ale wierny swojemu bezpośredniemu stylowi Pla nie marnuje przymiotników: jego sposób widzenia to być, jak opisuje zimowy zachód słońca w Lloret de Mar przy plaży, mówiąc: „Powietrze powoli ciemnieje. Zmierzch jest jak omdlenie, jak szyja, która kręci się niepostrzeżenie”.
I to jest to ta wyprawa Josepa Pla w 1942 roku nawiązuje bezpośrednią linię do roku 2020 i to zamieszanie, które zawęża granice naszej mobilności, tak po prostu, „jak szyja, która jest niezauważalnie skręcona”… „W dzisiejszym świecie dominuje zakłopotanie – powiedział Pla jeszcze po wojnie –. Coś jednak osiągnięto. Iluzje zniknęły. Pod wieloma względami usuwanie złudzeń jest zdrowe i pozytywne. Trzeba zachować iluzje, aby urozmaicić namiętności miłości i uczłowieczyć ironię, porozmawiać z przyjaciółmi, uprościć życie”. Albo podróżować autobusem, mimo wszystko i kolan tego z tyłu, na polowanie na przygodę.
Wycieczka do książki: „Podróż autobusem”, autorstwa Josepa Pla