Widoki na dolinę La Orotava z punktu widokowego Humboldt.
Alexander von Humboldt na Teneryfie spacerował, obserwował i zbierał wiele materiałów, zwłaszcza pomysłów. Pomysły, które wydaje się, że natura szeptała ci do ucha i mierzył głową i sercem. Pisał o nauce z sentymentem poety. Goethe powiedział, że czytanie go pogrążyło go w najgłębszych rejonach. Chociaż zdobywając szczyt Pico del Teide wzniósł się wyżej niż pierwsi europejscy aeronauci ze swoimi balonami. Humboldt zadokowany na redzie Santa Cruz, po minimalnej wizycie na wyspie La Graciosa, 19 czerwca 1799. Wysiadł z korwety Pizarro, którą oddała mu do dyspozycji Korona Hiszpańska, w towarzystwie Aimé Bonplanda i urządzeń pomiarowych, z którymi nigdy się nie rozstawał: do pomiaru ciśnienia atmosferycznego, temperatury, błękitu nieba, kąta dowolnego ciała niebieskiego w stosunku do horyzontu... i notatnik, w którym wszystko zapisał. Był notariuszem z kancelarią notarialną plenerową.
„Odkryliśmy Punta de Anaga, ale szczyt Teneryfy, Teide, pozostał niewidoczny. Kiedy mgła się rozproszyła, można było kontemplować szczyt wulkanu ponad chmurami” , pisze w odniesieniu do tej wulkanicznej piramidy ukrytej częściowo pod tak zwanym brzuchem osła, który urodzony na dnie oceanu, na głębokości trzech tysięcy metrów i wznosi się 3718 metrów nad wodą. Teide jest to jeden z wielu wulkanów istniejących na wyspie; byli inni, którzy stali się od niego wyżsi.
Mapa trasy wejścia Humboldta na Pico del Teide w czerwcu 1799 roku.
Do tego czasu Wyspy Kanaryjskie były laboratorium, w którym amerykańskie uprawy były testowane przed wysłaniem na półwysep. Teneryfa, wyspa prób i błędów, od razu połączona z Humboldtem. W ciągu sześciu dni spędzonych na Teneryfie Humboldt był w Santa Cruz, La Laguna, Puerto de la Cruz, dolinie La Orotava i Teide, gdzie zdobył szczyt. I wrócił do punktu wyjścia, aby kontynuować wielką podróż badawczą, którą odbył w latach 1799-1804 w Ameryce Środkowej i Południowej.** Notatki, które robił, były dłuższe niż jego wizyta.**
Niektóre z tych notatek zilustrowane jak wypromować destynację bez uciekania się do frazesów: „Człowiek wrażliwy na piękno natury odnajduje się na tej uroczej wyspie środki jeszcze silniejsze niż pogoda. Żadna inna rezydencja nie wydaje mi się bardziej odpowiednia, by rozproszyć melancholię i przywrócić spokój boleśnie wzburzonej duszy niż ta na Teneryfie”. Wiadomość stała się wirusowa i wielu zamożnych Anglików doszło do tego las wawrzynów, drzewek truskawek i sosen co to jest Teneryfa? leczyć gruźlicę, konsumpcję, krople i reumatyzm.
Pierwszy dzień pobytu był poświęcony Santa Cruz, który w tym czasie nie był ani kapitałem, ani zamożnym, ale port handlowy rybaków i skromnych ludzi. Porównał to do La Guaira w Wenezueli: „Ciepło jest nadmierne, wygląda na smutnego. Na wąskiej i piaszczystej plaży są olśniewająco białe domy z płaskimi dachami i oknami nieoszklonymi, oparty o ścianę stromych czarnych skał i nagiej roślinności. Piękne nabrzeże zbudowane z ciosów i deptak publiczny obsadzony topolami to jedyne obiekty, które przerywają monotonię krajobrazu”.
Co go i Bonpland bawiło? ogród domu, w którym przebywali, własność dowódcy pułku piechoty, w której znajdowało się drzewo bananowe, papaja, Poinciana pulcherrima i roślinność, którą do tej pory widywali tylko w szklarniach.
Następnego ranka poszli do Laguna, 15 kilometrów i 550 m n.p.m., wzdłuż ścieżki równoległej do wąskiego i krętego strumienia. Po drodze Humboldt zastanawiał się, dlaczego na wyspie jest tak mało wielbłądów i zauważył zmianę temperatury, która już nie dusi.
La Laguna, świeże, płaskie miasto z szerokimi ulicami i budynkami obciążonymi balkonami, było stolicą Teneryfy, kiedy Humboldt je odwiedził.
La Laguna jest przeciwieństwem Santa Cruz, chłodnego, płaskiego, nieufortyfikowanego miasta i stolicy Teneryfy, kiedy przybył Humboldt. Jej historyczne centrum jest racjonalnie zaplanowane, z szerokimi ulicami i budynkami obciążonymi balkonami, które nie przekraczają czterech pięter. Drewno herbaciane i kamień wulkaniczny, wysokiej jakości rodzime materiały. Pamiętaj Cartagena de Indias, Kolumbia. Humboldt nie przegapił faktu, że oprócz smocze drzewo z Plaza del Adelantado, roślinność była tak samo obecna jak kościoły i pustelnie.
Jego następnym przystankiem był Port La Orotava, dziś Puerto de la Cruz, dokąd dociera po przekroczeniu doliny Tacoronte i przejściu przez wsie La Matanza i La Victoria, środowisko Winorośli Malvasia, które pielęgnuje się jak ogród, napisz w swoim notatniku.
Lilie wodne w Ogrodzie Botanicznym w Puerto de la Cruz, „świątyni roślin z niezwykle egzotycznymi gatunkami”, jak powiedział baskijski dziennikarz Ander Izagirre.
Nie ma pięknego ogrodu, który nie byłby surowy. Drzewa, rośliny i kwiaty rosną na tyle, na ile pozwala im geometria. The Ogród Botaniczny lub Aklimatyzacyjny w Puerto de la Cruz, jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc na wyspie, Jest drugim najstarszym w Hiszpanii, po tym w Madrycie. W ten sposób został założony na rozkaz Karola III w XVIII wieku w celu zaaklimatyzować gatunki z kolonii do chłodniejszych warunków, przed przeniesieniem ich do królewskich ogrodów Aranjuez i Madrytu. Humboldt zinterpretował to jako postęp w botanice i uznał to za: prolog natury, który miał się znaleźć w Ameryce... ale udomowione.
Czekałam na niego w ogrodzie Le Gros, wicekonsul Francji, z którym ukoronuje Pico del Teide. poszukiwane lokalni przewodnicy i muły na wyprawę i spaliśmy w dom kolonistów, dziś przekształcony w hotel Marquesa. Nie było na wyspie wybitnej rodziny, która nie chciałaby przyjąć Humboldta, gościa, który ledwo przebywał kilka godzin w domach, do których go zaproszono.
The 21 czerwca 1799 „To nie był bardzo piękny dzień, szczyt Pico del Teide, widoczny na ogół w La Orotava, był pokryty gęstymi chmurami” – napisał w swoim notatniku. Przed nim czekał na niego. wejście z czarnej, piaszczystej plaży Molo, w Puerto de la Cruz, do 3718 metrów wysokości na niewiele ponad trzydzieści kilometrów. Niewiele jest miejsc na świecie, gdzie bananowce i śnieg są tak blisko siebie.
Rycina wielkiego tysiącletniego smoczego drzewa, które znajdowało się w ogrodach rodziny Fanchi w La Orotava. Został zniszczony przez burzę w 1867 roku.
W La Orotava mógł widzieć i rysować tysiącletnie smocze drzewo – 20 metrów wysokości i 24 metry w obwodzie – która wzrosła w ogrody wersalskie z Dom Fanchi. Wewnątrz mogła się spotkać grupa dwunastu osób, napić się herbaty lub przyjąć komunię, ponieważ służyła jako kaplica. Chociaż możemy sobie tylko wyobrazić wielkie smocze drzewo – burza zniszczyła je w 1867 r. – życzliwość Carmen Colog i jej syn Conrado Brier, obecni właściciele tej rezydencji przekształcony w hotel i przestrzeń do świętowania wesel, to samo, co jego przodkowie podawali naukowcowi.
Z doliny La Orotava widać Atlantyk, skalna ściana Tigaiga i wyróżniający się z tyłu Teide. Dobre miejsce na punkt widzenia ochrzczony imieniem Humboldt. Dolina, z której obserwował, jak zmienia się roślinność, od wybrzeża po szczyt, w In pięć pięter geobotanicznych: najpierw, do pięciuset metrów wysokości, koncentrują się ludzie, palmy, bananowce i winnice. Następnie, do 1750 metrów, laury i fontanny. Powyżej sosny, a od 2300 metrów miotły i trawy.
Ścieżka prowadząca na Pico del Teide.
Wyprawa przeszła długą drogę przed wejściem na Teide. Ustawili się w kolejce Camino de Chasna, stary wąwóz że w czasach przedhiszpańskich był to najważniejszy kanał komunikacyjny między północą a południem wyspy. Ścieżka, wąska i kamienista, biegnie blisko Wąwóz Dornajito i kończy się w Portillo, w Cañadas del Teide, wejście do parku narodowego do którego dzisiaj dojeżdża się samochodem. Tutaj droga graniczy z Góra Tymiankowa, w przeszłości bardzo często odwiedzane przez zbieracze lodu i znamienici podróżnicy, dopóki nie dotrzesz do Montaña Blanca, płaskowyż w kolorze pumeksu na końcu którego wznosi się szczyt w kolorze bazaltowym.
Rozrzucone po zboczu sterta czarnych kulek o rozmiarach od trzech do sześciu metrów grozi, że zacznie się toczyć. Otrzymują techniczną nazwę Kulki akrecyjne, ale tutaj są znane jako “Jaja Teide” i powstają, gdy lawa spływa po bardzo stromym zboczu, a już zestalone fragmenty toczą się po wciąż stopionej powierzchni, gromadząc warstwy lawy, tak jak zrobiła to kula śnieżna. Za tymi gigantycznymi kulkami możesz się domyślić dwa duże języki skamieniałej lawy którym wspina się ścieżka na szczyt.
Dużo trudniej zobaczyć to fiołek Teide, jedna z niewielu roślin, które przetrwały w tym odludnym miejscu. W tym celu najsurowsze pory roku spędza pod ziemią, wynurzając się wiosną tylko na kilka tygodni, aby się rozmnażać.
Piesi wędrujący na ostatnim odcinku na Pico del Teide.
Podczas wyprawy, oprócz zajmowania się zniechęcenie przewodników –zmęczeni, potajemnie pozbyli się zebranego materiału i odmówili wejścia na szczyt w obawie przed siarkową plwociną góry – Humboldt spędził noc w tzw. Estancia de los Ingleses (2975 m), w Llano de la Retama i minął platformę, na której w 1856 roku Piazzi Smith i Jessie Duncan zainstalowali Obserwatorium astronomiczne. Przekroczył Malpaís, krainę pozbawioną wierzchniej warstwy gleby i pokrytą fragmentami lawy, i dotarł do la Rambleta, krawędź pierwszego krateru (3550 metrów). Dziewięć wieków temu zakończył się tutaj Teide.
Ostateczny zryw wzrostu nastąpił w średniowieczu dzięki serii erupcji, które wraz z nagromadzonymi szczątkami utworzyły nowy szczyt. Dziś jest to miejsce, z którego turyści wysiadają Kolejka linowa i zmierz się z ostatnim etapem wspinaczki. Na szczycie stożka Teide pustynia, na której rośnie tylko biała miotła, Humboldt zmierzył załamanie promieni słonecznych, przeanalizował przejrzystość powietrza, widoczność horyzontu i tworzenie się mgły.
John Lucas, obecny właściciel Sitio Liter, dawniej znany jako Little's Place. Jest to największy ogród orchidei na wyspie.
W Puerto de la Cruz ponownie zostają Humboldt i Bonpland w domku na plaży w Cologans i uczestniczyć w przyjęciu zorganizowanym na jego cześć przez szkockiego kupca Archibalda Little w jego domu, Miejsce Małego. Farma nazywa się teraz Sitio Liter i jego właściciel, Jana Lucasa, zmienił ją w największy Ogród Orchidei na Teneryfie a także ma inne gatunki tropikalne i 600-letni smok. Jest to jedna z najbardziej zabytkowych nieruchomości na Wyspach Kanaryjskich i siedziba Stowarzyszenia Humboldta.
Z postawą zapalony koczownik nieznanych miejsc, Humboldt pożegnał Teneryfę 25 czerwca po sześć dni, które wydawały się o wiele więcej i tych, którzy przegapili erupcję wulkanu, która ocienia całą wyspę.
**GDZIE SPAĆ **
Grand Hotel Laguna (Nava y Grimón 18, San Cristóbal de La Laguna, tel. 922 10 80 80).
Wcześniej była to szkoła nauczycielska i fabryka tytoniu i tę historię można poczuć, wchodząc i przechodząc przez jej centralne patio, wokół którego niektóre pokoje i bar podążają za sobą.
Hotel Marquesa (Quintana, 11, Puerto de la Cruz, tel. 922 38 31 51).
Dom rodziny Cologon jest dziś pięknym i emblematycznym hotelem, który zachowuje arystokratyczny blask przeszłości.
Apartamenty Francy (Viera, 30, La Orotava, tel. 639 58 58 57).
Pokoje tego uroczego hotelu mieszczą się w Casa Franchy. Jego ganek, ogród i basen sprawiają, że nie chce się wyjeżdżać.
Schronisko Altavista (TF-21, km 40, Park Narodowy Teide).
Wysokogórska posiadłość z 54 łóżkami, aby o świcie wejść na szczyt Pico del Teide (przed 9 rano nie trzeba prosić o pozwolenie). Konieczna jest wcześniejsza rezerwacja i zabranie prowiantu.
Laurel de indias w Ogrodzie Botanicznym Puerto de la Cruz.
GDZIE ZJEŚĆ
Ziele Świętego Krzyża (Goździk, 19, Santa Cruz de Tenerife, tel. 922 24 46 17).
Gulasz kanaryjski, almogrote z Gomeru, pomarszczone ziemniaki z mojo picón... Popularne przepisy w stuletnim domu.
braterstwo (Las Lonjas, 5, Puerto de la Cruz, tel. 922 38 34 09).
Ryby i ryż z widokiem na czarną piaszczystą plażę Molo
**WALIZKA KULTUROWA**
Trzy książki zobaczyć Teneryfę oczami przyrodnika: Alexander von Humboldt, jego tydzień na Teneryfie, Alfred Gebauer (wyd. Zech); Aleksandra von Humboldta. Tęsknota za nieznanym Maren Meinhardt (red. Turner) i Wynalazek natury. Nowy świat Aleksandra von Humboldta autorstwa Andrei Wulfa (red. Taurus).