Znasz jego zabawne dziedzictwo ceramiczne, ale czy znasz historię Rafaela Bordallo Pinheiro?
Naczynia w postaci kapusty, wazy w dyni, misek czyli pomidorów, warzyw i warzyw przekształconych w pojemniki, z których wychyla się żaba lub jaszczurka. Jasne kolory i relief nadają kształt karykaturze jedzenia, która stała się prawdziwie portugalska.
Ale intencja jego twórcy wykraczała poza estetykę. Rafael Bordallo Pinheiro był artystą płodnym i innowacyjnym, który w drugiej połowie XIX wieku rozwinął swoją działalność dziennikarską, dekoratorską i ceramiczną. We wszystkich swoich aspektach wyróżniał się jako agitator.
Miał solidne szkolenie. Swoją miłość do teatru połączył z Akademią Sztuk Pięknych w Lizbonie. Tam studiował projektowanie, architekturę i rysunek. Przyszedł na wystawę w sali Towarzystwa Promotorów, ale nie szukał oficjalnej kariery. Bordallo, niespokojny, chciał promować zmiany poprzez humor.
Portret Rafaela Bordallo Pinheiro (1846-1905).
W wieku dwudziestu sześciu lat rozpoczął karierę dziennikarską. Założył publikacje takie jak A lantern magica, Antonio Maria czy A parodia, nękane ciągłymi konfliktami z władzami. a czasami zmuszony do zamknięcia przez cenzurę.
we wszystkich z nich Bordallo zaatakował porządek polityczny i społeczny swoimi artykułami i ilustracjami. Jego bohaterowie Zé Puivhno i Maria Paciência ucieleśniali uciskany naród portugalski przed zakrystianem, policjantem lub księdzem palącym tytoń. W Album das Glórias karykaturował celebrytów i autorytety, a w jednym ze swoich cykli reprezentował portugalską politykę jako potworna maciora a świat finansów jak wielki głodny pies.
Pisarz Eça de Queirós, z którym miał bliską przyjaźń, stwierdził: „Wielokrotnie śmiech jest zbawieniem. W polityce przynajmniej jest to opinia”.
Odrobina radości i poczucie humoru przy stole są zawsze mile widziane.
Równolegle do swojej działalności w prasie, Bordallo był jednym z innowatorów sztuki użytkowej w Portugalii. Był częścią Grupo do Leão, która skupiała artystów i rzeźbiarzy walczących z akademizmem. Rafael zaproponował połączenie tradycji portugalskiej z secesją, która triumfowała w Europie pod koniec XIX wieku.
Jego szansa wyszła z ręki jego brat Feliciano, który zaproponował mu objęcie kierownictwa artystycznego fabryki ceramiki Caldas da Rainha, niedaleko Lizbony. Bordallo odbył podróż szkoleniowo-techniczną, która zabrała go do Anglii, Francji i Belgii. Na Wystawie Powszechnej w Paryżu w 1889 roku, naznaczonej budową Wieży Eiffla, udekorował pawilon portugalski. Jego sukces był głośny. Zdobył złoty medal i rząd francuski przyznał mu Legię Honorową.
Interwencja polegała na pokryciu płytek. Jego styl opierał się na stylach historycznych, takich jak manueliński czy mudejar, które reinterpretował w modernistycznej tonacji. Tym samym motywy roślinne i zwierzęce nawiązują do symboli kultury, które poprzez emalię, kolor i technikę przybierają nowe formy.
Bordallo Pinheiro używał humoru do rewindykacji społecznej i politycznej.
W swoim projekcie do dekoracji Tabacaria Monaco, którą wciąż można oglądać na placu Rossio, pokryła ściany kaflami, na których żaby palą i czytają gazetę między czaplami a liliami wodnymi.
Artysta pozostawił w fabryce Caldas da Raihna setki ceramicznych form. Należą do nich eksponaty, takie jak ośmiometrowy dzban Beethovena, ale także małe figurki przedstawiające postacie które wypełniają jego karykatury.
Jest prawdopodobne, że jego klientela, kwitnąca burżuazja końca wieku, nie wychwyciła krytycznego ducha które Bordallo projektował w swoich pracach. istniał naturalistyczna tradycja europejskiej ceramiki, która nadawała spodkom lub wazie kształt zwierzyny łownej lub zwierząt. Ale ogród nigdy nie został przeniesiony na stół.
W swojej zastawie stołowej Bordallo zaczął od produkty, które można było znaleźć w najskromniejszych domach: kapusta, rzodkiewka, ryba czy kapusta. To, że te podstawowe produkty spożywcze zostały przekształcone w zastawę stołową na bankietach lizbońskiej burżuazji, było samo w sobie ironią. Sukces jego propozycji wynikał z zainteresowania, jakie w tym czasie wzbudziło się dla malowniczych i zaskakujących. Sam kontrast, który Bordallo wykorzystał jako krytykę, został zasymilowany z ekscentryczności i zabawy.
Prace Bordallo Pinheiro napełniają dom radością (ale znaczą znacznie więcej).
W 1916 roku w Lizbonie swoje podwoje otworzyło Muzeum Bordallo Pinheiro, poświęcone postaci artysty. Po jego śmierci syn Manuel Gustavo zachował rodzinną spuściznę, którą zaczęli zarządzać robotnicy jako spółdzielnia. Kryzys z 2008 roku doprowadził do: zakup grupy Vista Alegre, która zachowała naturalistycznego i ironicznego ducha swojego założyciela.
Ten sojusz nadał produkcji nowy wigor, jak pokazano kolekcja będąca efektem współpracy Bordallo Pinheiro z brazylijską organizacją pozarządową Ecoarts Amazônia. Każdy kawałek został opracowany z okazów flory amazońskiej. Część dochodów zostanie przeznaczona na ponowne zalesienie obszaru Mato Grosso poprzez sadzenie rodzimych drzew owocowych w miastach, na obszarach wiejskich i rdzennych wsiach regionu.
Symbolem nowego impulsu jest sardynka, jedno z kultowych dzieł artystycznej spuścizny Bordallo, które zostało zreinterpretowane w zbiorze 80 sztuk. W projekcie wzięli udział hiszpańscy artyści i ilustratorzy, tacy jak Abe the Ape, Guille García-Hoz, Gonzalo Muiño, Agatha Ruiz de la Prada i Andrea Zarraluqui.
Sardynki są również głównymi bohaterami w centrum surfingowym, zaprojektowanym przez artystkę Joanę Vasconcelos. Te, ułożone w okrąg jak w wodnym musicalu ze złotego wieku Hollywood, służą jako deska surfingowa dla żab, które chcą rozbić fale. Jest prawdopodobne, że ten utwór bardziej niż jakikolwiek inny z nowych dodatków do kolekcji manifestuje korodujący humor Bordallo.
Kawałek „Surf”, zaprojektowany przez Joanę Vasconcelos dla Bordallo Pinheiro.