Czas letni na Lazurowym Wybrzeżu, według ówczesnego plakatu turystycznego.
W 1925 roku w przypływie zazdrości Zelda Fitzgerald rzuciła się ze schodów legendarnej restauracji La Colombe D'Or w Saint-Paul-de-Vence. Powód tak dramatycznej reakcji? Był świadkiem, jak F. Scott Fitzgerald czule pieścił starzejącą się i nadwagę Isadorę Duncan. Opowieść została zebrana przez Giuseppe Scaraffia w powieści o Lazurowym Wybrzeżu (Peryferia), fascynująca kompilacja prawdziwych wydarzeń – tych, które przewyższają fikcję – które przydarzyły się setkom postaci na Riwierze Francuskiej: Czechowowi, Maupassantowi, Zweigowi, Nietzschemu, Picasso, Nabokovowi...
Spośród wszystkich, którzy paradują po jego stronach, przyczyniając się do mitu tego śródziemnomorskiego miejsca, pisarz z Turynu wyróżnia się być może Scott Fitzgerald i jego żona „dwoje pięknych i przeklętych wydanych na niepowstrzymany wyścig ku samozniszczeniu”. Ponadto Zelda była jedną z pierwszych (i wyrafinowanych) turystek w tych małych miasteczkach, gdzie była torturowana przez komary i nie mogła znaleźć lodu do swojego napoju, co nie zniechęciło innych towarzyskich chętnych odkryć pyszną przyjemność podróżowania tam.
Zelda, Scott i Scottie Fitzgerald w Juan-Les-Pins.
Przybyli pisarze i artyści przyciągnięci ciszą i żywiołową naturą południa Francji. „To wymusza stan nieustannego podziwu” – napisała zachwycona Marina Cwietajewa w 1935 r., chociaż nie posunęła się do skrajności, jak Somerset Maugham, który zakrył okno swojego gabinetu cegłami, aby nie rozpraszać go krajobraz.
W Sanary, które stały się stolicą literatury niemieckiej, Ludwig Marcuse spędził sześć lat na wygnaniu – „Wszystko było niebieskie, z wyjątkiem naszych dusz [...] Byliśmy w raju wbrew naszej woli” – podczas gdy Paul Éluard uchwycił tę zmysłową melancholię w Mougins: „Gdybym mógł kupić rzeczy, które mistrz już dawno byłabym zrujnowana wodą, słońcem i miłością”.
Powieściopisarka, dziennikarka i artystka Colette w czasach Lazurowego Wybrzeża.
Ale tam, gdzie Cocteau ocierał się o osiemdziesięcioletnią byłą cesarzową Eugenię, a arystokracja cieszyła się słońcem i morzem, wszyscy rozkoszowali się również interesującym faktem: „Lazurowe Wybrzeże było idealne ze względu na swój podwójny charakter: raj na ziemi i miejsce wolne od uprzedzeń i reguł miasta”, wyjaśnia Giuseppe. „Nieodparta przestrzeń, w której wierność się załamie, a pary rozpłyną się pod wiecznym słońcem i żarem pokus”.
Na plakatach i broszurach reklamujących linię kolejową łączącą Paryż z Niceą od końca XIX wieku widniało: „W ciągu jednej nocy kraj marzeń”. I to były mokre sny... bo samochody były pełne ognistych spotkań, okrytych paktem ciszy.
Vintage plakaty turystyczne promujące Lazurowe Wybrzeże.
Jeśli pożądanie jest, jak mówią, przeciwieństwem śmierci, to ma sens, że kosę ukryto na Lazurowym Wybrzeżu, albo na cmentarzach wysoko nad wioskami, albo w czarnych szatach Vionnet noszonych przez Katarzynę Pozzi, która jak wiele innych, kupiono tam dom „brzydki, głupi i mieszczański”.
Wielu z nich było bogatymi gruźlicami, którzy starali się odzyskać zdrowie na świeżym powietrzu (na przykład Aubrey Beardsley i Katherine Mansfield). Inni chcieli naprawić pęknięcia w swoim życiu miłosnym lub seksualnym i wywodzą się z wszelkiego rodzaju fikcyjnych sytuacji: od orgia markiza de Sade w Marsylii, która skończyła się w sądzie aż do wymiany kochanków braci Klausa i Eriki Mann w latach 30-tych.
Bogaci i wpływowi starali się odzyskać zdrowie na Lazurowym Wybrzeżu.
To właśnie w Roquebrune-Cap-Martin drugi książę Westminster z miłości zbudował willę dla Coco Chanel, która odtwarzała schody sierocińca, w którym spędziła swoje smutne dzieciństwo.
Tam Gabrielle sprawiła, że opalanie stało się modne (robotnicy fabryki nie widzieli słońca, więc wznoszenie toastów na francuskim wybrzeżu stało się oznaką statusu) i miała też swoją część winy za spopularyzowanie spodni typu palazzo i espadryli. Ciekawostka: Juan-Les-Pins został przemianowany na „Pijamópolis”, otrzymał lekką szatę swoich mieszkańców.
Pomysł zebrania tych soczystych historii przyszedł do Scaraffii „z powracającego uczucia. Kiedy odwiedzam jakieś miejsce, zwykle myślę o tym, kto tam przeszedł, mieszkał lub kochał. Wydaje mi się, że za rogiem mógłbym wpaść na lekko pijanego Hemingwaya albo Jeana Cocteau i jego tanecznego kroku”.
Coco Chanel sprawiła, że opalanie stało się tam modne, co stało się oznaką statusu społecznego.
W formie mikroesejów ułożonych według scenariuszy – Cap-Martin, Monte Carlo, Cap-D'Ail, Beaulieu, Villefranche-Sur-Mer, Cap-Ferrat, Vence, Nice, Vallauris, Cannes, Saint-Tropez, Hyères. ..– anegdoty układają się w mozaikę, którą czytelnik może dowolnie zamawiać.
„Przyciągnęła mnie idea zdrady czasu przestrzenią. Od pokazania młodego mężczyzny w Menton do tego samego pisarza, który później wydaje się dojrzały w Saint-Tropez. Od Simenona zakochanego w prymitywnym życiu na wyspie Porquerolles po tego rozdartego między pracą a seksem, który obsesyjnie zdradził żonę. Każda zdrada nagradzała ją torbą Hermesa, a Madame Simenon szybko zdobyła piękną kolekcję”.
Czy będzie inne takie miejsce na świecie? „Jedyną zdolną do konkurowania jest Capri, gdzie nie jest przypadkiem, że później znajdujemy prawie wszystkie te postacie". Ale Françoise Sagan już to powiedziała: „Ludzie zwykle piszą epickie historie z tamtych lat w Saint-Tropez, ale... Byliśmy po prostu szczęśliwymi ludźmi!”
***** _Ten raport został opublikowany w **numerze 130 magazynu Condé Nast Traveler (lipiec-sierpień)**. Zapisz się do wydania drukowanego (11 wydań drukowanych i wersja cyfrowa za 24,75 €, dzwoniąc pod numer 902 53 55 57 lub z naszej strony internetowej). Wydanie Condé Nast Traveler z lipca i sierpnia jest dostępne w wersji cyfrowej, z której można korzystać na preferowanym urządzeniu. _
Okładka powieści o Lazurowym Wybrzeżu (Peryferia) autorstwa Giuseppe Scaraffia.